Шотланд өрөг
Фрезер - Таубенгауз (Париж 1888)
 |
1. e4 e5 2. Мf3 Мc6. Хамгийн сайн хариултуудын нэг. 3. d4. Хоёр дахь тэмээний хөлийг нээхийн зэрэгцээ харын e5 хүүний тулгуурыг эвдсэн сайн үргэлжлэл. 3. ... ed 4. М:d4 Бh4. Хар e4 хүүнд дарамт үүсгэн өрсөлдөгчийн ноёны жигүүрт үйлчлэхийг оролдсон. 5. Мc3 Мf6?. Өөрийн бэрсний ухрах замыг хаасан муу нүүдэл. Сайн хариулт 5. ... Тb4. 6. Мf5!. Цагаан өрсөлдөгчийн бэрсийг ангуучлах боломжийг алдсангүй. 6. ... Бh5??. 6. ... Бg4 7. Тe2 Б:g2 8. Тf3 Бh3 9. Трg1 Б:h2 гээд бэрс аврагдах байсан. 7. f3 гэвэл 7. ... Бg6! 8. Мh4 Бh5 гээд бэрс зугтана. 8. Мb5 ын дараа хар c7 нүдийг хамгаалахын тулд сэлгээгүй болсноор цагаан гараанд байрлалын ихээхэн давуу талтай болно. 7. Тe2 Бg6. Бэрсийг 7. ... Мg4 8. Т:g4 Бg6 гэж аварч болох байлаа. Гэхдээ энэ өрөгт тэгсэнгүй. 8. Мh4 (3-р диаграм) Хавх буулаа. Хар буун өглөө. Бэрсээр эрт аялах нь зөв биш гэдгийг баталлаа. |
Латви гамбит
Шлецер - Чигорин (Петербург 1878)
|
|
1. e4 e5 2. Мf3 f5 (диаграм 1) Талууд тоглолтын эхэнд гарааны онолд янз бүрийн нэрийг авсан хөлөлгөө хийх аргуудыг хэрэглэж болно. Зарим гараанууд санаачилсан хүнийхээ нэрээр зарим нь анх хэрэглэсэн эсвэл дэлгэрэнгүй судалсан улс эсвэл хотын нэрээр нэрлэгдсэн байдаг. Гарааны бүтцийг бий болгож байгаа шатрын нэрээр нэрлэгдсэн гараа хүртэл бий. Энэ тоглолтонд хийгдсэн нүүдлүүд нь К. Бетиньш мастераар (1867-1943) удирдуулсан Рига хотын шатарчдын боловсруулсан Латви гамбитын нүүдлүүд болно. 3. ef. Манай үед 3. М:e5 эсвэл 3. Тc4 нүүдлийг хүчтэйд үздэг. 3. ... Мc6. Хар d7-d5 гэж тоглож чадвал тэдэнд их сайн байна. 4. Тb5 Тc5. 4. ... d5 гэх нь 5. М:e5 аас болоод цаг нь болоогүй. 5. Т:c6?. Цагаан хүү хөөцөлдөх нь өрсөлдөгчөө бодоо хөллөхөд тусалж байна. Энэ их аюултай. 5. ... dc 6. М:e5 Т:f5 7. Бh5+?. Бэрсээр ингэж тоглохын оронд 0-0, Мb1-c3, d2-d3 гэх мэтээр хөлөлгөөг хурдавчлах хэрэгтэй байна. 7. ... g6! 8. М:g6. 8. ... Т:g6 гэвэл c5-ийн тэмээг авах эсвэл hg гэвэл h8 дээр тэрэг авахыг бодсон. 8. ... hg!. (2-р диаграм) Хар тэргээ өгч байгаа ч нөгөө талд эсрэг ноёнд шийдвэрлэх довтолгоо хийх боломжийг олж авч байна. 9. Б:h8 Бe7+ 10. Нd1. Ноён f1-д орсон ч үр дүн өөрчлөгдөхгүй. 10. ... Т:f2!. Одоо 11. ... Тg4X мад ирэх болсон. 11. Б:g8+. g4 нүдийг h3 гэж хамгаалж болох боловч 11. ... 0-0-0 дараа цагаанд тийм баяртай байдлыг бий болгохгүй. 11. ... Нd7 12. Бc4 Трe8. Цагаан бууж өглөө. 13. ... Бe1+! 14. Тр:e1 Тр:e1X. Эсвэл 13. d3 гэвэл 13. ... Бe2X эсвэл 13. d4 гэвэл 13. ... Тg4+ 14. Нd2 Бe3X. |
Хойд гамбит
Перласка - Грасси (Комо 1907)
|
|
1. e4 e5 2. d4. Цагаан бэхжиж амжаагүй төвийн хүүг шууд довтолж байна. 2. ... ed 3. c3!?. Цагаан гамбит тоглосон. Хурдан хөллөхийн тулд хүү хаяж байна. 3. Б:d4 гэсэн бол хар эрт хөдөлсөн бэрсийг ашиглан 3. ... Мc6 гэж морийг темптэй хөллөн алдсан төвийн байрлалын хохиролоо нөхөх байлаа. 3. ... dc 4. Тc4!?. Хүчээ хурдан хөллөхийн тулд хоёрдахь хүүг хаялаа. 4. ... cb 5. Т:b2. Цагаан тэмээнүүд өрсөлдөгчийн ноёны жигүүрийг онилсон. 5. ... Тb4+. Уул нь 5. ... d5 гэж хүүг буцаан өгөөд өөрийн боднуудад хөллөх боломж олгох нь дээр байсан. 6. Мc3 Т:c3+?. Хар хөлөлгөөний талаар юу ч бодсонгүй. 6. ... Мc6 илүү байсан. 7. Т:c3 Бe7 8. Бb3!. Хар 8. Т:g7 Б:b4+ 9. ... Б:c4 гэж солио хийхийг бодсон байх. Цагаан өөрийн үндсэн зорилго болсон хүчээ хурдан төвлөрүүлэхийн тулд хаяаг хийсээр. 8. ... Б:e4+ 9. Нd2!. Харын хөлөлгөө бараг байхгүй тул цагаан ноён айхгүй төв рүү байрласан. Гэхдээ нүүдлийн гол зорилго нь их чухал e1 нүдийг тэргэнд чөлөөлөх юм. 9. ... Б:g2 10. Мe2 Мf6 11. Т:f6 gf 12. Бe3+ Нd8 13. Трhg1 Б:h2. Хар бэрс хоолонд их дуртай бололтой. 14. Трae1 Трe8? (4-р диаграм) Харын хийсэн нүүдэл гоё төгсгөлийг бий болгосон. 14. ... Бe5 нь найдвартай байсан. Гэхдээ 5 хүүгийн төлөөсийг хийж л таарна. 15. Б:e8+!!. Цагаан бэрсээ хаян хар ноёнг түүнд аюултай e босоо шугамд оруулж гоё комбинац хийсэн. Энд ноёнг морь, тэрэгний батарей хүлээж байгаа. 15. ... Н:e8 16. Мd4+ Нf8 17. Трe8+!. g8 нүднээс холдуулах хаяа. 17. ... Н:e8 18. Трg8+ Нe7 19. Мf5X. (5-р диаграм) Гайхамшигтэй төгсгөл хийлээ. |
Понциани гараа
Финк - Алехин (Пасадена 1932)
 |
1. e4 e5 2. Мf3 Мc6 3. c3. Хурдан хөллөх талаас харвал 3. d4, 3. Мc3, 3. Тc4, 3. Тb5 зэрэг нүүдлүүдийг бодвол бага ашигтай нүүдэл. 3. c3 нүдлийн санаа нь d2-d4 -ийн бэлтгэл. Ингэснээр төвд d4, e4 хүүний хосыг бий болгоно. 3. ... d5. Өмнө дурьдсан нүүдлүүдийн хувьд энэ нь сайн биш харин энд бол онц хариулт. 4. Бa4. c6-гийн морийг дарж байгаад 5. М:e5 гэж хүү хожино. 4. ... Мf6. Бодоо хурдан гаргахын тулд хар хүүгээ хаялаа. 5. М:e5 Тd6 6. М:c6 b:c6 7. e5?. Нөгөө тэмээний хөлийг нээхийн тулд 7. d3 гэх нь илүү. 7. Б:c6+ Тd7 8. Бa6 de гэх нь харыг бодны хамаагүй илүү хөлөлгөөтэй болгох тул тэд хүүний дутуугаа амархан нөхөх аюултай. 7. ... Т:e5 8. d4 Тd6 9. Б:c6+?. Цагаан тэвчээр алдан шуналтсан нь тэдэнд хүнд үр дагавар авчирна. 9. ... Тd7 10. Бa6 O-O 11. Тe2 Трe8. Тэрэг чухал босоо шугамыг эзэлсэн. 12. Мd2. Бусад шатруудад саад болгон морио муу хөлөлсөн. 12. Тe3 гэж e босоо шугамыг хаагаад сэлгээ хийх хэрэгтэй байсан. 12. ... Трb8. Дараагийн нүүдэл 13. ... Тb5 нь цагаанд маш эвгүй байдлыг үүсгэнэ. Иймд тэд юун хөллөх талаар бодох шууд ирж байгаа аюулаас хамгаалах хэрэгтэй боллоо. 13. a4 Бe76 Дайралтанд бэрс орох цаг ирлээ. Одоо харын бүх боднууд тоглолтонд орсон. Цагааны шатрууд бараг хөллөгөө хийгээгүйтэй ижил байна. 14. Мf1 (6-р диаграм) 14. ... Тb5!. Сайхан цохилт. Цагаан бууж өглөө. 15 ab Б:e2X. |
Испани өрөг
Шумов - Шифферс (Петербург 1874)
|
|
1. e4 e5 2. Мf3 Мc6 3. Тb5. Орчин үеийн шатрын онолд энэ байрлалд 3. Тb5 нүүдлийг хамгийн сайнд тооцдог. XV, XVI зуунд Испаний шатарчид Лусен, Лопес нар энэхүү гараанд анализ хийсэн. Тf1-b5 нүүдлийн гол санаа нь Т:c6, М:e5 гэж сүрдүүлэн төвд дарамт үзүүлэх юм. 3. ... f5. Энэ үргэжлэлийг Оросын мастер К.Яниш нээсэн. Санаа нь цагааныг төвд бэхжүүлэхийн эсрэг довтолгоо. 4. Мc3 Мf6 5. Бe2 fe 6. М:e4 d6 7. d4. Цагаан e босоо шугамд байгаа бэрсийн байралалаа ашиглах оролдлого хийж байна. 7. ... ed гэж тоглох нь 8. М:f6++ эсвэл 8. М:d6++ давхар шалаатай тул болохгүй. 7. ... Тd7. a4-e8 диагналын аюултай дарааг арилган e5 нүдийг хамгаалж байна. 8. de М:e5 9. М:e5 de 10. Тg5. Одоо h4-d8 диагналаар дараа үүссэн. (7-р диаграм) Хард e5 тасарсан хүү гарч ирсэн ба түүний өмнө нь цагаан морь их эвтэйхэн байрлалыг олж авсан. Шумов өөрийн байрлалын давуу байдлыг хэрхэн ашигласаныг цааш харъя. 10. ... Тe7 11. Т:f6 Т:f6 эсвэл 11. ... gf 12. Бh5+ Нf8 13. 0-0-0! c6 14. Тc4 Нg7 (14. ... Бe8 15. Бh6X) 15. Трd3! мад хийхээр дайрна. 12. Бh5+ g6 13. Т:d7+ Н:d7 хэрвээ 13. ... Б:d7 гэвэл 14. М:f6+ гэх мэт. 14. O-O-O+ Нe7. Хэрвээ 14. ... Нc6 гэж орсон бол 15. Бf3+ шалаад хар бэрсийг авна. 15. Бf3 төвд сайн байрлал эзэлсэн e4 морийг уншигч танд дахин сануулъя. 15. ... Бf8 16. М:f6. Ургацаа хураах цаг болсон. 16. ... Б:f6 17. Трd7+!. Таслах хаяа гэж нэрлэдэг нүүдэл. (8-р диаграм) Одоо 17. ... Н:d7 идээ хийвэл 18. Б:f6 өргийг хожлоор дуусгахад хүрэлцэхээр материалын давуу байдлыг олно. 17. ... Нe6 18. Бd5+ Нf5 19. Трf7. Хар бэрсээ алдаж байгаа тул бууж өгсөн. |
Суудлын автомашины хөдөлгүүрийн халаалтын ажиллагааг графикт үзүүлжээ. X тэнхлэгт машиний хөдөлгүүр ассанаас хойш хугацааг минутаар харин Y тэнхлэгт хөдөлгүүрийн халууныг градусаар үзүүлсэн бол графикаас хөдөлгүүр хэдэн минутад 60 градусаас 90 градус хүртэл халсаныг тодорхойл.
бол 
илэрхийллийн утгыг ол.
байх x -ийн хувьд 