Шүргэгчийн тэгшитгэл

Энэ хичээлээр шүргэгч тэгшитгэлийг олох бодлогуудын талаар авч үзэцгээе. Ямар нэгэн функцийн график татсан шүргэгч шулууны тэгшитгэлийг олох, шүргэлтийн цэгийг олох гэх мэтээр шүргэгч шулуунтай холбоотой бодлогууд ЭЕШ -нд ирдэг. Шүргэгч шулууны тэгшитгэлийг гаргахын тулд уламжлалын геометр утгыг санацгаая. Хэрвээ y=f(x) функцийн графикийн x0 цэгт шүргэгч татвал түүний налуун коэффициент нь шүргэгч болон OX тэнхлэгийн эерэг чиглэл хоёрын хоорондох өнцгийн тангенстай тэнцүү байдаг.

Уламжлалын геометр утгаар x0 цэг дээрх функцийн уламжлалын утга нь энэхүү налуун коэффициенттой тэнцүү байдгийг бид мэднэ.

Дээрх тодорхойлолтыг томьёогоор илэрхийлбэл . Функцийн графикт шүргэгчийн тэгшитгэлийг гаргахын тулд шүргэгч дээр (x,y) координат бүхий дурын цэгийг авъя.

ABC гурвалжинг авч үзвэл тангенсын тодорхойлолтын дагуу гэдэг нь харагдана. Эндээс гарна. Сүүлийн [1] тэгшитгэл бол y=f(x) функцийн графикийн x0 цэгт татсан шүргэгч шулууны тэгшитгэл юм. Тэгшитгэлийн гаргалтыг сайн үзээд [1] томьёог тогтоон аваарай. Томьёоны гаргалгаа их энгийн тул тайлбарлаад байх зүйлгүүй гэж бодож байна. Зөвхөн зургаа л сайн ойлговол бүх зүйл ойлгомжтой. Гаргалгааг үзүүлж байгаа нь математикийн томьёонууд хаа нэгэн газраас зүгээр гараад ирдэггүй бүгд зүй тогтолтой байдгийг харуулах гэсэн юм.
Тэгэхлээр шүргэгч шулууны тэгшитгэлийг бичихийн тулд бидэнд функцийн тэгшитгэл, шүргэгч дайран гарах цэгийг мэдэж байхад л хангалттай. Харин x0 цэг дээрх функцийн утга болон уламжлалын утгыг бид тооцон гаргаж чадна.  
Шүргэгчийн тэгшитгэлийг олох бодлогууд үндсэндээ 3 төрөлд хуваагдана.

1. Шүргэлтийн цэг x0 өгөгдсөн.

Бодлого 13.026
функцийн графикийн x=1 цэгт татсан шүргэгчийн тэгшитгэлийг бич.
Бодолт

Бодлого 13.027
функцийн графикт OX тэнхлэгтэй паралел шүргэгчдийн шүргэлтийн цэгүүдийн абсциссыг ол.
Бодолт

2. Шүргэгчийн налуун коэффициент өгөгдсөн. Өөрөөр хэлбэл x0 цэг дээрх функцийн уламжлалын утга өгөгдсөн.

Бодлого 13.028
y=-x+3 шулуунтай паралел функцийн графикт шүргэх шулууны тэгшитгэлийг бич.
Бодолт

3. Шүргэлтийн цэг биш боловч шүргэгч дайран өнгөрөх цэгийн координат өгөгдсөн.

Бодлого 13.029
A(3,1) цэгийг дайрах функцийн графикийн шүргэгчийн тэгшитгэлийг ол.
Бодолт

Мэдээлэл таалагдсан бол найзуудтайгаа хуваалцаарай.

  Нээгдсэн тоо: 812 Төлбөртэй

Алгебрт эерэг, сөрөг тоонууд гэсэн ухагдхуун орж ирснээр үржих хуваах үйлдэлд тэмдгийг тодорхойлохын тулд арай өөр дүрмийг ашигладаг. Үржих, хуваах үйлдлийн тухайд өөрчлөлт байхгүй ч тэмдгийг тодорхойлох аргачлал эхлээд сурагчдад хүндрэл үүсгэх талтай. Гэхдээ хичээлийг үзэн багахан дадлага хийхэд бүх зүйл энгийн гэдгийг ойлгоно.

  Нээгдсэн тоо: 6214 Нийтийн

Тоо гэдэг ухагдхууныг хүмүүс маш эртнээс бий болгон ашиглан ирсэн. Эхлээд натурал тооны олонлог бий болон араас нь бутархай, эерэг иррационал тоонууд бий болсон. Орчин үеийн математикт тоонуудыг олон дэд олонлогт задлан үзэх болсон. Сурагчид эдгээр тоон олонлогуудын талаарх мэдлэг дутуугаас зарим нэгэн тэмдэглэгээг ч мэдэхгүй байх нь элбэг. Тоонуудын олонлогийн талаар сайн ойлгон тухайн олонлогт ямар тоонууд ордогийг мэдэж байх хэрэгтэй. Олонлогт багтах тоонуудыг сурагчид бараг бүгд мэддэг хирнээ ямар олонлог, хэрхэн тэмдэглэдэг, ямар шинжүүдтэй зэргийг мэддэггүй. Үүнээс болоод зарим бодлогын нөхцлийг буруу ойлгох, шийдийн олонлогийг буруу бичих зэрэг алдаануудыг гаргадаг. Иймээс тоон олонлогуудыг талаар мэдлэгтэй болцгооё.

  Нээгдсэн тоо: 14276 Бүртгүүлэх

Бид өмнө нь хязгаар гэж юу болох энгийн хязгааруудыг хэрхэн бодох талаар авч үзсэн. Хязгаарыг ойлгох нь хичээлд үзсэн жишээнүүд их энгийн байсан бөгөөд ийм бэлэгүүд практикт ховор тохиолдох тухай дурдсан. Тэгэхлээр энэ хичээлд хязгаарын илүү нарийн төрлүүд, тэдгээрийг бодох аргуудын талаар авч үзэцгээе.

∞/∞ хэлбэрийн тодорхойгүй төрлийн хязгаарыг бодох.

x->∞ байх үед функц нь хүртвэр, хуваардаа олон гишүүнтийг агуулсан хязгааруудыг авч үзье.

Жишээ 1.

хязгаарыг тооцоол.

  Нээгдсэн тоо: 1997 Төлбөртэй

Өмнөх хичээлүүдээр бид ерөнхий үржигдхүүнийг хаалтнаас гаргах, бүлэглэх гэсэн хоёр аргыг сурсан. Энэ удаа үржүүлэхийн хураангуй томьёог ашиглах хүчирхэг аргатай танилцах болно. Үүнийг сурагч бүр мэднэ. Томьёонуудыг ч сайн мэднэ гэж бодож байна. Тэгвэл энэ тухай ярих хэрэг байгаа юм уу гэсэн асуулт гарч болох юм. Томьёонуудыг математикт маш өргөнөөр ашигладаг. Тэдгээрийг үржүүлэх, бутархайг эмхэтгэх, тэгшитгэл бодох, интеграл тооцох гээд хэрэглэхгүй газаргүй. Иймээс эдгээр томьёонууд хаанаас гарч ирсэн, юунд хэрэгтэй, хэрхэн тогтоох, яаж хэрэглэх гээд шуудхан хэлэхэд авч үзэх зүйлүүд байна аа. Сурагчид томьёог сайн цээжилсэн мөртлөө бодлого дээр очоод бараг мэдэггүй хүн шиг болдог. Өөрөөр хэлбэл ашиглах тал дээр ноотой.

Лямбда-илэрхийлэл нь нэргүй аргын хураангуй бичилтийг илэрхийлнэ. Лямбда-илэрхийлэл утга буцаадаг, буцаасан утгыг өөр аргын…

Нээгдсэн тоо : 137

 

Кодийн сайжруулалт /рефакторинг/ хичээлээр програмийн кодоо react -ийн зарчимд нийцүүлэн компонентод салгасан.…

Нээгдсэн тоо : 200

 

Хадгалагч (Memento) хэв обьектын дотоод төлвийг түүний гадна гаргаж дараа нь хайрцаглалтын зарчмыг зөрчихгүйгээр обьектыг сэргээх боломжийг олгодог.

Нээгдсэн тоо : 201

 

Делегаттай нэргүй арга нягт холбоотой. Нэргүй аргуудыг делегатийн хувийг үүсгэхэд ашигладаг.
Нэргүй аргуудын тодорхойлолт delegate түлхүүр үгээр…

Нээгдсэн тоо : 224

 

Математикт харилцан урвуу тоонууд гэж бий. Ямар нэгэн тооны урвуу тоог олохдоо тухайн тоог сөрөг нэг зэрэг дэвшүүлээд…

Нээгдсэн тоо : 221

 

Төсөлд react-router-dom санг оруулан чиглүүлэгчдийг бүртгүүлэн тохируулсан Санг суулган тохируулах хичээлээр бид хуудас…

Нээгдсэн тоо : 301

 

Хуваах нь нэг тоо нөгөө тоонд хэдэн удаа агуулагдаж буй тодорхойлох арифметикийн үйлдэл.
Хуваалтыг нэг бус удаа…

Нээгдсэн тоо : 228

 

Зуучлагч (Mediator) нь олон тооны обьектууд бие биетэйгээ холбоос үүсгэхгүйгээр харилцан ажиллах боломжийг хангах загварчлалын хэв юм. Ингэснээр…

Нээгдсэн тоо : 226

 

Делегатууд хичээлд ухагдхууны талаар дэлгэрэнгүй үзсэн ч жишээнүүд делегатийн хүчийг бүрэн харуулж чадахааргүй байсан.…

Нээгдсэн тоо : 224

 
Энэ долоо хоногт

бол

  1. байх тул
  2. байна.

Нээгдсэн тоо : 1366

 

тэгшитгэлийг бод.

Нээгдсэн тоо : 1502

 

функц өгөгдөв.

  1. функцийн x0=2 цэгт татсан шүргэгч шулууны тэгшитгэлийг бичвэл
  2. , x=2, x=4 ба y=0 шугамуудаар хүрээлэгдсэн дүрсийн талбай
  3. y=2x+5 шулуунд перпендикуляр ба (1;1) цэгийг дайрсан шулууны тэгшитгэл нь
  4. функц ба x+5y-12=0 шулууны огтлолцлын цэгүүдийн хоорондын зай

Нээгдсэн тоо : 1039