Математикт илэрхийлэл гэж юуг хэлэх вэ? Илэрхийлэлд хувиргалт хийх ямар хэрэгтэй вэ? гэсэн асуултууд танд сонин санагдаж магад. Учир нь эдгээр ойлголтууд бол математикийн үндэс юм. Математик бүхэлдээ илэрхийлэл, тэдгээрийн хувиргалтаас бүрдэнэ. Ойлгомжгүй байна уу. Тайлбарлая. Маш нүсэр бичлэгтэй, төвөгтэй жишээ байлаа гэе. Та математикт сайн тул айгаад байх зүйлгүй гэж бодъё. Тэгвэл шууд хариуг нь хэлж чадах уу? Үгүй шүү дээ.
Та энэ жишээг бодох л болно. Мэдээжээр ямар нэгэн дүрмийн дагуу алхам алхамаар жишээг хувирган эмхэтгэл хийнэ. Өөрөөр хэлбэл илэрхийлэлд хувиргалт хийнэ. Эдгээр хувиргалтуудыг хир сайн хийх нь таныг математикт төчнөөн сайныг илтгэнэ. Хэрвээ та хувиргалтыг зөв хийж чадахгүй бол математикт та юу ч хийж дийлэхгүйд хүрнэ. Ийм байдалд орохгүйн тулд илэрхийллийн тухай энэ удаа авч үзье. Илэрхийллийн хувиргалт хийж сурах нь бодлого бодох үндэс. Үүнийг сураагүй бол ямарч бодлогыг бодох талаар санаад ч хэрэггүй. Тэгэхлээр эхлээд математикт илэрхийлэл гэж юуг ойлгох, тоон болон алгебрын илэрхийлэл гэж юу болохыг тодруулъя.

Хавтгай дээрх ямар нэгэн A цэг болон a шулууны хувьд уг хавтгайд a шулуунтай харьцангуй тэгш хэмтэй зөвхөн нэг A₁ цэг оршино. Энэхүү a шулууныг хавтгай дээрх a тэнхлэгтэй тэнхлэгийн тэг хэмийн тодорхойлогч гэж ярьдаг. Хэрвээ тэнхлэгийн тэгш хэм өгөгдсөн бол хавтгай дээрх дүрс бүрт a тэнхлэгтэй харьцангуй тэгш хэмтэй дүрс оршино.

Үндсэн ойлголт. Олонлогийн жишээ

Олонлог ба олонлогийн элемент гэдэг нь үгээр утга гаргасан тодорхойлолт байдаггүй суурь ойлголтуудад хамаарагдана. Иймээс тогтсон ерөнхий шинжтэй юмсын цуглуулгын талаар олонлог ба олонлогийн элемент гэсэн яриа үүснэ. Номын сангийн номууд, зогсоол дээрх автомашинууд, тэнгэрийн одод, дэлхийн ургамал амьтны аймаг гэх мэт нь бүгд олонлогийн жишээ юм.
Төгсгөлөг тоотой элементээс бүтсэн олонлогийг төгсгөлөг гэнэ. Жишээ нь: номын хуудас, сургуулийн сурагчид г.м
Нэг ч элементгүй олонлогийг хоосон гэнэ. Жишээ нь: далавчтай заануудын олонлог, sinx=2 тэгшитгэлийн шийдийн олонлог г.м

Хавтгайн геометрүүдийн үндсэн ухагдхуун, тодорхойлолт, оноосон нэрүүдийг мэдэхгүйгээс геометрийн бодлогыг бодох үед үүсдэг хүндрэлүүд гарч ирдэг. Бодлогын нөхцөлд медиан, гадаад өнцөг, өндөр, биссектрис гэх мэтээр ухагдхуунуудыг оноосон нэрээр нь шууд өгөхөөс өөр арга байхгүй. Хэрвээ эдгээрийн тодорхойлолтыг мэдэхгүй бол тухайн бодлогыг бодохгүй. Хариу нь өгөгдсөн тестийн хувьд таагаад өнгөрөх ч эндээс л өөрийгөө хуурах замаа эхэлж байгаа нь тэр гэж ойлгоорой. Иймээс сайтын хичээлүүдийг үзэн суурь ойлголтуудыг ойлгон авахыг зөвлөе.