Түгжих комбинацийг үзэхдээ хааяа өөрсдийнх нь шатрууд өөрийн талд гай болдог тухай уншигч та мэдэж авсан байх. Энэ нь хамгаалалт хийж байгаа талын лагерт голчлон тохиолдож байсан. Иймэрхүү эвгүй байдалтай дайрч байгаа тал ч тулгарч болдог. Тэдний зарим шатрууд тухайн үед дайралт хийж байгаа шатруудад хэрэгтэй нүднүүдэд байрлан замд нь саад болох нь бий. Ийм тохиолдолд саад болж байгаа шатруудыг цаг алдалгүй тухайн нүднээс холдуулах эсвэл зүгээр л түүнээс салах хэрэгтэй. Ингэхдээ өрсөлдөгч хамгаалалтын арга хэмжээ авч амжихааргүйгээр саад болж байгаа шатрыг цаг алдалгүй шалаа өгөх, өөр шатарт довтлох, хаяа хийх гэх мэтээр темптэйгээр шилжүүлэх нь илүү сайн.

XIX зуунд энэ нүүдлийг Английн аварга Говард Стаунтон ихээр хэрэглэдэг байснаас гарааны нэр үүсэлтэй. Гараа маш олон төрлийн арга барилаар тоглох дуртай шатарчдын сонирхолд нийцсэн олон төрлийн байршлууд үүсдэгээрээ өнөө үед Англи гараа хамгийн өргөн хэрэглэдэг гараануудын нэг болсон. Энэхүү гараагаар дэлхийн аварга Каспаров тогтмол тоглодог байсанг дурдах нь зүйтэй. Англи гарааны зарим байгуулалт сицил хамгаалалтын төстэй байдаг. Хичээлээр Англи гарааны 8-р хэсгийг авч үзье.

Жич: Шатарт суралцах үндэс бол гарааны онолын мэдлэг. Сайтад өнөө цагт хамгийн ихээр тоглодог бүх гарааны хичээлүүд нийтлэгдсэн тул үзэж судлахыг зөвлөе.

XVI -р зууны Полериогийн гар бичмэлүүдэд анхны судалгаанууд байдаг эртний гараануудын нэг. Гарааны боловсруулалтад Л. Паульсен, А. Рубинштейн, Ф. Маршалл нар их хувь нэмэр оруулсан. Гараагаар Э. Ласкер, Х. Р. Капабланка, М. Ботвинник зэрэг дэлхийн аваргууд өрөгтөө нэг бус удаа тоглосон байдаг. Гараанд байрлалын тайван тоглолтонд хүргэдэг симметр системийн зэрэгцээ хурц үргэлжлэлийг ч боловсруулсан. Өнөө үед тоглолтод гараа ховор харагдах болсон.

Дөрвөн морины гараа 1. e4 e5 2. Мf3 Мc6 3. Мc3 Мf6 нүүдлүүдийн дараагаар үүсдэг бөгөөд 4. Тb5 үргэлжлэлийг Дөрвөн морины гараа. 4. Тb5 үргэлжлэл хичээлд 4. Мd4 үргэлжлэлийг Дөрвөн морины гараа. 4. Мd4 үргэлжлэл үзсэн бол энэ удаад Белградын гамбит гэдэг 5. Мd5 үргэлжлэлийг харцгаая. Гарааны онолд суралцах нь шатрыг ул суурьтай сурах үндэс болдог.

Хоёр хүн тоглож хорин хүн харна гэдэг шатрын тухай оньсого байдаг. Иймээс шатрыг голдуу хоёр хүн тоглодог. Зарим үед олон хүн өрсөлдөгч хоёрт зөвлөх байдлаар ч тоглох нь бий.  

Шатрын хөлөг

Шатар тоглогч хоёр хүний нэг нь цагаан шатраар (цагаанаар) нөгөө нь хар шатраар (хараар) тоглоно. Тоглоом нь тал бүр нь 8 нүд бүхий квадрат хавтгай дээр явагдах ба үүнийг шатрын хөлөг гэдэг. Эндээс шатрын хөлөг нь нүд гэж нэрлэгдэх 64 жижиг квадратаас бүтдэг. Нүднүүдийн хилийг тодорхой болгохын тулд тэдгээрийг гэгээлэг болон бараан өнгөөр сөөлжүүлэн будаж өгдөг. Гэгээлэг өнгөтэй нүдийг цагаан, бараан өнгийн нүдийг хар нүд гэж нэрлэнэ. Шатар эхлэн суралцагч юуны түрүүнд шатрын хөлөгийг сайтар судалсан байх хэрэгтэй.