1. d4 Мf6 2. c4 g6 3. Мc3 Тg7 нүүдлийн дараа хөлөгт хагас хаалттай гараанд ордог "Хуучин энэтхэг хамгаалалт"- ын байрлал үүсдэг. Гарааны олон хувилбарын нэг бол 4. e4 d6 -гийн дараа Авербахийн дэвшүүлсэн 5. Тe2 системийг хичээлээр авч үзнэ. 

Шатарт олон тооны гараанууд байдаг ч суурьтай судлан, ерөнхий зарчмыг ойлговол үндсэндээ цөөн тооны суурь гараанууд байдаг. Шатарчид болон шатар сонирхогчид өөрийн сайн судалсан цөөн гараануудаар голдуу тоглодог. Тэгвэл гараануудыг бүгдийг судлах ямар хэрэгтэй гэж бодож байж магадгүй. Таны өрсөлдөгч өрөгт ямарч гарааг хэрэглэж болох учраас та гарааг судлан гаргаж болох алдаа, зангуудыг мэдэж байхгүй бол түүнд заавал ордог учраас гараануудыг судлахыг зөвлөөд байгаа юм.

Тоглолтын үед гаргаж болох буруу үйлдлүүдийн талаар Тоглолтын дүрэм хичээлд үзсэн. Энд бид тоглоомын дүрэмд байдаггүй заалт эсвэл хуучирсан хэн нэгний зохиосон дүрмүүдийн талаар ярилцана.

• Зарим хүмүүс өрсөлдөгч нь тэдний ноёнд довтолгоо хийхдээ шаг, дуг, цүд гэх мэт үгнүүдийг заавал хэлж байх ёстой гэдэг. Энэ шаардлага нь шатрын нарийн дүрмийг боловсруулахаас өмнөх үеэс уламжлагдан ирсэн зүйл. Орчин үеийн дүрмээр бол үүнийг хийх албагүй. Хэрвээ таны өрсөлдөгч өөрийн ноёнг довтолгоонд өртөж байгааг анзаарахгүй бол түүнд шалаа зарласан тухай хэлж болдог.
• Орчин үед тэмцээний үеэр мад гэж хэлэхийг шаарддаггүй.

Шатрын дүрмийн мэдлэгээс үүдэн өрсөлдөгчдийн хооронд маргаан гарах нь элбэг байдаг. Энэ хичээлд бид тоглолтыг дэг журамтай байлгахад шатарчин бүр баримталж байх ёстой үндсэн дүрмүүдийг авч үзнэ.

Хүрсэн бол нүү

Нүүх ээлж нь болсон шатарчин (санаатай эсвэл санамсаргүй аль нь ч бай) өөрийн шатарт хүрсэн л бол түүгээр нүүх ёстой. Хэрвээ шатарчин эсрэг талынхаа шатарт хүрсэн бол түүнд ашиггүй байсан ч хүрсэн шатраа идэх ёстой. Шатарчны хүрсэн өөрийн шатар нь боломжит нэг ч нүүдэлгүй, мөн түүнчлэн түүний хүрсэн эсрэг талын шатарыг идэх ямарч бололцоогүй бол ямар нэгэн үр дагаваргүй өөрийн хүссэн нүүдлээ хийдэг. Өөрөөр хэлбэл ямар нэгэн торгууль байх ёсгүй. Шатарчин өөрийн болон хүний шатарт нэгэн зэрэг хүрсэн бол эсрэг талын шатрыг өөрийн шатраар идэх ёстой. Эхлээд өөрийн шатарт хүрээд дараа нь тухайн шатраар идэх боломжгүй эсрэг талын шатарт хүрсэн бол хүрсэн өөрийн шатраар дурын нүүдлээ хийнэ.
Шатруудынхаа эвгүй өрөгдсөн байрлалыг цэгцлэх хэрэгтэй бол зөвхөн өөрийн нүүдэл хийх ээлжинд өрсөлдөгчдөө цэгцлэх тухайгаа мэдэгдээд дараа нь шатартаа хүрнэ. Мэдэгдээгүй бол хүрсэн бол нүү дүрэм үйлчлэх болно.

Энэхүү гамбит 1896 онд Будапештэд М.Адлер - Г.Мароци нарын өрөгт анх тоглогдсон. Цааш Унгарын И.Абоньи, Ж.Барас, Д.Брейер зэрэг мастерууд дэлгэрэнгүй судалгааг хийснээр нилээд практик амжилтанд хүрсэн ч 1925 онд А.Алехиний хоёр хожлын дараагаар гарааны нэр хүнд унасан байдаг. Өнөө цагт Будапештийн гамбитийг харын тоглолтод ямар нэгэн түвшинд хангалттай зөв арга гэж үздэг ч нилээд эрсдэлтэй. Их мастеруудийн өрөгт гараа ховор тохиолддог.

Гамбитийн жишээ өрөгийг харцгаая