Алгебрт эерэг, сөрөг тоонууд гэсэн ухагдхуун орж ирснээр үржих хуваах үйлдэлд тэмдгийг тодорхойлохын тулд арай өөр дүрмийг ашигладаг. Үржих, хуваах үйлдлийн тухайд өөрчлөлт байхгүй ч тэмдгийг тодорхойлох аргачлал эхлээд сурагчдад хүндрэл үүсгэх талтай. Гэхдээ хичээлийг үзэн багахан дадлага хийхэд бүх зүйл энгийн гэдгийг ойлгоно.

Математикт илэрхийлэл гэж юуг хэлэх вэ? Илэрхийлэлд хувиргалт хийх ямар хэрэгтэй вэ? гэсэн асуултууд танд сонин санагдаж магад. Учир нь эдгээр ойлголтууд бол математикийн үндэс юм. Математик бүхэлдээ илэрхийлэл, тэдгээрийн хувиргалтаас бүрдэнэ. Ойлгомжгүй байна уу. Тайлбарлая. Маш нүсэр бичлэгтэй, төвөгтэй жишээ байлаа гэе. Та математикт сайн тул айгаад байх зүйлгүй гэж бодъё. Тэгвэл шууд хариуг нь хэлж чадах уу? Үгүй шүү дээ.
Та энэ жишээг бодох л болно. Мэдээжээр ямар нэгэн дүрмийн дагуу алхам алхамаар жишээг хувирган эмхэтгэл хийнэ. Өөрөөр хэлбэл илэрхийлэлд хувиргалт хийнэ. Эдгээр хувиргалтуудыг хир сайн хийх нь таныг математикт төчнөөн сайныг илтгэнэ. Хэрвээ та хувиргалтыг зөв хийж чадахгүй бол математикт та юу ч хийж дийлэхгүйд хүрнэ. Ийм байдалд орохгүйн тулд илэрхийллийн тухай энэ удаа авч үзье. Илэрхийллийн хувиргалт хийж сурах нь бодлого бодох үндэс. Үүнийг сураагүй бол ямарч бодлогыг бодох талаар санаад ч хэрэггүй. Тэгэхлээр эхлээд математикт илэрхийлэл гэж юуг ойлгох, тоон болон алгебрын илэрхийлэл гэж юу болохыг тодруулъя.

Тригнометрийн функцуудийн чанарыг сайн мэдэж байх нь бодлого бодоход ихээхэн тустай. Чанарыг сайн ойлгоогүйгээс бодлогын шийдийг тодорхойлох, илэрхийлэл хувиргах, томьёонуудыг хэрэглэхдээ алдаа гаргах өндөр магадлалтай. Сайтад тавигдсан тригнометр сэдвийн бүх хичээлүүдийг сайтар үзэн холбогдох бодлогуудын бодолтыг ойлгосон байхад танд энэ сэдвээс айх зүйл байхгүй. Ингээд хичээлээ функцийн тэгш, сондгой чанарын тухай тодорхойлолтоос эхлэе.

Хамгийн их ерөнхий хуваагч

Хэд хэдэн тооны ерөнхий хуваагч гэдэг нь эдгээр тоонуудын бүгдийнх нь хуваагч байдаг тоог хэлдэг. Жишээ нь 36, 60, 42 гэсэн тоонууд нь 2, 3, 6 гэсэн ерөнхий хуваагчтай байна. Ерөнхий хуваагчдын дотроос хамгийн их хуваагчийг хамгийн их ерөнхий хуваагч буюу / ХИЕХ / гэдэг. Тэгвэл дээрх жишээнээс 6 бол 36, 60, 42 тоонуудын / ХИЕХ / юм.

Тоонуудын / ХИЕХ / -ийг олохын тулд:

1. Тоо тус бүрийг анхны тоон үржвэрт задлана. Жишээ нь  360 = 2 · 2 · 2 · 3 · 3 · 5
2. Бүх анхны тооны зэргийн үржвэрт оруулна. Жишээ нь 360 = 2 · 2 · 2 · 3 · 3 · 5 =2³ · 3² · 5¹
3. Бүх тооны үржвэрт орсон ерөнхий хуваагчийг бичнэ
4. Үржвэрүүдээс хамгийн бага зэрэгтэй хуваагчийн зэргийг авна
5. Гарсан хуваагчийн зэргийг бүгдийг үржүүлнэ