ОХП -ын тухай

Өгөгдөл, дэд программууд (процедур, функцууд) тэдгээрийн боловсруулалтууд хоорондоо холбоо багатай байдаг процедур программчлалын үзэл санааны хөгжлийн үр дүнд обьект хандалтад программчлал үүссэн. ОХП -ын зарчмыг анхлан дэвшүүлсэн программчлалын хэл бол Норвегийн эрдэмтэн Оле-Йохан Далийн (Ole-Johan Dahl) боловсруулсан Симула (Simula) байсан юм. 1967 онд гарсан энэхүү хэлэнд обьект, класс, виртуал аргууд гэх мэтийн дэвшилтэд санаануудыг гарган тавьсан боловч тэр үедээ эдгээрт нэг их анхаарал хандуулаагүй өнгөрчээ.

Гэсэн хэдий ч Алан Кэе, Дэн Ингаллс нар ихэнх зарчмуудыг Smalltalk хэлэнд хөгжүүлэн оруулсан байдаг. Иймээс яг энэхүү хэл нь обьект хандалтад программчлалын хамгийн өргөн дэлгэрсэн анхны хэл болсон юм.  
Өнөөдрийн байдлаар ОХП-ын аргачлалыг нэвтрүүлсэн хэлүүдийн тоо нь бусад аргачлалуудтай харьцуулахад хамгийн ихээр тоологдохоор болжээ.
Объект хандлагат програмчлал гэдэг нь өгөгдлийг холбоо бүхий шинж, аргуудын харилцан ажиллагааг тодорхойлсон бүтэц хэлбэрээр зохион байгуулан программчлах техник юм. Програмчлалын энэ техник нь абстракц, энкапсулээшн (мэдээллийн далдлалт), полморфизм, инхэритээнс (удамшил) зэрэг үндсэн зарчмууд дээр тулгуурладаг.

Абстракц

ОХП -д абстракц гэдэг нь обьектод түүний бусад өөр обьектуудаас ялгарах шинж чанаруудын зарчмын ялгааг тодорхойлон олгохыг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл обьектыг илэрхийлэх мэдэгдхүйц шинж чанаруудыг нөлөө багатайгаас нь салгах арга. Үндсэн санаа нь обьектыг бүрдүүлэгчдийн өгөгдлүүдийг ашиглах аргыг тэдгээрийн боловсруулалтыг илүү энгийн обьект хэлбэрээр салгахад оршиж байгаа юм. Жишээ нь функцийг ашиглах арга, ажиллагааг энгийн функцуудаар хэрэгжүүлэхийг салган өгөх функционал абстракцтай адилаар. Ингэснээр өгөгдөлүүд доод түвшингийн функцуудын тусламжтайгаар дээд түвшингийн функцээр боловсруулагдах юм. Энэ аргачлал нь ОХП-ын үндэс болдог бөгөөд обьекттой ажиллахдаа тэдгээрийн хэрэгжилтэнд хэт орохгүйгээр ажиллах боломжийг олгоно. Тодорхой тохиолдол бүрд энкапсулээшн (мэдээллийн далдлалт), полиморфизм, инхэритээнс (удамшил) зарчмуудын аль нэгийг хэрэглэдэг. Жишээ нь обьектын далд өгөгдлүүдэд хандах хэрэгтэй болбол энкапсулээшн ашиглан хандалтын функц эсхүл шинжийг үүсгэх гэх мэтээр.
Өгөгдлийн абстракц бол программчлалын өргөн дэлгэрсэн техник. Үндсэн санаа нь бол дэд программын боловсруулалтын чухал биш хэсгийг түүнийг тодорхой зорилгод ашиглахад чухал шинж чанаруудаас салгах юм. Ийм салгалтыг программын ашиглалтын бүх боломжуудыг тодорхойлсон тусгай интерфейсээр дамжуулан илэрхийлэх боломжтой.

Энкапсулээшн (мэдээллийн далдлалт)

Энкапсулээшн гэдэг бол программын модулийн ажиллагааны нарийн зүйлийг хэрэглэгч мэдэх шаардлагагүйгээр түүнийг ашиглах боломжийг олгох программчлалын хэлний чанар юм. Өөрөөр хэлбэл программын модул дотор юуг хэрхэн гүйцэтгэж байгааг мэдэх албагүй. Чанар нь хэрэглэгч программын модултай харьцахдаа түүний нийтийн (public) арга ба шинжүүдээр дамжих түүнчлэн чухал хэрэгтэй өгөгдлүүдийг хамгаалах механизмыг бүрдүүлнэ. Хэрэглэгч обьекттой зөвхөн нийтийн (public) арга ба шинжүүдээр дамжин харьцах интерфейс олгосноор обьектын чухал шинж, болон техникийн гүйцэтгэлүүдийг хамгаалахад тустай. Энэ нь оролт гаралт бүхий "хар хайрцаг" ны зарчимтай төстэй. ОХП-д классыг боловсруулахад энэ механизмыг өргөнөөр ашигладаг.

Инхэритээнс (удамшил)

Удамшил (өвлөх гэж ч ярьдаг) бол өмнө нь үүсгэсэн классын (эцэг) шинж болон аргуудыг өвлөн авах шинэ классыг тодорхойлох боломжийг олгох механизм. Өөрөөр хэлбэл өвлөн авагч класс нь өмнө нь үүсгэсэн байсан классын (суурь класс) боломжуудыг гүйцэтгэх чадвартай гэсэн үг.
Зарим хэлүүдэд абстракт класс гэж байдаг. Шууд обьект үүсгэх боломжгүй классыг абстракт гэдэг. Ийм классуудыг тодорхойлохдоо abstract түлхүүр үгийг ашигладаг. Классуудаас обьектыг үүсгэхдээ түүнээс удамшуулсан классыг ашигладаг. Эндээс абстракт классаас зөвхөн инхэритээнс (удамшил) хийх боломжтой гэсэн үг.
Класст нэгээс илүү "эцэг" буюу суурь класс байж болох ба үүнийг олон удамшил гэнэ. Энэ тохиолдолд үүсгэгдсэн класс өөрийн "эцэг" -үүдийн бүх аргуудыг өвлөн авна. Ийм аргачлалын сайн тал гэвэл илүү уян хатан байдал. Олон удамшил механизмыг C++, Python, Эйфель зэрэг хэлүүд дэмждэг. Хэрвээ "эцэг" классуудад ижил нэртэй аргууд байсан тохиолдолд энэ механизмд алдаа гарах эх үүсвэр болно. Бараг ихэнх тохиолдолд энэ механизмыг ашиглахгүй байх боломжтой. Гэхдээ олон удамшил механизмыг ашиглах шаардлагатай болсон бол "эцэг" классуудад ижил нэртэй аргууд байгаа эсэхийг судлах хэрэгтэй.

Полиморфизм

Нэг ижил ангилалын обьектуудын төрөл бүрийн шийдлүүд байх боломжийг полиморфизм гэнэ. Классын шийдлийг удамших үед нь өөрчилж болдог бол полиморфизм дэмждэг программчлалын хэл гэнэ. Механизмын утгыг хураангуйлан хэлбэл "Нэг интерфейс (класс) олон шийдэл" гэж болно. Энэ зарчим нь программыг илүү абстракт болгохын зэрэгцээ кодын дахин ашиглалтын коэффициентийг өндөр болгон өгдөг. Обьектуудын ерөнхий шинжүүдийг системд нэгтгээд интерфейс, класс гэх мэтээр нэрлэж болно. Ерөнхий байдал нь гадаад, дотоод илэрхийлэлтэй байдаг. Гадаад төстэй байдал гэдэгт адилхан нэртэй аргууд, аргуудын багц, аргументын төрөл, тоо зэрэг байх бол дотоод ерөнхий зүйл гэвэл аргуудын ижил үүрэг функцууд байж болно. Нэг аргад өөр өөр үүрэг зориулалт олгохыг аргыг дахин тодорхойлох гэж нэрлэдэг.  

Дээр дурдсан 4 зарчим бол ОХП-ын үндсэн зарчмууд. Онолын талаасаа нилээд ярвагтай ойлголт мэт санагдаж болох ч бид программ бичихдээ эдгээрийг тогтмол хэрэглээд явдаг. Эдгээрийг хэрхэн хэрэгжүүлж байгааг ОХП-ын талаар нийтлэлүүдээс үзээрэй.

Мэдээлэл таалагдсан бол найзуудтайгаа хуваалцаарай.

  Нээгдсэн тоо: 1535 Төлбөртэй

Энэ хичээлээр боловсруулж буй АУСистемийн сервер талын дэлгэцийн формуудыг үүсгэх болно. Ямар ч интернет төсөл хэрэглэгчийн болон серверийн гэсэн хоёр хэсгээс бүрддэг. Энэ зарчим бүхий л программ хангамжид мөрдөгдөх хэрэгтэй. Жишээ нь та дотоод сүлжээний орчинд программ зохиож байлаа гэхэд өгөгдлийн сантай шууд харьцах, хэрэглэгчдийн эрхийг зохицуулах, баазыг архивлах, тодорхой цагаар хийгдэх үйлдлүүдийг гүйцэтгэх зэрэгт системийн админ нэвтрэх эрхтэй тусдаа модул бичих л хэрэгтэй болдог. Ингээд сервер талын темплейтүүдийг зохиож эхэлцгээе.

  Нээгдсэн тоо: 8523 Нийтийн

Хичээлээр бид PHP хэлний үндсэн ойлголтууд болох хувьсагч, тогтмолуудын талаар авч үзнэ. Эдгээрийг сайн ойлгохгүйгээр програм бичнэ гэдэг хүндрэлтэй. Та ямар нэгэн програмчлалын хэл мэддэг гэсэн ч энэ хичээлийг үзээрэй. Учир нь PHP хэлэнд өгөгдөлтэй ажиллах онцлогууд байдаг.

Хувьсагч

Програмчлалын ямарч хэлэнд програмын ажиллагааны явцад өөрчлөгдөж байдаг өгөгдлийг хадгалах хэрэгсэл байдаг. Эдгээр нь хувьсагчид юм. Хувьсагч нь нэр болон утгаар тодорхойлогдоно.
Хувьсагч - өгөгдөл хадгалах хэрэгсэл.
Хувьсагчийн тухай илүү сайн ойлгохын тулд жишээ авч үзье.

<?php
   $number=5;                   // хувьсагчид 5 гэсэн утга олгож байна.
   $number=2*$number;           // $number хувьсагчийн утгыг 2 үржүүлнэ
   echo $number;                // $number хувьсагчийн утгыг үзүүлнэ
?>

Жишээнд $number нэртэй хувьсагчид (=) тэмдгийг ашиглан 5 гэсэн утгыг олгосон байна. Хувьсагч нь утга хадгалаад зогсохгүй тэдгээрийг өөрчилж болно. Хоёрдугаар мөрөнд $number хувьсагчийн утгыг хоёр дахин өсгөж байна. Хувьсагчийн утгыг үзүүлэхдээ түүнийг нэрийг ашиглаж байна.

  Нээгдсэн тоо: 3990 Төлбөртэй

Cookie гэж юу болох, түүнийг үүсгэх, унших, устгах талаар Cookie-тэй ажиллах хичээлд үзсэн. Энэ хичээлээр Php -гийн Cookie ойлголтын талаар арай дэлгэрүүлэн авч үзье. Сервер хэрэглэгчээс POST эсхүл GET аргын алингаар нь ч бай өгөгдөл хүлээн авсан байлаа ч тэр хэрэглэгчийн талаар юу ч мэдэхгүй. Өөрөөр хэлбэл сервер өгөгдөл хүлээн аваад боловсруулаад үр дүнг бидэнд буцаана. Бид серверт шинээр эсхүл дахин шаардлагыг илгээхэд тэр бидний талаар юуг ч санахгүй тул таныг шинэ хэрэглэгч эсхүл үгүй гэдгийг мэддэггүй. Энэ нь хэн нэгэн сохор хөгжимчин гудамжинд тоглолт хийгээд зогсож байхад өнгөрч яваа хүн түүний хандивын хайрцагт мөнгө хийгээд дараа нь буцахдаа дахин хийхтэй төстэй зүйл. Хөгжимчин мөнгө хийсэн хүн түрүүнд нь өгсөн хүн үү эсхүл өөр хүн байв уу гэдгийг мэдэхгүй шүү дээ.

  Нээгдсэн тоо: 2901 Төлбөртэй

Веб сайтад хэрэглэгчийн оруулсан мэдээллийн зөв эсэхийг шалгах ажил олон гардаг. Ийм асуудлыг мөрийн функцуудээр шийдвэрлэх нь нилээд хүндрэлтэй ажил болно. Тэгэхлээр ийм төрлийн ажиллагаанд хамгийн үр дүнтэй шийдэл нь тогтмол илэрхийлэл буюу (regular expression) ашиглах явдал юм. Эхэндээ тогтмол илэрхийлэл нь танд их ойлгомжгүй мэт санагдаж болох боловч маш бага хэмжээний мэдлэгийн хүрээнд олон хүнд асуудлуудлыг шийдвэрлэж болно.

Тогтмол илэрхийлэл.

Тогтмол илэрхийлэл гэдэг нь текстэн мөр юм. Тусгай тэмдэгтүүдээр үүсгэсэн хэвээр (шаблон) мөр дотор хэвэнд тохирох хэсгийг хайдаг. PHP –д POSIX, PCRE гэсэн хоёр төрлийн тогтмол илэрхийллийг ашигладаг. Бид хичээлээр POSIX төрлийг авч үзнэ. Тогтмол илэрхийллийг хэрхэн үүсгэдэг талаар үзэхийн өмнө хэвийн (шаблон) тухай ойлголттой танилцъя.
Хэв гэдэг ойлголт нь зөвхөн програмчлалын хэлэнд байдаг ойлголт биш. Жишээ нь бид php суулгасан директорт ороод хайлт хийх (F3) товчийг дараад php гэж бичээд хайлт хийхэд нэрэнд нь php гэсэн үг орсон бүх файлуудыг гаргаж ирдэг. Энд бид хэв (шаблон) үүсгэж өгсөн гэсэн үг. Одоо хайлтын нөхцлөө нарийвчилъя. Хэрвээ бид хайлт хийхдээ php? бичиж өгвөл энэ нь хайж байгаа файлын нэр нь php гэж эхлээд араас нь дурын тэмдэгтүүд байж болохыг заасан хэв болж байгаа болно. Ерөнхийдээ ийм зарчмаар PHP -д хэвийг үүсгэж өгдөг.

Зочин (Visitor) паттерн классуудыг өөрчлөхгүйгээр тэдгээрийн обьектуудын үйлдлийг тодорхойлох боломжийг олгоно. Зочин хэвийг ашиглахдаа классуудын хоёр ангилалыг тодорхойлно.…

Нээгдсэн тоо : 8

 

Лямбда-илэрхийлэл нь нэргүй аргын хураангуй бичилтийг илэрхийлнэ. Лямбда-илэрхийлэл утга буцаадаг, буцаасан утгыг өөр аргын…

Нээгдсэн тоо : 154

 

Кодийн сайжруулалт /рефакторинг/ хичээлээр програмийн кодоо react -ийн зарчимд нийцүүлэн компонентод салгасан.…

Нээгдсэн тоо : 213

 

Хадгалагч (Memento) хэв обьектын дотоод төлвийг түүний гадна гаргаж дараа нь хайрцаглалтын зарчмыг зөрчихгүйгээр обьектыг сэргээх боломжийг олгодог.

Нээгдсэн тоо : 211

 

Делегаттай нэргүй арга нягт холбоотой. Нэргүй аргуудыг делегатийн хувийг үүсгэхэд ашигладаг.
Нэргүй аргуудын тодорхойлолт delegate түлхүүр үгээр…

Нээгдсэн тоо : 239

 

Математикт харилцан урвуу тоонууд гэж бий. Ямар нэгэн тооны урвуу тоог олохдоо тухайн тоог сөрөг нэг зэрэг дэвшүүлээд…

Нээгдсэн тоо : 235

 

Төсөлд react-router-dom санг оруулан чиглүүлэгчдийг бүртгүүлэн тохируулсан Санг суулган тохируулах хичээлээр бид хуудас…

Нээгдсэн тоо : 316

 

Хуваах нь нэг тоо нөгөө тоонд хэдэн удаа агуулагдаж буй тодорхойлох арифметикийн үйлдэл.
Хуваалтыг нэг бус удаа…

Нээгдсэн тоо : 243

 

Зуучлагч (Mediator) нь олон тооны обьектууд бие биетэйгээ холбоос үүсгэхгүйгээр харилцан ажиллах боломжийг хангах загварчлалын хэв юм. Ингэснээр…

Нээгдсэн тоо : 241

 
Энэ долоо хоногт

Гурван оронтой бүх тэгш тооны цифрүүдийн нийлбэрийг ол.

Нээгдсэн тоо : 12981

 

олон гишүүнтийг үржигдхүүн болгон задал.

Нээгдсэн тоо : 792

 

Адил хажуут трапецийн сууриуд a=21 см, b=9 см өндөр h=8 см бол трапецийг багтаасан тойргийн радиусийг ол.

Нээгдсэн тоо : 361