ОХП -ын тухай

Өгөгдөл, дэд программууд (процедур, функцууд) тэдгээрийн боловсруулалтууд хоорондоо холбоо багатай байдаг процедур программчлалын үзэл санааны хөгжлийн үр дүнд обьект хандалтад программчлал үүссэн. ОХП -ын зарчмыг анхлан дэвшүүлсэн программчлалын хэл бол Норвегийн эрдэмтэн Оле-Йохан Далийн (Ole-Johan Dahl) боловсруулсан Симула (Simula) байсан юм. 1967 онд гарсан энэхүү хэлэнд обьект, класс, виртуал аргууд гэх мэтийн дэвшилтэд санаануудыг гарган тавьсан боловч тэр үедээ эдгээрт нэг их анхаарал хандуулаагүй өнгөрчээ.

Гэсэн хэдий ч Алан Кэе, Дэн Ингаллс нар ихэнх зарчмуудыг Smalltalk хэлэнд хөгжүүлэн оруулсан байдаг. Иймээс яг энэхүү хэл нь обьект хандалтад программчлалын хамгийн өргөн дэлгэрсэн анхны хэл болсон юм.  
Өнөөдрийн байдлаар ОХП-ын аргачлалыг нэвтрүүлсэн хэлүүдийн тоо нь бусад аргачлалуудтай харьцуулахад хамгийн ихээр тоологдохоор болжээ.
Объект хандлагат програмчлал гэдэг нь өгөгдлийг холбоо бүхий шинж, аргуудын харилцан ажиллагааг тодорхойлсон бүтэц хэлбэрээр зохион байгуулан программчлах техник юм. Програмчлалын энэ техник нь абстракц, энкапсулээшн (мэдээллийн далдлалт), полморфизм, инхэритээнс (удамшил) зэрэг үндсэн зарчмууд дээр тулгуурладаг.

Абстракц

ОХП -д абстракц гэдэг нь обьектод түүний бусад өөр обьектуудаас ялгарах шинж чанаруудын зарчмын ялгааг тодорхойлон олгохыг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл обьектыг илэрхийлэх мэдэгдхүйц шинж чанаруудыг нөлөө багатайгаас нь салгах арга. Үндсэн санаа нь обьектыг бүрдүүлэгчдийн өгөгдлүүдийг ашиглах аргыг тэдгээрийн боловсруулалтыг илүү энгийн обьект хэлбэрээр салгахад оршиж байгаа юм. Жишээ нь функцийг ашиглах арга, ажиллагааг энгийн функцуудаар хэрэгжүүлэхийг салган өгөх функционал абстракцтай адилаар. Ингэснээр өгөгдөлүүд доод түвшингийн функцуудын тусламжтайгаар дээд түвшингийн функцээр боловсруулагдах юм. Энэ аргачлал нь ОХП-ын үндэс болдог бөгөөд обьекттой ажиллахдаа тэдгээрийн хэрэгжилтэнд хэт орохгүйгээр ажиллах боломжийг олгоно. Тодорхой тохиолдол бүрд энкапсулээшн (мэдээллийн далдлалт), полиморфизм, инхэритээнс (удамшил) зарчмуудын аль нэгийг хэрэглэдэг. Жишээ нь обьектын далд өгөгдлүүдэд хандах хэрэгтэй болбол энкапсулээшн ашиглан хандалтын функц эсхүл шинжийг үүсгэх гэх мэтээр.
Өгөгдлийн абстракц бол программчлалын өргөн дэлгэрсэн техник. Үндсэн санаа нь бол дэд программын боловсруулалтын чухал биш хэсгийг түүнийг тодорхой зорилгод ашиглахад чухал шинж чанаруудаас салгах юм. Ийм салгалтыг программын ашиглалтын бүх боломжуудыг тодорхойлсон тусгай интерфейсээр дамжуулан илэрхийлэх боломжтой.

Энкапсулээшн (мэдээллийн далдлалт)

Энкапсулээшн гэдэг бол программын модулийн ажиллагааны нарийн зүйлийг хэрэглэгч мэдэх шаардлагагүйгээр түүнийг ашиглах боломжийг олгох программчлалын хэлний чанар юм. Өөрөөр хэлбэл программын модул дотор юуг хэрхэн гүйцэтгэж байгааг мэдэх албагүй. Чанар нь хэрэглэгч программын модултай харьцахдаа түүний нийтийн (public) арга ба шинжүүдээр дамжих түүнчлэн чухал хэрэгтэй өгөгдлүүдийг хамгаалах механизмыг бүрдүүлнэ. Хэрэглэгч обьекттой зөвхөн нийтийн (public) арга ба шинжүүдээр дамжин харьцах интерфейс олгосноор обьектын чухал шинж, болон техникийн гүйцэтгэлүүдийг хамгаалахад тустай. Энэ нь оролт гаралт бүхий "хар хайрцаг" ны зарчимтай төстэй. ОХП-д классыг боловсруулахад энэ механизмыг өргөнөөр ашигладаг.

Инхэритээнс (удамшил)

Удамшил (өвлөх гэж ч ярьдаг) бол өмнө нь үүсгэсэн классын (эцэг) шинж болон аргуудыг өвлөн авах шинэ классыг тодорхойлох боломжийг олгох механизм. Өөрөөр хэлбэл өвлөн авагч класс нь өмнө нь үүсгэсэн байсан классын (суурь класс) боломжуудыг гүйцэтгэх чадвартай гэсэн үг.
Зарим хэлүүдэд абстракт класс гэж байдаг. Шууд обьект үүсгэх боломжгүй классыг абстракт гэдэг. Ийм классуудыг тодорхойлохдоо abstract түлхүүр үгийг ашигладаг. Классуудаас обьектыг үүсгэхдээ түүнээс удамшуулсан классыг ашигладаг. Эндээс абстракт классаас зөвхөн инхэритээнс (удамшил) хийх боломжтой гэсэн үг.
Класст нэгээс илүү "эцэг" буюу суурь класс байж болох ба үүнийг олон удамшил гэнэ. Энэ тохиолдолд үүсгэгдсэн класс өөрийн "эцэг" -үүдийн бүх аргуудыг өвлөн авна. Ийм аргачлалын сайн тал гэвэл илүү уян хатан байдал. Олон удамшил механизмыг C++, Python, Эйфель зэрэг хэлүүд дэмждэг. Хэрвээ "эцэг" классуудад ижил нэртэй аргууд байсан тохиолдолд энэ механизмд алдаа гарах эх үүсвэр болно. Бараг ихэнх тохиолдолд энэ механизмыг ашиглахгүй байх боломжтой. Гэхдээ олон удамшил механизмыг ашиглах шаардлагатай болсон бол "эцэг" классуудад ижил нэртэй аргууд байгаа эсэхийг судлах хэрэгтэй.

Полиморфизм

Нэг ижил ангилалын обьектуудын төрөл бүрийн шийдлүүд байх боломжийг полиморфизм гэнэ. Классын шийдлийг удамших үед нь өөрчилж болдог бол полиморфизм дэмждэг программчлалын хэл гэнэ. Механизмын утгыг хураангуйлан хэлбэл "Нэг интерфейс (класс) олон шийдэл" гэж болно. Энэ зарчим нь программыг илүү абстракт болгохын зэрэгцээ кодын дахин ашиглалтын коэффициентийг өндөр болгон өгдөг. Обьектуудын ерөнхий шинжүүдийг системд нэгтгээд интерфейс, класс гэх мэтээр нэрлэж болно. Ерөнхий байдал нь гадаад, дотоод илэрхийлэлтэй байдаг. Гадаад төстэй байдал гэдэгт адилхан нэртэй аргууд, аргуудын багц, аргументын төрөл, тоо зэрэг байх бол дотоод ерөнхий зүйл гэвэл аргуудын ижил үүрэг функцууд байж болно. Нэг аргад өөр өөр үүрэг зориулалт олгохыг аргыг дахин тодорхойлох гэж нэрлэдэг.  

Дээр дурдсан 4 зарчим бол ОХП-ын үндсэн зарчмууд. Онолын талаасаа нилээд ярвагтай ойлголт мэт санагдаж болох ч бид программ бичихдээ эдгээрийг тогтмол хэрэглээд явдаг. Эдгээрийг хэрхэн хэрэгжүүлж байгааг ОХП-ын талаар нийтлэлүүдээс үзээрэй.

Мэдээлэл таалагдсан бол найзуудтайгаа хуваалцаарай.

  Нээгдсэн тоо: 2046 Төлбөртэй

Өвлөх (Inheritance) гэдэг нь "эцэг" хэмээн нэрлэгдэх байгаа классаас шинэ классыг үүсгэх боломжийг бүрдүүлдэг обьект хандалтат программчлалын үндсэн механизмуудын нэг юм. Энэхүү механизмыг ашиглан өөр классаас үүсгэсэн классыг дэд класс гэж нэрлэдэг. Ийм холбоосыг "эцэг", "хүүхэд" гэсэн ойлголтоор голдуу тайлбарладаг. "Хүүхэд" класс нь "эцэг" -ээс үүсэн түүний шинж болон аргуудыг өвлөн авна. Дэд класст эцэг классаас ("эцэг" классыг бас супер класс гэж нэрлэдэг) өвлөгдөн ирсэн боломжуудыг ихэнх тохиолдолд шинэ боломжуудаар өргөжүүлэн өгдөг.

  Нээгдсэн тоо: 1891 Бүртгүүлэх

Удирдах операторууд нь програмд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Эдгээрийг ашиглахгүйгээр ямар нэгэн томоохон програм бичнэ гэж байхгүй. Удирдах операторуудыг дотор нь нөхцөлт, давтагдах (цикл), нөхцөлт биш гэж 3 ангилж болно. Операторуудын тусламжтайгаар програм нь ажиллагаандаа өөрчлөлт оруулах, нэг ижил үйлдлийг давтан хийх эсвэл програмын ажиллагааг зогсоох хүртэл үйлдлүүдийг бие даан хийх боломжтой. Энэ сэдвийг сайн ойлгох нь програм зохиох цаашдын ажиллагаанд их үүрэгтэй.

Нөхцөлт оператор

Нөхцөлт оператор нь тодорхой нөхцлөөс хамаарч програмын ажиллагааны цаашдын үргэлжлэх боломжийг (зам) сонгох хэрэгсэл юм. Жишээ нь бид өдөр бүр цахим шуудангаа шалгахын өмнө хэрэглэгчийн ID, нууц үгээ оруулж өгдөг шүү дээ. Хэрэглэгчийн оруулсан мэдээллийг цахим шуудангийн програм шалгаад хэрвээ мэдээлэл үнэн бол шуудангийн хайрцагт нэвтрүүлж харин мэдээлэл буруу бол дахин оруулахыг шаарддаг. Энэ бол нөхцөлт операторыг ашиглаж байгаа тод жишээ юм.

  Нээгдсэн тоо: 1874 Төлбөртэй

Интернет сайтад тодорхой хугацаанд хичнээн хүн зочилсон, тухайн цаг мөчид хэдэн хүн зочилж байгаа, хуудаст хамгийн сүүлд хэзээ хандалт хийсэн гэх мэтийг мэдэх шаардлага гардаг. Эдгээрийг болон бусад олон асуудлыг шийдэхэд PHP –гийн цаг хугацааны функцуудыг ашиглана.

PHP –н цаг хугацааны онцлогууд.

PHP –д одоо хэдэн цаг болж байгааг мэдэхэд time() функцыг ашигладаг.

<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Системийн цагийг гаргах</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<?php
echo time(); // 1258599589 утгатай мэдээлэл гарна
?>
</BODY>
</HTML>

  Нээгдсэн тоо: 2453 Төлбөртэй

HTML форм гэдэг нь HTML хэлний өгөгдөл оруулах дамжуулах хэрэгсэл болно. Хэдийгээр энэ нь PHP хэлтэй шууд холбоотой биш ч гэсэн хичээлийн материалыг илүү сайн ойлгохын тулд формыг хэрхэн үүсгэх үндэсийг авч үзэх хэрэгтэй. Ямар ч форм нь <form> тегээр эхлээд </form> тегээр дуусна. Нээж байгаа тегийн дотор HTML формын шинжүүдийг тодорхойлсон атрибутуудыг бичиж өгч болно. Эдгээр нь тус бүрдээ нэр болон утгатай байх бөгөөд action ба method атрибутуудыг бид голлон авч үзнэ. <form> ба  </form>  тегүүдийн хооронд текст оруулах, жагсаалт, товч гэх мэтээр HTML-ын бүх тегүүдийг ашиглаж болно. HTML хэлний талаарх мэдээллийг сайтын HTML хэсэг дэх хичээлүүдээс үзээрэй. action атрибутад HTML формоос дамжуулсан өгөгдлийг боловсруулах файлын нэрийг зааж өгдөг. Жишээ нь

Үйл явдал /event/ тодорхой үйлдэл хийгдсэн талаар системд мэдэгддэг. Хэрвээ бид энэхүү үйлдлийг ажиглах хэрэгтэй бол яг энд…

Нээгдсэн тоо : 36

 

Манай төсөл олон хуудсуудтай болон тэдгээрийн хооронд динамикаар шилжилт хийж байгаа ч тухайн үед шилжилт хийгдсэн хуудаст тохирох…

Нээгдсэн тоо : 40

 

Зочин (Visitor) паттерн классуудыг өөрчлөхгүйгээр тэдгээрийн обьектуудын үйлдлийг тодорхойлох боломжийг олгоно. Зочин хэвийг ашиглахдаа классуудын хоёр ангилалыг тодорхойлно.…

Нээгдсэн тоо : 57

 

Лямбда-илэрхийлэл нь нэргүй аргын хураангуй бичилтийг илэрхийлнэ. Лямбда-илэрхийлэл утга буцаадаг, буцаасан утгыг өөр аргын…

Нээгдсэн тоо : 177

 

Кодийн сайжруулалт /рефакторинг/ хичээлээр програмийн кодоо react -ийн зарчимд нийцүүлэн компонентод салгасан.…

Нээгдсэн тоо : 226

 

Хадгалагч (Memento) хэв обьектын дотоод төлвийг түүний гадна гаргаж дараа нь хайрцаглалтын зарчмыг зөрчихгүйгээр обьектыг сэргээх боломжийг олгодог.

Нээгдсэн тоо : 232

 

Делегаттай нэргүй арга нягт холбоотой. Нэргүй аргуудыг делегатийн хувийг үүсгэхэд ашигладаг.
Нэргүй аргуудын тодорхойлолт delegate түлхүүр үгээр…

Нээгдсэн тоо : 264

 

Математикт харилцан урвуу тоонууд гэж бий. Ямар нэгэн тооны урвуу тоог олохдоо тухайн тоог сөрөг нэг зэрэг дэвшүүлээд…

Нээгдсэн тоо : 257

 

Төсөлд react-router-dom санг оруулан чиглүүлэгчдийг бүртгүүлэн тохируулсан Санг суулган тохируулах хичээлээр бид хуудас…

Нээгдсэн тоо : 340

 
Энэ долоо хоногт

олон гишүүнтийг үржигдхүүн болгон задал.

Нээгдсэн тоо : 819

 

тэгшитгэлийг бод.

Нээгдсэн тоо : 930

 

Тоног төхөөрөмжийн сайжруулалтын үр дүнд ажилчны хөдөлмөрийн бүтээмж жилд хоёр удаа нэг ижил хувиар дээшилжээ. Хэрвээ ажилчин нэг ижил хугацаанд өмнө нь 2500 х.н харин одоо 2809 х.н бутээгдхүүн хийдэг болсон бол хөдөлмөрийн бүтээмж өсөх бүрдээ хэдэн хувиар өссөн бэ?

Нээгдсэн тоо : 385