Хөлөг ба шатрууд

Хоёр хүн тоглож хорин хүн харна гэдэг шатрын тухай оньсого байдаг. Иймээс шатрыг голдуу хоёр хүн тоглодог. Зарим үед олон хүн өрсөлдөгч хоёрт зөвлөх байдлаар ч тоглох нь бий.  

Шатрын хөлөг

Шатар тоглогч хоёр хүний нэг нь цагаан шатраар (цагаанаар) нөгөө нь хар шатраар (хараар) тоглоно. Тоглоом нь тал бүр нь 8 нүд бүхий квадрат хавтгай дээр явагдах ба үүнийг шатрын хөлөг гэдэг. Эндээс шатрын хөлөг нь нүд гэж нэрлэгдэх 64 жижиг квадратаас бүтдэг. Нүднүүдийн хилийг тодорхой болгохын тулд тэдгээрийг гэгээлэг болон бараан өнгөөр сөөлжүүлэн будаж өгдөг. Гэгээлэг өнгөтэй нүдийг цагаан, бараан өнгийн нүдийг хар нүд гэж нэрлэнэ. Шатар эхлэн суралцагч юуны түрүүнд шатрын хөлөгийг сайтар судалсан байх хэрэгтэй.

Шатрыг тоглохдоо хөлгийг зурагт үзүүлсэн байдлаар байрлуулах ёстой. Цаашдаа диаграмуудад цагаан тал нь дандаа доод хэсэгт харин хар тал нь дээд талд нь байрлах болно гэдгийг тэмдэглэе.

Цагаанаар тоглож байгаа талын баруун доод булангийн нүд нь цагаан байх ёстой.

 Тоглолтын явц, шатруудын байрлалыг заах зэрэгт шатрын тэмдэглэгээг ашигладаг. Үүний тулд шатрын хөлгийн бүх нүдийг тэмдэглэх шаардлагатай.

Хэрвээ нэг тоглогчоос нөгөө тоглогч чиглэлд 8 нүдийг дайруулан шугам татвал 2-р зурагт сумаар үзүүлсэн 8 шугам бий болно. Эдгээр шугамуудыг a, b, c, d, e, f, g, h гэсэн латин үсгүүдээр тэмдэглэнэ. Цагаанаар тоглогчийн хамгийн зүүн талын шугам эсвэл хараар тоглогчийн хамгийн баруун талын шугамыг a гээд дараагийнх нь b гэх мэтээр дугаарлана. Эдгээр шугамууд нь дээрээс доошоо татагдсан тул эдгээрийг босоо шугамууд гэдэг. 2-р зурагт тасархай шугамаар үзүүлсэн босоо шугамтай перпендикуляр хэвтээ шугамуудыг татъя.
Эдгээрийг хэвтээ шугамууд гэх ба 1 ээс 8 гэсэн дугаартай байна. Дугаарыг цагаанаар тоглогчийн талаас эхлэн эхний эгнээг 1 дараагийн эгнээг 2 гэх мэтээр өгнө.
Хөлгийн босоо хэвтээ шугамуудыг тэмдэглэсэн болохоор бүх 64 нүдийг тэмдэглэх боломжтой болсон. Нүдийг босоо шугамын үсэг ба хэвтээ шугамын тоогоор тэмдэглэнэ. 3-р зурагт тэмдэглэгдээгүй нүднүүдийг өөрсдөө нэрлээрэй.
Эндээс цагаанаар тоглогчийн булангийн нүднүүд нь a1 ба h1 харин хараар тоглогчийн хувьд a8 ба h8 байх жишээтэй.
Босоо болон хэвтээ шугамаас гадна нэг ижил өнгөтэй нүднүүдийг дайруулан диагнал гэх налуу шугамуудыг татаж болно. Жишээ нь b4 нүдийг дайран a3-b4-c5-d6-e7-f8 ба e1-d2-c3-b4-a5 гэсэн хоёр диагнал өнгөрөх бөгөөд эдгээрийг a3-f8 ба e1-a5 гэж хураангуйлан тэмдэглэдэг.
d7 нүдийг дайран a4-e8 ба h3-c8 диагнол өнгөрөх бол a8 нүдийг h1-a8 гэсэн ганцхан диогнал дайрах жишээтэй.

Санамж
Шатрын хөлгийг харахгүйгээр төгс мэддэг байх хэрэгтэй.

Шатрууд

Тоглолт эхлэхэд тоглогч бүр нэг өнгийн (хар эсвэл цагаан) нийт 16 шатартай байх бөгөөд шатар бүр нь өөрийн гэсэн нэр тэмдэглэгээтэй байдаг. Шатаруудын нэр тэмдэглэгээ дүрсүүдийг доорх зургаас үзээрэй.

Тоглолт эхлэхийн өмнө шатруудыг 4-р зурагт үзүүлсэн тогтсон тодорхой байрлалаар өрнө.Тоглолтыг шатрын өрөг гэдэг.

Хөлөгт цагаан шатруудыг 1 ба 2 -р хэвтээ шугамд харин хар шатруудыг 7 ба 8 -р хэвтээ шугамд байрлуулна. Шатар бүр өөрийн байрлах байрлалтай байхаас гадна нэг шатрыг нэг нүдэнд л байрлуулна.
Тоглолтын эхэнд цагаан бэрс цагаан нүдэнд хар бэрс хар нүдэнд байрлах ёстойг санаж байх хэрэгтэй.
Хар эсвэл цагаанаар нүүх эсэхийг шодож шийддэг. Тоглоомыг цагаан тал буюу цагаанаар тоглогч эхлүүлдэг ба түүний хийсэн 1-р нүүдлийн дараа хар тал өөрийн 1-р нүүдлийг хийнэ. Дараа нь цагааны 2-р нүүдэл, харын 2-р нүүдэл гэх мэтээр ээлжлэн нүүдлээ хийнэ. Хэн нэгэн тоглогч дараалан хоёр нүүх эсвэл нүүдэл хийхгүй байх эрхгүй.

Нүүдэл хийхдээ өөрийн шатар байрлаж байгаа нүдэнд бууж болохгүй. Харин эсрэг талын шатар байгаа нүдэнд бууж болно. Ингэхдээ тухайн нүдэнд байгаа шатрыг хөлгөөс гаргаад байрлаж байсан нүдэнд нь өөрийн шатраа байрлуулна. Энэ үйлдлийг идэх гэж хэлнэ.

Толь бичиг

Хил - Шатрын хөлгийг a1-a4-h4-h1 ба a5-a8-h8-h5 гэсэн хоёр тэнцүү тэгш өнцөгт болгон хуваах хэвтээ шугам.
Ноёны жигүүр - e1-e8-h8-h1 тэгш өнцөгтөд багтсан хөлгийн хэсэг. Өөрөөр хэлбэл өргийн эхэнд ноён байрлаж байсан хэсэг.
Бэрсний жигүүр - d1-d8-a8-a1 тэгш өнцөгтөд багтсан хөлгийн хэсэг. Өөрөөр хэлбэл өргийн эхэнд бэрс байрлаж байсан хэсэг.
Төв - Хөлгийн төв хэсэгт байрлах d4, d5, e4, e5 нүднүүдээр үүсэх квадрат.

Мэдээлэл таалагдсан бол найзуудтайгаа хуваалцаарай.

  Нээгдсэн тоо: 1695 Төлбөртэй

Шатар эхлэн суралцагч мэдэх хэрэгтэй өргүүдийн талаар үргэлжлүүлэн авч үзэцгээе. Өргүүд маш богинохон энгийн мэт боловч эхлэн суралцагчид ихээр гаргадаг алдаануудыг сурснаар өөрийн тоглолтондоо гаргахгүй байхад сургамжтай. Шатарт алдаа гарах нь хожигдохын эхлэл. Алдаж нүүгээд буцах нь бүр муу алдаа. Иймээс алдаануудыг мэддэг аль болохоор гаргалгүй тоглож сурах нь чухал. Өмнөх хичээлд бид 5 өргийг үзсэн бол энэ хичээлээр бас дахин 5 өргийг харах болно.

  Нээгдсэн тоо: 2033 Төлбөртэй

Шатар тоглож сурч байгаа, шатар тоглогдог хүмүүс мэдэж байхад илүүдэхгүй гарааны зангуудыг үргэлжлүүлэн авч үзэцгээе. Гарааны зангыг мэддэг байснаар нэгд өөрөө тэдгээрт орохгүй байх хоёрт өрсөлдөгч зангыг мэдэхгүй эсхүл сулхан гэж үзвэл зангыг түүнд хэрэглэхэд хэрэгтэй. Бидний үзэх зангууд бол гараанд шууд хэрэглэж болох суралцахад хүндрэлгүй, энгийн.
Бид хичээлд өрсөлдөгчийн алдаанд найдсан зангуудыг үзэхгүй. Өрсөлдөгчийн алдаанд найдсан зангууд тийм сайн байдаггүй. Хэрвээ өрсөлдөгч зангыг мэдвэл энэ нь эргээд танд асуудал авчирдаг. Иймээс хичээлд бид өрсөлдөгч ороогүй ч танд онцын хүндрэл авчрахгүй зангуудыг авч үзэх юм.

  Нээгдсэн тоо: 3229 Нийтийн

Дараах өргүүдийг туршлага муутай шатарчид тоглосон болно. Өргүүдэд гаргасан алдаанууд нь шатарт анхны алхамаа хийж байгаа хүмүүст их тохиолддог. Өөрийн тоглолтод гэнэн алдаа гаргахаас хурдан салахын тулд өндөр зэрэглэлийн шатарчдын тоглосон өргүүдтэй танилцан өөрийнхдөө дүгнэлт хийн хожигдлын шалтгааныг тодруулахыг хичээгээрэй. Хожигдолоос ичих хэрэггүй харин хожигдол бүрийг өөртөө сургамжтай хичээл болгохыг эрмэлзэх хэрэгтэй гэж дэлхийн аварга Капабланка хэлсэн байдаг.

  Нээгдсэн тоо: 732 Төлбөртэй

Бэрсний гамбитийн эсрэг хуучин энэтхэг хамгаалалтыг ихээр хэрэглэдэг. Хуучин энэтхэг хамгаалалтад хар цагааны хүүний төвд бод хүүний дарамтыг зохион байгуулахын зорилгоор тэдэнд төвийг тавин өгдөг. Хар тоглолтыг тэнцвэржүүлэхийн төлөө бус харин сөрөг тоглолтын эрэлд зорьдогоороо бусад олон гараануудаас ялгаатай. Мастеруудын өргүүдийг сайтар судлах нь гарааны онолын мэдлэгээ практикт хэрэглэх суурь болдог учраас өргүүдийн нүүдэл, хувилбар бүрийг анхааралтай судлахыг зөвлөе.

[Event "Медиаш, 2011."] [White "Иванчук"] [Black "Раджабов"] 1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. Nc3 Bg7 4. e4 d6 5. Be2 O-O 6. Bg5 {цагаанд хөлөлгөөний төрөл бүрийн схемд шилжих боломжийг олгосон Авербахийн системийн шинжийг агуулсан уян нүүдэл.} Na6 ({удаан хугацааны туршид} 6... c5 {-ыг үндсэн хариулт гэж үзэж байсан. Жишээ нь} 7. dxc5 Qa5 8. Bd2 Qxc5 9. Nf3 Bg4 10. O-O Bxf3 11. Bxf3 Nc6 12. b3 Nd4 13. Be3 Nxf3+ 14. Qxf3 Qa5 15. Rac1 a6 16. Rc2 b5 17. Nd5 Nxd5 18. cxd5 Rfc8 19. Qe2 Rxc2 20. Qxc2 {гээд цагааны багахан давуутай. (Иванчук -Акопян, Багио, 1987)}) (6... h6 {тохиолдолд} 7. Be3 e5 8. d5 Nbd7 9. Qd2 Kh7 10. f3 {гэж Земишийн хувилбарт шилжинэ.} Nh5 11. Nh3 Nc5 12. Nf2 a5 13. g3 b6 14. O-O-O a4 15. Rde1 a3 16. b3 Bd7 17. Rhf1 Qe7 18. Bd1 Nf6 19. Bc2 Rfe8 20. Kb1 c6 21. dxc6 Bxc6 22. Rd1 Red8 23. Nd3 {Иванчук - Мегаранто, Кальвиа, 2004}) 7. f4 {хамгийн түрэмгий үргэлжлэл.} ({өргөн дэлгэрсэн} 7. Qd2 e5 8. d5 c6 9. f3 cxd5 10. cxd5 Bd7 11. Bd1! Qb6 12. a3 (12. Nge2 {муу} Nc5 13. Be3 Qxb2!) 12... Nh5 13. Nge2 f5 14. Be3 {-гаас гадна доорх үргэлжлэлүүд байж болно.}) (7. Nf3 h6 8. Bf4 (8. Bh4 {муугүй.}) 8... e5 9. dxe5 Nh5 10. Be3 dxe5 11. Qc1 Kh7 12. O-O c6 13. c5! Qe7 14. Nd2 Nf4 15. Bxa6 bxa6 16. Nc4 Qe6 17. Bxf4 exf4 18. Nd6 {Ульман - Нанн, Дортмунд, 1991. Энд} f3!? {хард сөрөх боломжийг өгнө.}) (7. h4 h6 8. Be3 e5 9. d5 Nc5 10. Qc2 a5 11. h5 g5 12. f3 Bd7 13. g4 c6 14. Nh3 cxd5 15. cxd5 Qb8 16. a4 Rc8 17. Nf2 Nxa4! 18. Rxa4 b5 19. Ra1 b4 20. O-O Ne8?! ({оновчтой нь} 20... bxc3 21. bxc3 Qc7) 21. Rfc1 Bf6 22. Qd2 bxc3 23. bxc3 Qc7 24. c4 {(Иванчук - Хецк, Франкфурт, 2000)}) 7... c6 {хар d5 нүдийг хяналтандаа авснаар морио e7 -д шилжүүлэхээр бэлтгэсэн.} 8. Qd2 {энэ байрлалд ингэж тоглох нь ховор.} ({ихэнхдээ} 8. Nf3 {гээд цааш} Nc7 9. Bh4 b5 10. e5 Ng4!? 11. Qc1 (11. Qd2 dxe5 12. Nxe5 Nxe5 13. dxe5 Qxd2+ 14. Kxd2 {сул. (Багиров - Хисматуллин, Москва, 2008)} b4) 11... bxc4 12. h3 Nh6 13. Bxc4 Be6 14. Bxe6 Nxe6 15. O-O Nf5 16. Bf2 h5 {гээд харилцан боломжуудтай нарийн тэмцэлтэй.}) 8... Nc7 9. Bf3!? {цагаан ноёнгийн морийг e2 хөллөх санаагаар тэмээгээ их диагоналд шилжүүлсэн.} (9. Nf3 {-д} b5!? 10. e5 b4 11. exf6 bxc3 12. bxc3 exf6 13. Bh4 Bf5 ({эсхүл} 13... d5 14. O-O Bf5 15. Ne5 Re8 16. Ng4 Bxg4 17. Bxg4 Nb5 18. Bf3 Rc8 19. Rfc1 Qa5 {(Майнц - Глек, Дрезден, 2004)}) 14. O-O Qd7 15. h3 Rfe8 16. Rfe1 Be4 17. Nh2 f5 18. Nf1 Rab8 19. Ng3 d5 20. c5 Ne6 21. Nxe4 dxe4 {гээд хар санаачлагатай. (Максименко - Касымжанов, 2004)}) (9. e5 Ng4 10. h3 Nh6 11. g4 f6 12. exf6 exf6 13. Bh4 Nf7 14. O-O-O d5 15. Nf3 Nd6 {-гийн дараагаар байрлал тодорхойгүй.}) (9. Bh4 d5 10. e5 Ne4! 11. Nxe4 dxe4 12. O-O-O f6 13. Qe3 Bh6! {тохиолдолд хар идэвхитэй сөрөг тоглолттой. (Босбоом - Райндерман, Роттердам, 2000)}) 9... Ne6 10. Bh4 c5! 11. dxc5 (11. d5 Nd4 {хувилбар сайнгүй.}) ({эсхүл} 11. Nge2 Nxd4 12. Nxd4 cxd4 13. Qxd4 Be6 {гээд хар эвтэйхэн тоглолттой.}) 11... Nxc5 12. Rd1 Be6 13. b3 a5 14. Nge2 Qc7?! {нүүдэл цагаанд хөлөлгөөг саадгүйгээр дуусгах боломжийг өгнө.} ({шууд} 14... a4!? {нь} 15. b4 {-ийг хийлгэн хүчтэй нарийн байдлыг үүсгэнэ. Жишээ нь} Ncd7 (15... Na6?! {муу.} 16. a3! Bxc4 17. e5) 16. c5!? dxc5 17. e5 cxb4 18. Nb5 b3! 19. Nbd4 Bd5 20. exf6 Nxf6 21. axb3 Bxf3 22. Nxf3 a3 {гээд хар бодны нөхөөст хангалттай нөхвөртэй.}) 15. O-O a4 {одоо цагааны бүх хүчнүүд цохилтод болоод сөрөг дайралтыг хариулахад бэлэн} 16. f5! gxf5 (16... Bc8? {муу.} 17. Bxf6 exf6 ({эсхүл} 17... Bxf6 18. Nd5 Qd8 19. Nxf6+ exf6 20. b4 Nd7 21. Qxd6) 18. b4 Nd7 19. Nb5 Qb6+ 20. Kh1 {цагааны илт давуутай.}) 17. exf5 Bxf5 18. Bxf6! {өрсөлдөгчийн хүүний бүтцийг эвдэнэ.} exf6 (18... Bxf6?! {сул.} 19. Nd5 Qc8 20. Nxf6+ exf6 21. b4 Ne4 22. Qd4 Qe8 23. Nf4 Qe5 24. Nd5! Kh8 25. Qxe5 dxe5 26. Ne7 Nc3 27. Nxf5 Nxd1 28. Rxd1 {гээд найдваргүй төгсгөлтэй.}) 19. b4 Ne6 20. Nb5 Qb6+ 21. Kh1 Ng5? ({хамгаалах илүү боломжийг} 21... d5!? 22. Bxd5 Bg4 23. Bf3 Bxf3 24. Rxf3 Ng5 25. Rf4 f5! 26. Nec3 (26. Rxf5?! Rad8 27. Ned4 Ne6 {тийм ч сайнгүй.}) 26... Rad8 27. Nd5 Ne4 {хувилбар өгөх ч энд хамгаалалтыг барих нь амаргүй.}) 22. Bxb7! {цагаан байрлалын давуугаа хадгалан хүү авсан.} Qxb7 23. Rxf5 (23. Nxd6!? Ne4 24. Nxb7 Nxd2 25. Rxd2 {илүү хүүтэйгээр төгсгөлд шилжин тоглож болно. Гэхдээ хар өрсөлдөгчийн морьдын эсрэг хоёр тэмээтэй үлдэнэ.}) 23... Ne4 24. Qd3 Rfe8! {d6 хүүг дам хамгаална.} 25. Ned4 (25. Nxd6? {гэвэл} Nxd6 26. Qxd6 Rxe2) 25... Rac8 26. Rf4 Bf8 (26... d5 {-д} 27. c5! {хүчтэй.} Qb8 28. Rdf1 Bh6 29. Rf5 Qb7 30. a3 {гээд давуутай.}) 27. Rdf1 Re5 28. a3 Kh8 29. Nf5 Rd8 30. Nc3! {хар хөлийн хүчтэй тэмээг солилцсоноор цагаан ноёнгийн жигүүрт өөртөө замаа цэвэрлэсэн.} Nxc3 31. Qxc3 Ree8? {одоо цагаан дайралтыг няцаахгүй.} ({хэдийгээр үр дүнд нөлөөгүй ч} 31... Qd7 32. Qg3 d5 33. Rg4 Bd6 34. Nh6 Rg5 35. Qf2 Rxg4 36. Nxg4 Qe6 37. Nxf6 Be5 38. Nxd5 Rc8 {-ын дараагаар бариад байж болохоор.}) 32. Rg4! Qc8 33. Qg3! h5 (33... Be7 34. Nh6 f5 {шалгах}) 34. Rg8+ Kh7 35. Rxf8! {гээд хар буусан.}

Лямбда-илэрхийлэл нь нэргүй аргын хураангуй бичилтийг илэрхийлнэ. Лямбда-илэрхийлэл утга буцаадаг, буцаасан утгыг өөр аргын…

Нээгдсэн тоо : 66

 

Кодийн сайжруулалт /рефакторинг/ хичээлээр програмийн кодоо react -ийн зарчимд нийцүүлэн компонентод салгасан.…

Нээгдсэн тоо : 95

 

Хадгалагч (Memento) хэв обьектын дотоод төлвийг түүний гадна гаргаж дараа нь хайрцаглалтын зарчмыг зөрчихгүйгээр обьектыг сэргээх боломжийг олгодог.

Нээгдсэн тоо : 101

 

Делегаттай нэргүй арга нягт холбоотой. Нэргүй аргуудыг делегатийн хувийг үүсгэхэд ашигладаг.
Нэргүй аргуудын тодорхойлолт delegate түлхүүр үгээр…

Нээгдсэн тоо : 124

 

Математикт харилцан урвуу тоонууд гэж бий. Ямар нэгэн тооны урвуу тоог олохдоо тухайн тоог сөрөг нэг зэрэг дэвшүүлээд…

Нээгдсэн тоо : 125

 

Төсөлд react-router-dom санг оруулан чиглүүлэгчдийг бүртгүүлэн тохируулсан Санг суулган тохируулах хичээлээр бид хуудас…

Нээгдсэн тоо : 179

 

Хуваах нь нэг тоо нөгөө тоонд хэдэн удаа агуулагдаж буй тодорхойлох арифметикийн үйлдэл.
Хуваалтыг нэг бус удаа…

Нээгдсэн тоо : 120

 

Зуучлагч (Mediator) нь олон тооны обьектууд бие биетэйгээ холбоос үүсгэхгүйгээр харилцан ажиллах боломжийг хангах загварчлалын хэв юм. Ингэснээр…

Нээгдсэн тоо : 116

 

Делегатууд хичээлд ухагдхууны талаар дэлгэрэнгүй үзсэн ч жишээнүүд делегатийн хүчийг бүрэн харуулж чадахааргүй байсан.…

Нээгдсэн тоо : 127

 
Энэ долоо хоногт

Адил хажуут трапецын сууриуд 20 ба 12 см. Трапецыг багтаасан тойргийн төв их суурь дээр байрлах бол трапецын диагналыг ол.

Нээгдсэн тоо : 1169

 

тэгшитгэлийн язгууруудын нийлбэрийг ол.

Нээгдсэн тоо : 1089

 

Зурагт үзүүлсэн хагас тойрогт бол AB -ийн уртыг ол.

Нээгдсэн тоо : 840