PHP (Personal Home Page Tools) гэдэг нь веб сервер дээр HTML хуудас үүсгэхэд зориулагдсан програмчлалын хэл юм. Энэ хэлийг сурснаар та хуудасны тоолуур, зочны хуудас гэх мэт энгийн програмаас хэрэглэгчийн үйлдлийг хянах чадвартай том хэмжээний веб сайтыг зохиох боломжтой. Хэлний бүх боломжийг тайлбарлан бичихэд олон хуудас материал болох хэдий ч хэл нь хэн ч үзэхэд энгийн ойлгомжтой. Өнөөдөр олон мянган програм зохиогчид PHP ашиглаж, сая сая веб сайтууд энэ хэл дээр ажиллаж байна.

Хэлний түүхээс

PHP нь програмчлалын бусад хэлнүүдээс ялгаатай нь хэлийг ямар нэгэн компани эсвэл мундаг програм зохиогч боловсруулаагүй харин Расмус Лердорф гэх жирийн програм зохиогч 1994 онд зохиосон. Хэл зохиосон зорилго нь Расмус өөрийн веб хуудасаа илүү интерактив байдалтай болгох байлаа. Удалгүй Расмус програмчлалын C хэл дээр өгөгдлийн сантай холбогдох боломжтой эхний хувилбарыг гаргасан. Энэ нь хэрэглэгчдэд энгийн веб програм зохиох бололцоог олгосон.
1997 онд веб формтой ажиллах боломжтой PHP/FI 2 (Personal Home Page / Form Interpreter) хувилбар гарсан. Энэ хувилбарыг боловсруулах ажилд нилээд олон хүмүүс оролцон ажилласан байна. Ер нь хэл нь анхнаасаа нээлттэй кодтой байсан нь хэн хүссэн хүн хэлийг боловсронгуй болгох ажилд оролцох боломжийг нээж өгсөн. Эдгээр хүмүүст Зив Сураски (Zeev Suraski), Энди Гутманс (Andi Gutmans) нар нь зүй ёсоор тооцогдоно. Расмус дээрх хүмүүстэй хамтран ажилласны үр дүнд 1998 онд PHP 3 гэсэн албан ёсны хувилбарыг гаргасан. Үүний дараа хэл зохиогчид PHP –г цаашид улам боловсронгуй болгосноор 2000 онд хэлний 4.0 хувилбар гарсан ба эдүгээ хэлний 5.0 хувилбар гараад байгаа билээ.

1-р хичээлд сайтын агуулгыг хадгалах баазыг MySql серверт үүсгэн өгсөн болохоор төлөвлөгөөний дагуу articles хүснэгтийг үүсгэх ажлыг эхлэе. Манай өгөгдлийн сан ганцхан хүснэгттэй байна. Цуврал хичээлийн зорилго бол маш энгийн агуулгын удирдах системийг хийх. Том хэмжээтэй олон хүснэгт бүхий систем хийх нь таны цаашдын зорилго болно. Өгөгдлийн санд хандан агуулгыг татан аваад түүнийгээ хэрэглэгчид үзүүлэх, өгөгдлийн сандаа мэдээлэл оруулан засварлах ажиллагаа бол динамик сайтын ажиллагааны үндсэн зарчим. Энэ бүгдийг ойлгоход цуврал хичээлүүд хангалттай мэдлэгийг өгч чадна.

Удирдах операторууд нь програмд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Эдгээрийг ашиглахгүйгээр ямар нэгэн томоохон програм бичнэ гэж байхгүй. Удирдах операторуудыг дотор нь нөхцөлт, давтагдах (цикл), нөхцөлт биш гэж 3 ангилж болно. Операторуудын тусламжтайгаар програм нь ажиллагаандаа өөрчлөлт оруулах, нэг ижил үйлдлийг давтан хийх эсвэл програмын ажиллагааг зогсоох хүртэл үйлдлүүдийг бие даан хийх боломжтой. Энэ сэдвийг сайн ойлгох нь програм зохиох цаашдын ажиллагаанд их үүрэгтэй.

Нөхцөлт оператор

Нөхцөлт оператор нь тодорхой нөхцлөөс хамаарч програмын ажиллагааны цаашдын үргэлжлэх боломжийг (зам) сонгох хэрэгсэл юм. Жишээ нь бид өдөр бүр цахим шуудангаа шалгахын өмнө хэрэглэгчийн ID, нууц үгээ оруулж өгдөг шүү дээ. Хэрэглэгчийн оруулсан мэдээллийг цахим шуудангийн програм шалгаад хэрвээ мэдээлэл үнэн бол шуудангийн хайрцагт нэвтрүүлж харин мэдээлэл буруу бол дахин оруулахыг шаарддаг. Энэ бол нөхцөлт операторыг ашиглаж байгаа тод жишээ юм.

Өнөөдөр бид дадлагын хичээлээ обьект хандалтад программчлалын суурь ойлголтын нэг болох өвлөх зарчмаар үргэлжлүүлнэ. Өвлөх (Inheritance) гэж юу вэ? Өмнө нь үүсгэсэн байсан классын бүх арга болон шинжүүдийг дараагийн класс өвлөн авах боломж юм. Энэ тохиолдолд өмнө нь үүсгэсэн классыг "эцэг" харин түүнээс өвлөлт хийж байгааг "хүүхэд" гэж нэрлэдэг талаар Өвлөх (Inheritance) зарчим хичээлд үзсэн. Иймд механизмын талаар энд дэлгэрүүлж үзэлгүйгээр шууд дадлагын даалгавартаа орцгооё.