Бэрсний гамбитийн жишээ өргүүдийг нийтэллээ. Шатар боломжийн тоглож сурахад таниас багагүй хүч хөдөлмөр, цаг хугацааг шаардана гэдгийг ойлгоорой. Та шатар сонирхдог бол онолын мэдлэгээ байнга дээшлүүлж их мастеруудын өргүүдийг сайн судлах нь өөр хоорондоо тоглох эсхүл хүмүүсийн тоглохыг харах зэргээс хамаагүй илүү үр дүнтэй. Шатар сонирхогчид нарын өргүүд гарааны нүүдлүүд дээр алдаа гаргаснаас бараг 70, 80 хувь нь шийдэгддэг. Иймэрхүү байдлаар хичнээн ч тоглосон нэг их сайжрахгүй. Учир нь нөгөө гаргадаг алдаагаа давтаад л байвал цаашдын өрнөл буюу өргийн дунд хэсэгт шилждэггүй тул сонирхогчид өргийн дунд болон төгсгөл хэсгийг бараг хийж сурдаггүй. Гараанаас шууд төгсгөл хэсэг рүү гулгаад явчих маягаар тоглодог гэсэн үг. Гэтэл тоглолтын ур чадварыг жинхэнэ шаарддаг өргийн дунд хэсэгт орохоороо яахаа мэдэхгүй болоод ирдэг. Иймээс сайтад тавигдаж буй жишээ өргүүдийг маш судлан суралцахыг зөвлөе.

Ихэнх өргүүдэд үндсэн тэмцэл миттельшпиль буюу дунд хэсэгт өрнөн олон шатруудыг солилцон шатрын арми багасаж ирдэг.Үүний дараа тоглолт төгсгөлийн үе болох эндшпильд шилжинэ. Энэ үг нь Endspiel гэсэн герман үгнээс үүдэлтэй. Зарим тохиолдолд аль нэг өрсөлдөгч миттельшпильд тэр ч бүү хэл дебютэд (гараанд) бут ниргүүлэн тоглоомын төгсгөлийн үед хүрэхгүй дуусах нь байдаг. Үүнээс үндэслэн зарим нэгэн шатарчид (зөвхөн эхлэн суралцагчид ч биш) төгсгөлийн үндэс болон зарчимуудад суралцахдаа хайнга хандах нь бий. Тэдгээр хүмүүс төгсгөлийн зарчмуудыг үзэн цаг зав алдаж байснаас гарааны хувилбаруудыг сайн сурахыг илүүд үздэг. Ингэж боддог хүмүүс шатарт хэзээ ч томоохон амжилтанд хүрэхгүй. Гарааны хэдэн нүүдэлтэй хүмүүс сурсан аргаараа өрсөлдөгчөөс олж авсан хүү эсвэл бүр бодны давуу талаа хожил болгож чадахгүйд хүрдэг.

Дараа хэрхэн үүсдэг вэ? Ихэнх дарааны байрлал нь шулуун нүүдэлтэй боднуудыг дарааны нүдэнд шилжүүлэх хэлбэрээр үүснэ. Жишээ нь их тохиолдох гарааны 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Мc3 Мf6 нүүдлүүдийн дараа цагаан 4. Тg5 гэж нүүн f6 дээрх морийг дарж болно. Эсвэл 1. e4 e5 2. Мf3 d6 3. d4 Тg4 гэж хар f3-ын морийг дараанд оруулах гээд өргийн аль ч үеээс ийм төрлийн жишээг олныг дурдаж болно.

Суралцагчдад хэтэрхий эрчимтэй солилцооны аюулыг илүү ойлгуулахын тулд солилцоо зүй ёсны байх цөөн тооны тохиолдолыг харуулъя. Үлдсэн бусад тохиолдолд ялангуяа хүчээр хийгдэх солилцоо сайн зүйл биш. Мастеруудын хувьд солилцоо тоглолтын явцаас өөрөө гараад ирдэг. Мастерууд шугамыг эзлэх эсхүл тусгайлсан стратегийн чухал нүднүүдэд давуу байдлаа хангасан байхад хүссэн солилцоог амархан хийдэг.