Шатар тоглож сурахад нилээд хичээл зүтгэл хэрэгтэй. Шатрын онолд суралцах нь та шатар тоглох чадвараа хурдан дээшлүүлэх чухал хүчин зүйлс. Иймээс бид сайтын энэ хэсэгт А.Нимцовичийн "Миний систем" орчуулан оруулж байгаа билээ. Энэ удаад шатрын онолын чухал элемент болох нүүргүй хүүний талаар авч үзэх болно. Материал нилээд их тул хэдэн хэсэг болгон нийтлэнэ.

Нэг. Хүүний давуу. Дэвшигч. Нүүргүй хүү үүсэх. Дэвшигчийн дүрэм. Хүүний өөрийн шугам ба зэргэлдээх шугамуудад түүний өмнө өрсөлдөгчийн хүү байхгүй бол түүнийг нүүргүй хүү гэдэг. Ийм хүү саадгүйгээр бэрс гарахаар явах боломжтой.

1824 онд шотландын шатарчид төвийн эртлэн урагшлалтыг амжилттай хэрэглэсэн Эдинбург -  Лондонгийн шатарчдын захидлаар тоглогдсон өргүүдээс гараа нэрээ авсан. Гэхдээ гарааны тухай анхлан 1750 онд Италийн мастер Эрколе дель Риогийн бүтээлд дурдагдсан бөгөөд гарааны анхны судалгааг 1763 онд Италийн Ж. Лолли "Шатарын тоглоомын онол, практикийн ажиглалт" бүтээлдээ хийсэн байдаг. XIX -р зуунд Шотланд өрөгийн боловсруулалтыг В. Стейниц, Г.Стаунтон, Л.Паульсен нар хийн сүүлд А. Алехин, С.Тартаковер нар оролцсон. Гарааны орчин үеийн онолд Г. Каспаров их хувь нэмэр оруулсан. Тэрээр 1990 онд шотланд гарааг А. Карповийн эсрэг хоёр удаа хэрэглэсэн.
Орчин цагт тэмцээнүүдэд гарааг өргөн хэрэглэдэг.

Шатрын онолын мэдлэгээ бататгах хамгийн сайн арга бол мастеруудын өргийг судлах бөгөөд энэ удаад Хоёр морины гараагаар мастерууд хэрхэн тоглосон жишээг харцгаая. Практик бол ямар ч ажлыг сайн сурах хамгийн шалгарсан зам гэдгийг бүгдээрээ мэддэг ч энэ тал дээрээ хүмүүс залхуурах, хойш суух гээд дутагдалтай.

Бид амьдралдаа ихэнх зүйлийг өөрөө бие даан сурдагт дадлага, практик л голлох үүргийг гүйцэтгэдэг. Хүмүүс авьяас чадвар, хүсэл, сонирхолдоо хөтлөгдөн ямар нэгэн зүйлд суралцаж эхэлдэг ч тухайн хүнээс нилээдгүй тэсвэр хатуужил, хүч хөдөлмөр, цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгө шаарддаг зүйл. Үүнийг дутуу ойлгосноос болоод бид өнөөдөр маш их нөөц боломжоо хий дэмий үрсээр л байх шиг санагддаг. Хүч хөдөлмөр, хөрөнгө мөнгөө зөв удирдаж сурахад манай сайт танд бага ч гэсэн туслах зорилготой. Та сайтаас өөрийн төлсөн төлбөрийн хэмжээтэй дүйцэхүүц мэдлэг, мэдээллийг олон мэдсэн бол таны ч болоод бидний зорилго биелэгдэнэ. Та зорилгодоо хүрсэн бол бидний хөдөлмөрийг зүй ёсоор үнэлэнэ гэдэгт эргэлзэхгүй байна.

XVIII зууны Францын алдарт шатарчин Филидор хүүг шатрын өргийн амин сүнс гэж хэлсэн нь тохиолдолын чанартай зүйл биш. Үнэхээр хүүнүүдийн байрлалаас шатрын тоглоом хэрхэн өрнөх нь ихээхэн хамааралтай. Хүүнүүд байрлалын араг ясыг үүсгэх бөгөөд тэд төвийн төлөөх тэмцэлд чухал үүрэгтэй гэдгийг бид мэднэ. Тэд дайралтад идэвхитэй оролцохын зэрэгцээ өөрийн ноёнд хүүний хаалтыг бий болгодогоороо хамгаалалтанд бүр ч илүү үүрэг гүйцэтгэнэ.  
Хүүний гинжний дайралтын болон хамгаалалтын хүч нь өөрийн боднуудын дэмжлэгээс ихээхэн хамааралтай байдаг. Тасарсан болон хоцорсон хүүнүүд тусламжгүй үлдсэнээр дайсны олз болох нь амархан. Хүү бол орон зайг эзлэн авах сайн хэрэгсэл. Эндээс өрсөлдөгчийн хүүнүүдийн идэвхийг сулруулан өөрийн хүүнүүдээр бат бэх гинж бий болгохыг эрмэлзэх нь ойлгомжтой. Өрсөлдөгчийнхөө хүүний гинжийг таслах, түүнд цоорхой үүсгэн хүүнүүдийг тусгаарлахыг оролдох хэрэгтэй. Хүүний байрлалаас хамааран тэд "сул" эсвэл "чанга" байж болно. Тусгаарлагдсан, хоцорсон эсвэл тасарсан хүүнүүдийг голдуу сул хүүнд тооцдог.
Хүүнүүдийн байрлалын жишээ авч үзье.