1922 онд Рубинштейн ― Шпильман нарын өрөгт анх хэрэглэсэн энэхүү гамбитид 1950 -иад онд Оросын мастерууд d5 -д түлхсэн цагаан хүүг ...e7-e6 нүүдлээр довтлох хувилбарыг судлан Волгийн гамбит хэмээн нэрлэсэн. Сүүлд хар бэрсний жигүүрт тэмцэл өрнүүлэх …g7-g6 хувилбар өргөн тархсан бөгөөд энэхүү хувилбарыг их мастер П.Бенкогийн нэрээр нэрлэсэн байдаг.
Шатар тоглож сурахад гарааны онол маш чухал. Иймд сайтад нийтлэгдсэн гарааны хичээлүүдийг үзэхийг зөвлөе. Гараа мэдэхгүйгээс алдаа хийн ихэнх өрөг эхний 10 -аад нүүдэлд шийдэгдэх тохиолдол их байдаг. Ялангуяа эхлэн суралцагчид, шатар тоглох чадвараа дээшлүүлэхийг хүссэн хүмүүс сайтын Багц хичээлүүд хэсгийн шатрын гараануудын хичээлүүдийг үзээрэй.
[Event "Беноний хамгаалалт. Сонгодог систем."] 1. d4 c5 {харын энэ нүүдэл сүүлийн жилүүдэд Беноний хамгаалалт нэрийг аваад буй системийг тодорхойлно.} 2. d5 (2. dxc5 e6 {хувилбар тоглолтыг тэнцвэржүүлэлтэд хүргэнэ.}) ({цагаан хүсвэл} 2. e4 cxd4 3. Nf3 {гээд сицил хамгаалалтад шилжиж болно.}) 2... e5 {нүүдлээр Беноний хамгаалалтын сонгодог систем тодорхойлогдоно.} (2... Nf6 3. c4 e5 {гэх боломжтой.}) ({хааяа} 2... d6 3. e4 Nf6 4. Nc3 g6 {нүүдлийн дараалал тохиолддог. Энд хар e хүүний урагшлалтаас түдгэлзэнэ. Харин цагаан энэ системд багахан орон зайн давууг хадгална. Жишээ нь} 5. Nf3 Bg7 6. Be2 O-O 7. O-O Na6 8. Re1 ({эсхүл} 8. Bf4 Nc7 9. a4 b6 10. Re1 Bb7 11. Bc4 Nh5 12. Bg5 Nf6 13. Qd3! a6 14. Rad1 Rb8 15. h3 Nd7 16. Qe3! {Карпов - Корчной, 1978}) 8... Nc7 9. a4 a6 10. a5 Nb5 11. Nb1! Bg4 12. Nbd2 e6 13. h3 {Ваганян - Велимирович, 1978}) 3. e4 d6 4. Nc3 (4. f4 {нүүдэл цагаан ашиггүй. хар} exf4 5. Bxf4 Ne7 {-гийн дараагаар e5 төвийн хүчтэй нүдийг эзлэн аваад дараа нь Мe7-g6, Мb8-d7-e5 гэнэ.}) (4. Bd3 {сул}) (4. g3 {ч бас сул}) (4. c4 {-ын дараа хар} g6 ({эсхүл Пановийн боловсруулсан} 4... Nf6 5. Nc3 Be7 6. Bd3 ({цагаан гарааны санаачлагыг барьж байх өөр үргэлжлэлийг сонгох боломжтой. Жишээ нь} 6. g3 O-O 7. Bg2 Ne8 8. Nge2 Nd7 9. O-O g6 10. Bh6 Ng7 11. Qd2) ({эсхүл} 6. h3 O-O 7. Nf3 Ne8 8. Bd3 g6 9. Bh6 Ng7 10. g4 Nd7 11. Qe2 a6 12. O-O-O Nf6 13. Rdg1 Nd7 14. Nd2 Kh8 15. h4 {Спасский - Гицеску, 1967}) 6... O-O 7. Nge2 Ne8 (7... Nh5! {идэвхитэй.}) 8. O-O g6 9. Bh6 Ng7 {системийг сонгож болно.} 10. f4 {гэвэл} ({хүчтэй нь} 10. h4! Bxh4 11. Qd2 {гээд цагаан дайралтын боломжтой.}) 10... exf4 11. Nxf4 Bg5 {гээд хар сайн байрлалтай.}) 5. Nc3 Bg7 6. Bd3 Ne7 {гэж үргэлжлүүлж болно.}) 4... Nf6 (4... a6 5. a4 g6 6. Nf3 Bg7 7. Bd3 Ne7 8. Nd2 O-O 9. Nc4 {үргэлжлэл цагааны илт давууд хүргэнэ.}) (4... f5 {гэвэл} 5. Bb5+ {гэх тул алдаатай.}) (4... Be7 {нүүдэл анхаарал татахаар.} 5. Nf3 ({хар сайн тоглолтыг авах нь энгийн бус. Жишээ нь} 5. Bd3 Bg5 6. Nf3 Bxc1 7. Qxc1 Nh6?! (7... Nf6 8. Nd2!) 8. h3 f5 9. Qg5! O-O 10. Qxd8 Rxd8 11. Ng5 g6 12. f4! {гээд цагаан давуутай. (Алехин - Тартаковер, 1926)}) 5... Bg4 6. Be2 ({эсхүл} 6. h3 Bxf3 7. Qxf3 Bg5 (7... a6 8. Qg4!) 8. Bxg5 Qxg5 9. Nb5! Qd8 10. Qg4! Kf8 (10... g6 11. Nxd6+!) 11. Nxd6! Nf6! 12. Qc8! Qxc8 13. Nxc8 Nxe4 14. Bd3 Nf6 15. Nd6 b6 16. O-O-O {гээд төгсгөлд цагаан давуутай. (Горт - Спиридонов, 1969)}) 6... Bxf3 7. Bxf3 {-ын дараагаар} Bg5 {гэж хар хөлийн тэмээний солилцоог санал болгоно. Байрлалд үүссэн хүүний бүтэц хард ашигтай.}) 5. Bb5+ (5. f4 {сул} exf4 6. Bxf4 Be7 {хар сайн тоглолттой}) 5... Nbd7 6. a4 Be7 7. Nf3 O-O 8. h3 Ne8 {цагаан орон зайн давуутай бөгөөд} 9. g4 g6 10. Bh6 Ng7 11. Bd3 Kh8 12. Ne2 Nf6 13. Ng3 {-ын дараагаар тэдний ирээдүй илүү.}
Практик бол онолын мэдлэгийг бататгах хэрэгсэл. Иймээс доорх өрөгт мастерууд гарааны онол, тоглолтын өрнөлийг хэрхэн хийж байгааг сайн ойлгон авахыг хичээгээрэй.
[Event "Люцерн, 1982."] [White "Каспаров"] [Black "Нанн"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nc3 c5 4. d5 exd5 5. cxd5 d6 6. e4 g6 7. f4 Bg7 8. Bb5+ {f6 морийг ердийн бус ухралтад тулгасан сайн хүчтэй нүүдэл.} Nfd7 ({хэрвээ} 8... Bd7) ({эсхүл} 8... Nbd7 {-гийн дараагаар} 9. e5! {гэнэ.}) 9. a4! {Зайцевийн санаа. Өмнө нь 9. Тd3 -ийг бараг л заавал хийх нүүдэл гэдэг байсан. Харин цагаан тэмээний байрлалаа урьдчилан шийдэхийг хүсээгүй.} (9. Bd3 O-O {-ээс зэрэгцээ} (9... Qh4+!? {хариулт байх боломжтой. Лукач -Псахис (1981) нарын өрөгт} 10. g3 Qe7 11. Nf3 O-O 12. O-O Nb6 13. Kg2 Bg4 14. h3 Bxf3+ 15. Qxf3 N8d7 {гээд хар муугүй тоглолттой болсон.})) 9... Na6 (9... O-O {энгийн.}) ({ноёнгийн байрлалыг сулруулах гэсэн} 9... Qh4+ {оролдлого} 10. g3 Qe7 11. Nf3 O-O 12. O-O Na6 13. e5! Nb4 (13... dxe5 14. d6! {сайнгүй. Куатли - Хулак, 1982}) 14. Ne4 {-ийн дараагаар цагааны хүчтэй дайралттай. (Багиров - Маланюк, 1983)}) 10. Nf3 Nb4 (10... O-O 11. O-O Nc7 12. Bd3 a6 13. Kh1 Rb8 14. f5! {гээд цагаан тоглолт ирээдүйтэй. (Ревякин -Трипольский, 1988)}) 11. O-O a6? {одоо цагаан шургуу дайралтыг хөгжүүлнэ.} (11... O-O {сэлгээ шаардлагатай байсан. Гэхдээ Каспаровийн хэлснээр} 12. Re1 a6 13. Bf1! {цагаан давуутай үлдэнэ.}) 12. Bxd7+! {гэнэтийн бөгөөд маш тодорхой тоглосон.} Bxd7 13. f5! O-O 14. Bg5 f6 (14... Bf6 {бүр муу} 15. Qd2!) 15. Bf4 gxf5? {хэдхэн нүүдэлд хожигдоно.} (15... Qe7 {илүү тэмцэлтэй.}) 16. Bxd6 Bxa4 17. Rxa4 Qxd6 18. Nh4! {үүнийг хар хараагүй. Тэдний байрлал шууд нурсан.} fxe4 19. Nf5 Qd7 20. Nxe4 Kh8 {21. Бg4 заналтай.} 21. Nxc5 {гээд хар буусан.}
