Дараах өргүүдийг туршлага муутай шатарчид тоглосон болно. Өргүүдэд гаргасан алдаанууд нь шатарт анхны алхамаа хийж байгаа хүмүүст их тохиолддог. Өөрийн тоглолтод гэнэн алдаа гаргахаас хурдан салахын тулд өндөр зэрэглэлийн шатарчдын тоглосон өргүүдтэй танилцан өөрийнхдөө дүгнэлт хийн хожигдлын шалтгааныг тодруулахыг хичээгээрэй. Хожигдолоос ичих хэрэггүй харин хожигдол бүрийг өөртөө сургамжтай хичээл болгохыг эрмэлзэх хэрэгтэй гэж дэлхийн аварга Капабланка хэлсэн байдаг.
Филидорын хамгаалалт
Цагаанаар Ж - Хараар З
 |
1. e4 e5 2. Мf3 d6 3. Тc4 Мf6? цагаан талаас ирэх аюулыг тооцоогүй муу нүүдэл. Тэмээ a2-g8 диагналаар гарсан үед хар ноёны ойролцоох хамгийн сул нүд f7 -г анхааралтай хамгаалах хэрэгтэй. Энд 3. ... Тe7, 3. ... Тe6, 3. ... Мc6, 3. ... c6 нүүдлүүд нь сайн нүүдэл байлаа. 4. Мg5 Мg4? Сандарсан байх. f7 -г 4. ... d5 5. ed Тd6 (5. ... М:d5 6. Бf3) гэж a2-g8 диагналыг хаан хамгаалж бас болох байсан. 5. М:f7 Бf6 6. f3! Одоо харын 2 бод дайралтанд өртсөн. 6. ... Бh4+? Шинээр суралцагчдын түгээмэл нүүдэл. Хүнд байдлаас шалаагаар аврагдах гэсэн оролдлого. Өрсөлдөгч алдаа гаргах ч юм билүү. Морио h6 руу татан (7. М:h8) дараа нь цагаан морийг буланд барих гэсэн нь дээр байсан. Одоо хар материалын том алдагдал хүлээнэ. 7. g3 Бh5 8. М:h8 цагаан өрсөлдөгчийн арганд орсонгүй. Хэрвээ 8. fg? Т:g4 9. Тe2 Т:e2 10. Б:e2 Б:e2+ 11. Н:e2 Н:f7 хар хүнд байдлаас гарахаар байсан. 8. ... Бh3 цагаан 9. Тe7+ гээд бэрс авах байсан. 9. fg Т:g4 10. Тe2 Т:e2 11. Б:e2 Тe7 12. Бb5+ Мd7 13. Б:b7 хар буун өгсөн. |
Сицил хамгаалалт
Одоо хар тал ноёны хамгаалалтад цаг алдсанаас хэрхэн төлөөс хийж байгаа жишээг авч үзье.
Цагаанаар Б - Хараар Л
 |
1. e4 c5 ноёны хүүгээр цагаан эхний нүүдэлээ хийсэн үед шилдэг хариу нүүдлүүдийн нэг. 2. Мf3 d6 3. d4 cd 4. М:d4 Мf6 5. Мc3 e5 Гарааны онолд энд 5. ... Мc6, 5. ... a6, 5. ... e6 эсвэл 5. ... g6 гэж нүүхийг сайн үргэлжлэл гэж үздэг. 6. Мf3 Илүү идэвхитэй нь 6. Тb5+ байсан. Хэрвээ 6. ... Мbd7 гэвэл 7. Мf5. 6. ... Тg4 7. Тe2 Т:f3? Яах гэж? Эхлэн суралцагчдын мориноос айн хийдэг солилцоо. Зүгээр хөлөлгөөг үргэлжлүүлж байх ёстой. 8. Т:f3 Тe7 9. O-O Мc6 10. Тe3 Трc8 Хар тал өөрийн ноёнд санаа тавих хэрэгтэй байна. Ноёнг сэлгэхгүй байх нь аюултай. 11. Мd5. d5 нүд нь цагааны боднуудад сайн бааз болно. Эндээс хар хүүгээр бодыг хөөн гаргах боломжгүй болсон. 5-р нүүдэлд хийсэн e5-e7 нүүдлийн сул тал. 11. ... a6?? (2-р диаграм) Цаг алдаад зогсохгүй b6 нүдийг бүрмөсөн сулруулснаар материалын алдагдалд гарцаагүй хүргэх хэрэггүй нүүдэл. Одоо эсвэл дараагийн нүүдэлд хар сэлгээг хийх хэрэгтэй байна. 12. a3? Муу нүүдэл. 12. Тb6! Бd7 13. М:f6+ Т:f6 14. Тg4 гэсэн бол хар бууж өгөхөөр байлаа. 12. ... Бa5?? хар өөрийгөө сүйтгэж орхилоо. 13. b4 Бb5 эсвэл 13. ... Бa4 14. Мc3 бэрс баригдана. 13. ... Бd8 гэж буцвал 14. Тb6 гийн дараа хожигдоно. 14. Тe2 Бa4 15. Мc3 гээд хар бууж өглөө. |
Цагаанаар О - Хараар У
 |
1. c4 c5 2. Мc3 g6 3. Мf3 a5? Гарааны ямар ч зарчимд нийцээгүй нүүдэл. 4. e4 e6 5. d4 Тg7. 5. ... cd илүү байсан. 6. Тe3 цагаан 6. dc гээд илүү хүүгээ хадгалан тоглох боломжтой байна. Ингэхэд харын талд үүссэн b5, d6 сул нүднүүд ихээхэн үүрэг гүйцэтгэнэ. 6. ... cd 7. Т:d4 Т:d4 хар өөрийн ганц хөдөлсөн бодоо солихоос өөр аргагүй болсон. Учир нь 7. ... Мf6 гэвэл 8. Тc5 нүүн a3-f8 диагналд аюултай хяналтаа тогтооно. 8. Б:d4 f6. Хэрвээ 8. ... Мf6 гэвэл 9. e5 гээд 10. Мb5 эсвэл 10. Мe4 цагаан сайн тоглоно. 9. Мg5? хар шууд fg гэж идэж чадахгүйг ашигласан дүр үзүүлсэн нүүдэл. Мориор 9. Мb5! гэж нөгөө жигүүрт халдсан бол илүү хөнөөлтэй байсан. 9. ... e5? хар морийг 9. ... Мс6! гэж темптэй тоглолтонд оруулаад бэрс ухарсаны дараа g5-д цөмөрсөн морийг авч болох байлаа. Гэтэл үүнийг тэд ашигласангүй. 10. Бd5 Мh6 11. c5! цагаан өөрийн тэмээг c4 идэвхитэй нүдэнд хөллөх гэж байна. 11. ... fg?? хар тэвчилгүй морийг авлаа. Урьдчилан 11. ... Мc6! гэж тоглоод дараа нь морийг нь авахаар айлгасан бол хамаагүй дээр байх байлаа. 12. Б:e5+ Нf7 13. Тc4+ хар бууж өгсөн. Тэдний ноён өрсөлдөгчийнхөө боднуудын онилсон дайралтанд өртсөн. 13. ... Нf8 14. Б:h8 гэх мэтээр |
бол b, c, d -г ол.
илэрхийллийн утгыг ол.