Өмнөх хичээлүүдээр бид шатрын гурван үеийн талаар тус тусд нь дэлгэрэнгүй авч үзсэн билээ. Одоо бид тулаан шатрын гурван үеийг дамжин өрнөх бүтэн өргийг авч үзэх болно. Энэ нь уншигч танд эдгээр үеүүдийн хоорондын уялдаа холбоог олон хараж дадлагажих боломжийг олгох юм.
Франц хамгаалалт
Нимцович - Дурас
Сан-Себастьян, 1912
|
|
1. e4 e6 2. d4 d5 3. e5. Хоёр тал хоёулаа гарааны зарчмыг баримтлан нүүсэн. Хийгдсэн нүүдлүүд шугам нээн бодны хөлөлгөөг дэмжин хүүний хүчтэй гинж үүсгэн төвийн төлөөх тэмцлийг хийж байна. 3. ... c5! 4. Мf3 Бb6 5. c3. Нүүдлүүдийн санаа нь хар төвийн d4 нүдний хамгаалалтыг эвдэх харин цагаан төвөө хамгаалсан төвд идэвхитэй ажиллагаанууд. 5. ... Мc6 6. Тd3 c:d4 7. c:d4. (1-р диаграм) 7. ... Тd7!. Хар өрсөлдөгчийн бэрс хожих (7. ... М:d4?? 8. М:d4 Б:d4 9. Тb5+ гээд 10. Б:d4) гэсэн занганд орсонгүй. Одоо 8. М:d4 гэж d4 хүүг авах аюултай болсон тул 8. Тe2. Өөр хамгаалах арга байхгүй. 8. Тe3? Б:b2 тул цагаан гараанд хурдан хөллөх зарчмаас ухран темп алдаж байна. Энэ нь 6. Тd3 гэх нь ашиггүй байсныг илтгэнэ. Илүү логиктой нь шууд 6. Тe2 гэх байсан. 8. ... Мge7. Хар ноёнгийн жигүүрийн морио f5 эсвэл g6 -д шилжүүлэн тэндээс өрсөлдөгчийн төвд идэвхитэй үйлчлэхээр хөдөлгөсөн. 9. Мa3. Аргагүй эрхэнд морио төв рүү биш гаргасан. Учир нь 9. Мc3 гэвэл 9. ... Мf5 10. Мb5 a6 гээд хүү алдана. Эсвэл 9. b3 гэвэл 9. ... Мf5 10. Тb2 Тb4+ гээд хүү эсвэл сэлгээгүй болно. 9. ... Мg6. Хар өөрийн дайралтыг e5 хүүнд чиглүүлж байна. 10. O-O Тe7. 10. ... Т:a3 нь айлд давхар хүү үүсгэх хэдий ч дайралт хамгаалалтын талаасаа үнэтэй хар хөлийн тэмээгээ алдана. 11. Мc2. Морь a3 нүдэнд байх нь ирээдүй муутай. 11. ... f6!. Хар өөрийн төлөвлөгөөг үргэлжлүүлсээр. 12. Тd3. Хэрвээ 12. ef гэвэл 12. ... gf гээд хар төвд ихээхэн давуу талтай болоод зогсохгүй ноёны жигүүрт довтолгоо хийх g шугамыг нээнэ. Одоо цагаан төвийн e5 нүдийг барьж байхын тулд 12. ... fe гэвэл 13. Т:g6+ гэж өөрийн төвийн нэг гол дайсныг устгана. 12. ... O-O-O. (2-р диаграм) Гарааны үе дууссанд тооцож болно. Цагаан бодоо хөллөж дуусаагүй (c1 Тэмээ) байна. Үүний зэрэгцээ тэдний байрлалын толгой болсон e5 -ийн хүү устгагдах аюулд ороод байна. Эндээс хар гарааны үеийг илүү сайн хийжээ гэж дүгнэж болно. Төвийн талбараас өрсөлдөгчийн анхааралыг холдуулахын тулд цагаан бэрсний жигүүрээр дайрснаар миттельшпилийн тулаан эхэллээ. 13. b4!? f:e5. Хүүг авах нь 14. Трb1 нүүдлээс болоод аюултай. Харин 13. ... Нb8 гээд дараа нь 14. ... Трc8 гэх нь анхаарал татахаар.14. Т:g6 h:g6 15. М:e5. Илүү нь 15. ed гээд 15. ... М:b4 нүүдэлд 16. Тe3! (16. Трb1? гэх нь 16. ... Тa4 нүүдлээс болоод ашиггүй.) хариулан хүү өгөөд цагаан бэрсний жигүүрт аюултай довтолгоо хийх байсан гэж Нимцович өөрийн 15 дахь нүүдлээ шүүмжилсэн байдаг. 15. ... М:e5 16. d:e5 Тa4 17. Бd2!. d1-a4 диагналын дараанаас гаран 17. ... Бc7 (цагаан 18. Тb2! гэж хариу барина.) заналхийлэлийг сулруулах сайн нүүдэл. 17. ... Нb8?. Сайн үргэлжлэл нь 17. ... Трh4! нүүн өрсөлөдөгчийн Мc2-d4 нүүдэлд саад хийн h шугамаар тэргээ давхарлах бэлтгэл болно. Одоо санаачлага цагааны талд бүр шилжиж байна. 18. Мd4!. (3-р диаграм) Хүчээ төвлүүлэхийн тулд хүүний хаяа. 18. ... Трh5. Хэрвээ 18. ... Т:b4 гэвэл 19. Бd3 гээд b шугамаар аюултай дайралт бий болно. Иймээс хар өөрийн ноёны сэлгээний талд шугам нээхээс татгалзаж байна. 19. Бd3 Трdh8. Мэдээжээр тэмээний дараанд орох тул 19. ... Тр:e5?? болохгүй. 20. h3 g5. Хар өрсөлдөгчийн ноёнгийн хамгаалалтыг задлахыг оролдож байна. 21. Тe3. Өрсөлдөгчийн жигүүрт хийж байгаа дайралтанд цагаан сандрахгүй байна. Төвлөж чадна гэдэг энэ дээ. 21. ... g4 22. Мf5 Тb5. Эсвэл 22. ... Бd8 23. М:e7 Б:e7 24. Бd4 гээд a7 болон g4 хүүнүүдийг дайрна. 23. Бa3! Бa6 24. Б:a6 Т:a6 25. М:e7 Т:f1 26. Тр:f1 g5. (4-р диаграм) Өрөг төгсгөлийн 3-р шатандаа ирлээ. Миттельшпилийн тулаанд цагаан материалын давуу талтай болсон бөгөөд одоо тэд түүнийгээ ашиглах ажилдаа орно. Харын сүүлийн нүүдэл нь цагаан морины буцах замыг хаан түүнийг барих гэсэн зорилготой. 27. f3!. Мэдээж 27. hg?? Трh1X гэж болохгүй. 27. ... g:h3 28. g4! Тр5h7 29. Т:g5 Трe8 30. Нh2 Нc7. 30. ... Тр:e7 31. Т:e7 Тр:e7 гэх нь хард ямарч боломжгүй тэрэгний төгсгөл авчирна. Төгсгөлд цагаан хэрхэн тоглох төлөвлөгөөг өөрсдөө гаргахыг хичээгээрэй. 31. Трc1+ Нd7 32. f4. Морио чөлөөлөх байдлаар 32. Тf6 гэж тоглосон бол амархан хожих байсан. 32. ... Трg7! 33. Н:h3 Тр:g5 34. f:g5 Тр:e7 35. g6!. Цагаан давхар хүүний арын хүүг хөдөлгөхийн тулд хүүгээ хаяж байна. Ингэхгүй бол цагаан ноён нүүргүй хүүндээ туслах боломжгүй. 35. ... Трg7 36. g5 Тр:g6 37. Нg4 Трg8 38. Трc3. Дахиад л жижигхэн удаашрал. 38. Нh5 гээд хэрвээ 38. ... Трh8+ шалбал 39. Нg6 Трg8+ 40. Нh6 Трh8+ 41. Нg7. Дараа нь g хүүг давшуулна. Цагааны 38-р нүүдлийн дараа хар өөрийн нүүргүй хүүг давшуулан нилээд контр тоглолт гаргасан. 38. ... Трd8! 39. b5 d4 40. Трh3 Нc7 41. g6 d3 42. Трh1 Нd7 43. Трh7+ Нc8 44. Трh1 Нd7 45. Нg5 d2 46. g7. Хар бууж өгсөн. (5-р диаграм) Цааш дараах байдлаар үргэлжлэх боломжтой. 46. ... Нe7 47. Нg6 d1=Б 48. Тр:d1 Тр:d1 49. g8=Б Трg1+ 50. Нh7 Трh1+ 51. Нg7 Трg1+ 52. Нh8 Трh1+ 53. Бh7+ Тр:h7+ 54. Н:h7 Нf7 55. Нh6 гээд e6 -гийн хүү алдагдсанаар хожил төвөггүй. Өөрсдөө шалгаарай. |
Дээрх өрөг нь бүх талаараа их сургамжтай тулаан. Өрөгт нэг үеэс нөгөөд шилжиж байгаа нь их тодорхой гарч байгааг зориуд тэмдэглэе. Практик дандаа ийм байдаггүй. Тулаан миттельшпилийг алгасан гараанаас шууд эндшпильд шилжих нь цөөнгүй байдаг.
