Дөрвөн морины гараа нь XVI -р зууны Полериогийн гар бичмэлүүдэд анхны судалгаанууд байдаг эртний гараануудын нэг. Гарааны боловсруулалтад Л. Паульсен, А. Рубинштейн, Ф. Маршалл нар их хувь нэмэр оруулсан. Гараагаар Э. Ласкер, Х. Р. Капабланка, М. Ботвинник зэрэг дэлхийн аваргууд өрөгтөө нэг бус удаа тоглосон байдаг. Гараанд байрлалын тайван тоглолтонд хүргэдэг симметр системийн зэрэгцээ хурц үргэлжлэлийг ч боловсруулсан. Өнөө үед тоглолтод гараа ховор харагдах болсон.

Шатарыг боломжийн хэмжээнд цаашлаад тамирчны зэрэгт хүрч сурахаар хичээж байгаа хүмүүс гарааны онолыг мэдэн судлах зайлшгүй шаардлагатай. Сонирхогчдын тухайд бол гарааны арваад нүүдэлд аль нэг нь алдаа хийснээр тоглолтын хувь заяа шийдэгдэх нь элбэг байдаг. Энэ нь сонирхогчид гарааны онолд нэг их ач холбогдол өгдөггүйтэй холбоотой. Хэрвээ та сайтад тавигдаж байгаа шатрын гараануудын хичээлүүдийг сайтар ойлгон судалбал жирийн нэгэн сонирхогчоос өөр түвшинд хүрнэ гэдэгт итгээрэй.

Гроссмейстерүүд өрөгтөө хамгийн өргөн ашигладаг гараануудын нэг бол Испани өрөг. Гарааг зохиогчийг Руи Лопес гэж үздэг. Зарим улсуудад гарааг зохиогчийн нэрээр буюу "Руи Лопесийн /Ruy Lopez/ гараа" гэж нэрлэдэг. Гэсэн хэдий ч энэхүү гарааны талаарх анхны мэдээлэл XV-XVI зууны Испаний шатарчин Луис Рамирес де Лусений гарын авлагад дурдагдсан байдаг. Гараа нь нарийн, олон төрлийн схемтэйгээрээ онцлогтой. Гарааны онолын боловсруулалтад В. Стейниц, К. Яниш, М. Чигорин, Ф. Маршалл, З. Тарраш, А. Алехин, М. Эйве, П. Керес, В. Смыслов, И. Болеславский, И. Зайцев, С. Фурман, А. Карпов, Г. Каспаров, Г. Липский зэрэг олон тооны шатарчид их үүрэг гүйцэтгэсэн.
Испани өргийн санаа нь c6 -гийн хар морийг цагаан тэмээгээр дарах эсхүл авах тогтмол заналхийхэд оршихын дээр зарим хувилбарт e5 хар хүүг сулруулах зорилготой. Төрөл бүрийн шатрын програмууд гарааг цагаанд хамгийн ирээдүйтэйн нэг гэж үнэлэдэг.

Шатар сонирхогч болон суралцагчид шатрын гарааны мэдлэгээ дээшлүүлэх нь тоглолтын чанарт илт мэдэгдхүйц дэвшил авчирдаг. Иймд сайтад нийтлэгдэж буй гарааны хичээлүүдийг уншин судлаарай.

Өргийн төгсгөлийн гуравдугаар үед тоглох үндсэн зарчмуудтай танилцая.

Төвлөх зарчим

Шатрын тоглолтын бүх үед төвлөх зарчим үйлчилнэ. Гэхдээ төгсгөлийн үед өмнөх хоёр үеэсээ ялгаатай нь энэхүү зарчмыг бүр ноён хүртэл баримтлах хэрэгтэй. Ноёноо хэрхэн зөв ашиглахаас энэ үед их олон зүйл шийдэгдэнэ. Өөрийн шатруудыг төвд байршуулахыг тоглогч бүр хүсэх нь ойлгомжтой. Энэ нь төвийн талбайн төлөөх тэмцэлд хүргэдэг. Дараах сургамжтай жишээг авч үзье. (1-р диаграм)

Шалаанд орсон ноёнд хамгаалах нэг ч арга байхгүй болсон бол юу болох вэ? гэсэн асуулт гарч ирнэ. Ийм тохиолдолд орсон ноёнг үхсэн буюу мад боллоо гэнэ. Мад нь ямарч хамгаалалт байхгүй шалаанд орон тоглолт дуусахыг хэлнэ. Эсрэг талынхаа ноёнг маданд оруулсан тоглогч тухайн өрөгийн ялагч болдог. Хэрвээ тоглолт тэмцээний үед болж байгаа бол дүнгийн хүснэгтэд хожсон хүнд 1 оноо хожигдсон хүнд 0 оноо бичнэ. Тэмцээний төгсгөлд оролцогчдын онооны нийлбэрээр байр эзлүүлдэг. Хамгийн их оноо авсан тоглогч тэмцээний аварга болно.
Мад гэдэг нь шатрын тоглоомын эцсийн зорилго юм. Өөрөөр хэлбэл өрсөлдөгч талууд эсрэг талын ноёнг гарцгүй байдал буюу ямарч хамгаалалтгүй шалаанд оруулахыг хичээх юм.
Шатар эхлэн суралцагчид өрсөлдөгчөө маданд оруулж магадгүй гэж үзэн шалах их дуртай байдаг. Их олон шалаа нь хэрэгтэй байхаас гадна ашиггүй тэрч бүү хэл өрсөлдөгчийн байрлалыг сайжруулах хортой байх ч бий. Ямар нэгэн нүүдэл хийхийн өмнө түүний үр дүнг сайтар тооцож сурах нь чухал.