Модултай тэгшитгэлийг бодох I

Модул ухагдхууныг сурагчид бүгд мэддэг ч түүнийг сайн ойлгосон нь маш цөөн байдаг. Асуудлын гол нь модул сэдвийн хичээлийг өнгөцхөн үздэг дээр нь бодит амьдралд модул оролцсон жишээнүүд цөөн тохиолддогтой холбоотой байж мэднэ. Иймээс модултай тэгшитгэлийг хэрхэн бодох талаар авч үзье. Модул гэхээр сурагчид их хүнд хэцүү зүйл гээд зайлсхийх гээд байдаг ч үнэн хэрэгтээ тийм ч хүнд ойлголт ердөө биш гэдгийг хичээлийг үзээд мэднэ. Материалыг хөнгөн, ойлгоход амар байлгах үүднээс таслан оруулна. Хүүхдүүд олон хуудас материалыг судлан ойлгох нь хүндрэлтэй байж болох талтай. Материалыг 30-40 минутын хичээлийн конспект байдлаар бэлтгэн хүргэх нь илүү үр дүнтэй гэж үзсэн хэрэг.

Багахан онол

Эхлээд модул гэж юу вэ? гэдгээс эхлэе. Сөрөг тооны модул гэдэг нь сөрөг тэмдэггүй л тухайн тоо өөрөө гэдгийг сануулъя. Жишээ нь |-9|=9;   |-120,68|=120,58;  |-11|=11 гэх мэтээр.
Тэгвэл эерэг тооны модул юутай тэнцүү вэ? гэсэн асуулт гарч ирнэ. Энд асуудал бүр энгийн. Эерэг тооны модул гэдэг нь тухайн тоотойгоо тэнцүү. Жишээ нь |9|=9;   |120,68|=120,58;  |11|=11 гэх мэтээр.
Эндээс өөр тоонууд нэг ижил модултай байх сонин зүйл гарч ирэх нь. Жишээ нь |-9|=|9|=9;   |-120,68|=|120,68|=120,58;  |-11|=|11|=11 гэх мэтээр
Жишээнээс харилцан эсрэг тоонууд ижилхэн модултай гэдгийг амархан олж харна. Эндээс эсрэг тоонуудын модулууд тэнцүү гэдгийг тогтоогоод аваарай.
Дээрх жишээнүүдийг алгебрын бичлэгээр бичвэл

|−a|=|a|=a

гэсэн үг.
Бас нэг чухал зүйл бол модул хэзээ ч сөрөг байдаггүй. Эерэг ч бай сөрөг ч бай ямар нэгэн тооны модул үргэлж эерэг эсхүл дор хаяад тэгтэй тэнцүү. Ийм учраас модулийг тооны абсалют хэмжээ гэж ихэнхдээ нэрлэдэг.
Эерэг ба сөрөг тоонуудын модулийн тодорхойлолтыг нэгтгэвэл тооны модул гэдэг нь хэрвээ тоо эерэг байвал тухайн тоо өөрөө эсхүл тэг харин сөрөг байвал түүний эсрэг тоотой тэнцүү байдаг гэсэн бүх тооны модулийн суурь тодорхойлолт гарч ирнэ. Үүнийг томьёо хэлбэрээр

гэж бичнэ. Тэг нь эсрэг тоогүй цорын ганц тоо тул тэгийн модул нь тэг л байдаг.
y=|x| функцийн графикийг байгуулбал

дээрх дүрс үүснэ. Зургаас |-m|=m гэдэг нь шууд харагдах ба модулийн график абсцисс тэнхлэгээс доош ордоггүй. Үүнээс гадна улаан шугамаар тэмдэглэсэн y=a шулуун a -гийн эерэг утганд x1, x2 гэсэн шийдийг өгч байгааг анхаарна уу. Энэ талаар сүүлд авч үзнэ.
Модулд алгебрын тодорхойлолтоос гадна геометрийн тодорхойлолт гэж бий. Тоон шулуун дээр x1, x2 цэгүүд байлаа гэе. Энэ тохиолдолд |x1- x2| илэрхийлэл нь эдгээр цэгүүдийн хоорондын зай эсхүл цэгүүдийг холбосон хэрчмийн урттай тэнцүү.

Модулийн геометр тодорхойлолтоор модул гэдэг нь тоон шулуун дээрх цэгүүдийн хоорондын зай. Цэгүүдийн хоорондын зай дандаа эерэг байх нь ойлгомжтой. Модулийн онолоос дээрх ойлголттой байхад хангалттай.

Үндсэн томьёонууд

Модулийн тодорхойлолтыг мэддэг байсан ч модул орсон тэгшитгэлийг бодоход амар болохгүй. Сурагчид модулийн тодорхойлолтыг мэдэж байгаа мөртлөө модултай тэгшитгэлийг ердөө бодож чадахгүй байх нь элбэг. Тэгэхлээр хамгийн энгийнээс эхлэн |x|=3 тэгшитгэлийг авч үзье.
x-ийн модул 3 -тай тэнцүү тэгшитгэлийн шийд ямар байх вэ? Тодорхойлолтоор |3|=3 байдаг болохоор x=3 тэгшитгэлийг бүрэн хангана. Тэгшитгэлийг хангах өөр тоо бий юу? Дахиад тодорхойлолтыг санавал |-3|=3 байдаг болохоор x=-3 тэгшитгэлийн шийд болно. Модул нь 3 тай тэнцүү байх өөр тоо байхгүй тул цааш өөр шийд хайх хэрэггүй. Эндээс |x|=3 тэгшитгэл x=3; x=-3 гэсэн шийдүүдтэй.
Одоо бодлогоо багахан хүндрүүлье. Модул доторх x -ийн оронд f(x) функцийг харин 3 -ын оронд дурын a тоог тавивал |f(x)|=a гэсэн тэгшитгэл үүснэ. f(x) функц, a дурын тоо гэдгээс тэгшитгэлүүдийг үүсгэвэл |2x+1|=5 эсхүл |10x-5|=-65 гээд хязгааргүй олон тэгшитгэлийг үүсгэж болно.
Модулийн тодорхойлолтоор тооны модул хэзээ ч сөрөг тоо байдаггүй гэдгээс |10x-5|=-65 тэгшитгэл шийдгүй гэдгийг шууд тогтооно. Харин |2x+1|=5 тэгшитгэлийн хувьд шийдийг хайх хэрэгтэй. Модул доторх илэрхийлэл эерэг эсхүл сөрөг байх хоёр тохиолдол бий. Хэрвээ илэрхийлэл эерэг буюу + тэмдэгтэй бол |2x+1|=2x+1 харин сөрөг байвал |2x+1|=-(2x+1)=-2x-1 гэж модулаас гарна. Сөрөг илэрхийллийг модулаас гаргаж байгааг сурагчид сайн ойлгодоггүй. Тодорхойлолтыг санавал сөрөг тооны модул өөрийн эсрэг тоотой тэнцүү гэдгээс -(2x+1) гарч байгаа юм. Тоог -1 -ээр үржүүлбэл тухайн тооныхоо эсрэг тоо болдог. Иймээс модул доторх 2x+1 илэрхийлэл сөрөг тэмдэгтэй бол түүнийг эсрэг тоо руу шилжүүлэхийн тулд -1 ээр л үржүүлэхэд хангалттай. Хаалтыг задалбал -2x-1 болно. 2x+1 илэрхийлэл эерэг тохиолдолд модул нь илэрхийлэлтэй тэнцүү байх тул тэгшитгэлийн шийдийг төвөггүй олно. Харин 2x+1 илэрхийлэл сөрөг байвал системийг бодох хэрэгтэй болно. Яагаад систем үүссэнг тайлбарлая. Эхний тэгшитгэлийн шийд илэрхийллийг сөрөг утгатай байлгах нөхцлийг хангаж байвал анхдагч тэгшитгэлийн нэг шийд болж чадах учраас 2x+1 илэрхийлэл сөрөг буюу тэгээс бага нөхцлийг давхар авч үзэж байгаа юм. 2x+1 илэрхийлэл сөрөг тэмдэгтэй үед модулаас хэрхэн гарахыг мэдэх тул системийг гэж хувиргавал тэгшитгэл 2-р тэнцэтгэл бишийг хангах нь тодорхой болно. Үнэхээр 2x+1=-5 нь тэгээс бага. Бодолтыг хийвэл гэж гарна. Ингээд |2x+1|=5 тэгшитгэл x=2, x=3 гэсэн шийдүүдтэй гэж гарна.
Сүүлийн тэгшитгэлийн бодолт |x|=3 тэгшитгэлийнхээс арай их болсон ч зарчмын хувьд юу ч өөр болоогүй. Тэгэхлээр тэгшитгэлийг бодох универсал алгоритм байж болохоор. Үүнийг дараагийн хичээлээс үзээрэй.

Мэдээлэл таалагдсан бол найзуудтайгаа хуваалцаарай.

  Нээгдсэн тоо: 2035 Бүртгүүлэх

Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс гэдэг ойлголтоос сурагчид нилээд айдаг. Эдгээр ухагдхууныг сайтар ойлгоогүйн улмаас түүнийг ашиглах, тэдгээртэй холбогдолтой бодлого бодохоос зайлсхийдэг. Өөрөөр хэлбэл айнаа л гэсэн үг. Гэхдээ эдгээр нь ойлгосон хүндээ тригнометрийн тэгшитгэлийг бодоход асар тус болдог энгийн л ойлголтууд гэдгийг та энэ хичээлийн эцэст мэдэн авах болно.
Синус, косинус, тангенс, котангенс талаар мэдэж байхад илүүдэхгүй. Тэдгээрийн зарим өнцгүүдийн утгууд гээд хамгийн ерөнхий зүйлийг мэдэж байхад асуудал үүсэхгүй ойлгоно.

  Нээгдсэн тоо: 256 Бүртгүүлэх

Тоонуудын нэмэх үйлдэл ашигладаг аргачлалуудын талаар авч үзье.

Нэг оронтой тоонуудыг нэмэх

Нэг оронтой тоонуудын нийлбэрийг олохдоо

arif03_07_01

нэмэх хүснэгтийг ашиглан хийдэг. Дээрх хүснэгтийг 1 -ээс 9 хүртэлх дурын хоёр тооны нийлбэр болон хасагдагч нь 18 тай тэнцүү буюу бага хасагч нь 1 -ээс 9 хүртэлх тоонуудын ялгаварыг олоход ашиглана.

  Нээгдсэн тоо: 1292 Төлбөртэй

Геометрийн ухагдхуунуудын буруу болоод дутуу ойлголтоос үүдэн бодлого бодоход үүсдэг ихэнх асуудал урган гарч ирдэг. Бодлогын бодолтуудад ухагдхуун бүрийг тайлбарлаад байх төвөгтэй тул тэдгээрийг багцлан хичээл хэлбэрээр хүргэж байгаа болно. Шулууны шинжээр нэг хавтгай дээрх хоёр шулуун бие биетэйгээ нэг цэгт огтлолцон эсхүл паралелаар буюу огтлолцохгүйгээр байрлана гэдгийг Шулуун хичээлд үзсэн. Хичээлээр огтлолцсон шулуун гэж юуг хэлэх огтлолцлын хэлбэрийн тухай үзнэ.

Жич: Хүмүүс танхимын сургалт байгаа эсэх талаар их асуудаг. Манай сайтын хувьд танхимын сургалт байхгүй. Танхимын сургалт онлайн сургалтаас хэд дахин үнэтэйгээс гадна сайт дээрх хичээлүүдээс илүүг өгнө гэдэг юу л бол. Одоохондоо манай хүмүүс нэгэн кинонд гардаг шиг цаасан мөнгөний оронд зоосоо авна гээд байдагтай л адил онлайн сургалтад нэг сайн дасахгүй байх шиг. Яваандаа шинэ зүйлд дасаад ирэхээр яах гэж нэг ангид цуглардаг байсан юм болоо гэж л ярих байх. Иймээс шинэ зүйл рүү аль болохоор эрт орно өгөөжийг нь бусдаас түрүүлэн хүртэнэ гэдгийг баттай хэлье.

Үүнээс гадна яаж хурдан сурах талаар их асуудаг. Энэ бол цэвэр таниас хамаарах зүйл. Хэрвээ та машин техник байсан бол тархи, толгойг солиод бүгдийг мэддэг хүн болгож болох ч одоохондоо шийдэж чадаагүй ажил. Хамгийн гол зүйл таны хүсэл, зориг, тэсвэр, тэвчээр. Үүнд бэлтгэхэд сайтын үндсэн зорилго оршино. Хүн өөрөө нэг зүйлийг бие даан судлаад ойлгосны дараа хичнээн таашаал авдагийг та мэдрэх хэрэгтэй. Тун удалгүй бараг бүх зүйл түүний дотор хамгийн түрүүнд суралцах ажил бүгд онлайнд шилжинэ гэдгийг хүмүүс мэдэрсэн болов уу.

  Нээгдсэн тоо: 254 Төлбөртэй

Олон нэмэгдхүүнтэй нийлбэрт тэгш буюу бүхэл нийлбэр өгөх гишүүд олдохгүй бол Нэмэгдхүүнүүдийг бүлэглэх хичээлээр үзсэн аргачлалыг ашиглахад асуудал үүсэх магадлал бий. Ийм үед нийлбэр дэх бүрдүүлэгчдийг тэгшитгэх аргыг ашиглах боломжтой.

Энэ арга нийлбэрт оролцож буй аль нэг бүрдүүлэгч дээр тодорхой тооны нэгжийг нэмээд өөр бүрдүүлэгчээс тийм тооны нэгжийг хасахад нийлбэр өөрчлөгдөхгүй гэсэн дүрэм дээр суурилана. Үүнийг л нэмэх үйлдэл дэх тэгшитгэл гэж нэрлээд байгаа юм.

Үйл явдал /event/ тодорхой үйлдэл хийгдсэн талаар системд мэдэгддэг. Хэрвээ бид энэхүү үйлдлийг ажиглах хэрэгтэй бол яг энд…

Нээгдсэн тоо : 36

 

Манай төсөл олон хуудсуудтай болон тэдгээрийн хооронд динамикаар шилжилт хийж байгаа ч тухайн үед шилжилт хийгдсэн хуудаст тохирох…

Нээгдсэн тоо : 43

 

Зочин (Visitor) паттерн классуудыг өөрчлөхгүйгээр тэдгээрийн обьектуудын үйлдлийг тодорхойлох боломжийг олгоно. Зочин хэвийг ашиглахдаа классуудын хоёр ангилалыг тодорхойлно.…

Нээгдсэн тоо : 59

 

Лямбда-илэрхийлэл нь нэргүй аргын хураангуй бичилтийг илэрхийлнэ. Лямбда-илэрхийлэл утга буцаадаг, буцаасан утгыг өөр аргын…

Нээгдсэн тоо : 178

 

Кодийн сайжруулалт /рефакторинг/ хичээлээр програмийн кодоо react -ийн зарчимд нийцүүлэн компонентод салгасан.…

Нээгдсэн тоо : 227

 

Хадгалагч (Memento) хэв обьектын дотоод төлвийг түүний гадна гаргаж дараа нь хайрцаглалтын зарчмыг зөрчихгүйгээр обьектыг сэргээх боломжийг олгодог.

Нээгдсэн тоо : 232

 

Делегаттай нэргүй арга нягт холбоотой. Нэргүй аргуудыг делегатийн хувийг үүсгэхэд ашигладаг.
Нэргүй аргуудын тодорхойлолт delegate түлхүүр үгээр…

Нээгдсэн тоо : 266

 

Математикт харилцан урвуу тоонууд гэж бий. Ямар нэгэн тооны урвуу тоог олохдоо тухайн тоог сөрөг нэг зэрэг дэвшүүлээд…

Нээгдсэн тоо : 260

 

Төсөлд react-router-dom санг оруулан чиглүүлэгчдийг бүртгүүлэн тохируулсан Санг суулган тохируулах хичээлээр бид хуудас…

Нээгдсэн тоо : 342

 
Энэ долоо хоногт

олон гишүүнтийг үржигдхүүн болгон задал.

Нээгдсэн тоо : 821

 

тэгшитгэлийг бод.

Нээгдсэн тоо : 931

 

Тоног төхөөрөмжийн сайжруулалтын үр дүнд ажилчны хөдөлмөрийн бүтээмж жилд хоёр удаа нэг ижил хувиар дээшилжээ. Хэрвээ ажилчин нэг ижил хугацаанд өмнө нь 2500 х.н харин одоо 2809 х.н бутээгдхүүн хийдэг болсон бол хөдөлмөрийн бүтээмж өсөх бүрдээ хэдэн хувиар өссөн бэ?

Нээгдсэн тоо : 385