Нэгийн хэсэг эсвэл түүний хэд хэдэн хэсгийг энгийн бутархай гэдэг. Нэгийг ижилхэн хэсэгт хувааж байгаа тоог хуваар гэнэ. Хуваагдсан хэсгүүдээс авсан тоог хүртвэр гэнэ. Бутархайг дараах байдлаар бичнэ.

Хэрвээ хүртвэр нь хуваариасаа бага байвал бутархай 1 ээс бага бөгөөд бутархайг зөв бутархай гэдэг. Хэрвээ хүртвэр хуваартайгаа тэнцүү бол бутархай 1 тэй тэнцүү харин хүртвэр нь хуваариасаа их бол бутархай 1 ээс их байна. Ийм бутархайг засагдах бутархай гэдэг. Хүртвэр нь хуваарьтай үлдэгдэлгүй хуваагдаж байвал энэ бутархай ноогдвортой нь тэнцүү байна. 63/7=9.
Үлдэгдэлтэй хуваагдаж байвал засагдах бутархайг холимог тоогоор илэрхийлнэ.

Алгебрийн шугаман тэгшитгэлүүдийн системийг (АШТС) бодоход Гауссын арга их тохиромжтой. Энэ арга бусад аргуудтай харьцуулахад хэдэн давуу талтай.

1. Тэгшитгэлийн системийг зохицож байгаа  эсэхийг урьдчилан шалгах шаардлагагүй
2. Гауссын аргаар тэгшитгэлийн тоо нь үл мэдэгдэгчийн тоотой тохирсон системийг бодож болохын дээр тэгшитгэлийн тоо нь үл мэдэгдэгчийн тоотой тохирохгүй эсхүл үндсэн матрицийн тодорхойлогч тэгтэй тэнцүү системийг ч бодож болдог
3. Гауссын арга харьцангуй бага тооцоогоор үр дүнд хүрдэг.

Үндсэн тодорхойлолт ба тэмдэглэгээнүүд

n үл мэдэгдэгчтэй p шугаман тэгшитгэлийн системийг авч үзье. (p болон n тэнцүү байж болно.)

Бид илэрхийллийг үржигдхүүнд задлах аргуудын эхний 4 -ийг өмнөх хичээлүүдээр үзсэн. Одоо та квадрат 3-н гишүүнтийг үржигдхүүнд задлахыг бүрэн хэмжээнд сурсан гэж бодож байна. Хэрвээ бид бодлого бодож байхад x -ийн зэрэгт квадратаас /2-оос/ их зэрэгтэй илэрхийлэл ороод ирвэл яах вэ? x -ийн зэрэг хоёроос их илэрхийллийг дээд эрэмбийн гэж нэрлэдэг.
Олон гишүүнтүүд гэсэн ерөнхий хэлбэртэй байдаг. n=1 бол хоёр гишүүнт, n=2 бол квадрат гурван гишүүнт, n>2 их бол ерөнхийд нь дээд эрэмбийнх гэж нэрлээд байгаа хэрэг.
Дээд эрэмбийн олон гишүүнтийн шийдийг олохдоо бид өмнө нь үзсэн аргуудыг ашиглаад үржигдхүүнд задлах боломж гарч болох ч нилээд цаг зарцуулах хэрэгтэй болж мэднэ.

Тоо гэдэг ухагдхууныг хүмүүс маш эртнээс бий болгон ашиглан ирсэн. Эхлээд натурал тооны олонлог бий болон араас нь бутархай, эерэг иррационал тоонууд бий болсон. Орчин үеийн математикт тоонуудыг олон дэд олонлогт задлан үзэх болсон. Сурагчид эдгээр тоон олонлогуудын талаарх мэдлэг дутуугаас зарим нэгэн тэмдэглэгээг ч мэдэхгүй байх нь элбэг. Тоонуудын олонлогийн талаар сайн ойлгон тухайн олонлогт ямар тоонууд ордогийг мэдэж байх хэрэгтэй. Олонлогт багтах тоонуудыг сурагчид бараг бүгд мэддэг хирнээ ямар олонлог, хэрхэн тэмдэглэдэг, ямар шинжүүдтэй зэргийг мэддэггүй. Үүнээс болоод зарим бодлогын нөхцлийг буруу ойлгох, шийдийн олонлогийг буруу бичих зэрэг алдаануудыг гаргадаг. Иймээс тоон олонлогуудыг талаар мэдлэгтэй болцгооё.