Тодорхойгүй интеграл

Интеграл, уламжлал хоёр мат анализд голлох байр суурийг эзэлдэг тухай би өмнө нь Уламжлалыг тооцох хичээлд дурдаж байсан. Интегралыг олох үйлдлийг интегралчлах гэж нэрлэдэг. Хичээлийн материалыг сайн ойлгохын тулд та уламжлалыг олох наад захын болбол дунд хэмжээний мэдлэгтэй байх хэрэгтэй. Иймд эхлээд Уламжлалыг тооцох, Дифференциалчлах дүрэм хичээлийг үзэн судалсан байхыг зөвлөе. Интеграл үзэх гэж байж юун уламжлал яриад байгаад гайхаж магадгүй. Тэгвэл уламжлал олох (дифференциалчлах), тодорхойгүй интегралыг олох (интегралчлах) хоёр нь нэмэх, хасах эсхүл үржих, хуваахын адилаар харилцан эсрэг үйлдлүүд юм. Эндээс нэг үйлдлийг мэдэхгүйгээр /өөрөөр хэлбэл уламжлалыг олох дадлагагүйгээр/ нөгөөд нь хол явахгүй нь ойлгомжтой.

Үүнээс гадна бидэнд Уламжлалын үндсэн жагсаалтууд , Үндсэн интегралуудын жагсаалтуудын  томьёонууд хэрэгтэй.
Тодорхойгүй интегралд юу нь хэцүү вэ? гэвэл дифференциалчлахад тогтсон 5 дүрэм, уламжлалын үндсэн жагсаалт гээд үйлдлийн нилээд нарийн алгоритм байдаг бол интегралд бүгд өөр интегралчлах хэдэн арван дүрэм үйлчилдэг. Гэхдээ бид үндсэн цөөн тооны дүрмийг, үндсэн интегралуудын жагсаалтуудтай ашиглаж сурсан байхад хангалттай.
Интегралын хүснэгтээс харвал уламжлалынхтай адилаар интегралчлах хэдэн дүрэм, зарим элементар функцийн интегралуудыг харна. Хүснэгтээс ямарч интеграл

хэлбэртэй байгааг амархан харж болохоор. Энэ бичлэгийг нарийвчлан ойлгохоос эхлэе.

  • - интегралын тэмдэг.
  • f(x) - интеграл доорх функц
  • dx - дифферанциалын тэмдэг. Интегралын бичилт болон бодох үедээ энэ тэмдгийг орхиж болохгүй.
  • f(x)dx - интеграл доорх илэрхийлэл
  • F(x) - эх функц
  • F(x)+C - эх функцийн олонлог. Энд тогтмолд их анхаарал өгөөд байх хэрэггүй. Ямарч тодорхойгүй интегралын хариунд C тогтмолыг нэмж өгдөг.

Интегралын бичилт болон хүснэгтийн интегралуудыг дахин харвал тэнцүүгийн тэмдгийн зүүн тал нь F(x)+C гэсэн өөр функц болоод байгаа биз.
Эндээс тодорхой бус интегралыг бодно гэдэг нь тодорхой дүрмүүд болон хүснэгтээ ашиглан түүнийг F(x)+C гэсэн тодорхой функцэд шилжүүлэх гэж тодорхойлж болно.

Интегралын хүснэгтээс жишээ болгоод авъя. Энд интеграл гэж юу болох, эх функц юуг хэлэх гэсэн онолыг мэдээд байх шаардлага багатай. Яагаад томьёоны хувьд интеграл -cosx+C болон хувирч байгааг мэдэх албагүй. Ер нь интегралын хүснэгтийг өгөгдсөн томьёонууд гэж үзээд тогтоон авах нь зөв.
Дифференциалчлах, интегралчлах хоёр нь харилцан эсрэг үйлдлүүд гэдгээс ямарч эх функц зөв гарсан бол тэнцэл биелэгдэх ёстой. Өөрөөр хэлбэл зөв эх функцийг дифференциалчлахад интеграл доорх анхдагч функц гарах ёстой.
Тэгвэл интегралд дээрх томьёо хүчинтэй эсэхийг шалгая. Интегралын баруун хэсгээс уламжлал авбал гээд интеграл доорх функц гарч ирж байна. Эндээс эх функц дээр яагаад C тогтмол нэмэгдээд байгаа нь ч тодорхой болж ирлээ. Эргээд уламжлал авахад тогтмолууд тэг болох тул эх функц хичнээн ч байж болох нь байна.
Иймээс тодорхойгүй интегралыг бодно гэдэг нь ямар нэг функцийг олох биш эх функцийн бүх олонлогийг олохыг хэлнэ. зэрэг бүх функцууд бидний авч үзсэн хүснэгтийн интегралын шийд болно.

Тодорхойгүй интегралын үндсэн шинжүүд

  1. Тодорхойгүй интегралаас авсан уламжлал интеграл доорх функцтэй тэнцүү.
  2. Тодорхойгүй интегралын дифференциал интеграл доорх илэрхийлэлтэй тэнцүү.
  3. Аливаа функцийн дифференциалын тодорхойгүй интеграл энэ функц болон дурын тотмолын нийлбэртэй тэнцүү
  4. Тогтмолыг интегралаас гаргах эсхүл оруулж болно
  5. Хоёр түүнээс дээш функцуудын нийлбэр, ялгаварын тодорхойгүй интеграл эдгээр функцуудын тодорхойгүй интегралын нийлбэр, ялгавартай тэнцүү

Энд нэг зүйлийг тодруулах хэрэгтэй. Бид уламжлал олохыг - дифференциалчлах, интегралыг олохыг - интегралчлах гэдгийг мэдсэн Тэгвэл интеграл доорх илэрхийлэлд байгаа dx -г дифферанциалын тэмдэг буюу дифференциал гэж нэрлээд байгаа. 2-р шинжид энэ тухай бас гарсан.
Тодорхойлолтын дагуу функцын уламжлал , аргументын өөрчлөлт ийн үржвэрийг функцын дифференциал гэдэг бөгөөд гэж үзэж болно. Их энгийнээр тайлбарлах гээд үзье.

Шинэ хувьсагч оруулах арга нь интегралчлах үндсэн аргуудын нэг. Орлуулга хийгээд шинэ хувьсагч оруулан ирэхэд интеграл доорх функцийн dx (x- ийн дифференциал) шинэ хувьсагчийн дагуу функц агуулах болдог. Энэ үед дифференциалыг тооцох хэрэгтэй болдог.

Дифференциалыг нээх дүрэм

Дифференциал нээнэ гэдэг нь дифференциалд байгаа функцийн уламжлалыг олохыг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл d тэмдгийг араас хаалтанд байгаа илэрхийллийн уламжлалыг олоод илэрхийлэлд байгаа хувьсагчийн дифференциалаар үржин өгөх юм. Алхам бүрээр нь авч үзвэл

  • d тэмдгийг арилгана
  • хаалтны баруун дээр уламжлалын тэмдэгийг тавина
  • илэрхийллийн ард dx үржигдхүүнийг нэмэн өгнө.

Жишээ нь Цаашдаа интеграл бодоход маш хэрэгтэй болдог тул жишээтэй харьцуулаад сайн тогтоогоод аваарай.

Мэдээлэл таалагдсан бол найзуудтайгаа хуваалцаарай.

  Нээгдсэн тоо: 88 Бүртгүүлэх

Хичээлээр хасах үйлдэлд оролцогчдийн өөрчлөлт ялгавар буюу үр дүнд хэрхэн нөлөөлөх талаар авч үзье. Нийлбэр, ялгаварын гишүүдийн өөрчлөлт цаашдаа алгебрийн илэрхийллийн адитгал хувиргалтын суурь болдог тул ухагдхууныг сайн ойлгон, тогтоож авахыг зөвлөе. Математикт холбоогүй ойлголт, дүрэм гэж байдаггүй учраас бүгдийг эхнээс нь нухацтай судлан ойлгож хэрэглэж сурах хэрэгтэй. Нэмэх, хасах үйлдлийн гишүүдийн өөрчлөлтийн дүрмүүд энгийн мэт санагдаж болох ч эдгээр дүрмүүд алгебрийн илэрхийлэл, тэгшитгэл, тэнцэтгэл биш гээд бүх л зүйлд хүчинтэй байдаг.

  Нээгдсэн тоо: 5882 Төлбөртэй

ЭЕШ-нд магадлалтай холбоотой бодлого тогтмол ирсэн байдаг. Сэдэв нь шалгуулагчид нилээд асуудал үүсгэдэг нь магадлалын талаарх ойлголт дутуу байдагтай холбоотой. Сурах бичгүүд дээр магадлалын талаар ойлголтыг нэг бол маш хураангуй эсхүл хэтэрхий онолын талаас нь тайлбарласан байдаг нь сурагчид хүндрэл учруулдаг болов уу. Энэ хичээлээр магадлалын тухай ойлголтыг онолын бус энгийнээр тайлбарлах гээд оролдоё. За ингээд хичээлдээ орцгооё.

  Нээгдсэн тоо: 4949 Бүртгүүлэх

Энэ хэсэгт бид хавтгай дүрсийн талбайг олоход өргөн хэрэглэдэг томьёонуудыг авч үзнэ.
Квадрат /Зур. 58/ a - тал , d - диагнал.

Тэгш өнцөгт /Зур. 59/ a, b - талууд.

  Нээгдсэн тоо: 106 Нийтийн

Арифметикт суралцаж буй сурагчид арифметикийн үндсэн дөрвөн үйлдлийн дүрэм болоод үйлдлүүдийг оновчтой хурдан хийх аргыг маш сайн эзэмших хэрэгтэй. Эдгээр дүрэм, аргачлалууд алгебрийн илэрхийллийн хувиргалтуудын суурь болдог гэдгийг санаарай. Дүрмүүд энгийн тул сурагчид болон эцэг эхчүүд нэг их анхаарахгүй өнгөрөөснөөс болоод алгебр орж эхлэхэд суурь дүрмүүдээ мэдэхгүйгээс үүдэн хоцрогдол үүсэх цаашлаад математикийн хичээлд дургүй болох шалтгаан ч болох эрсдэлтэй.

Лямбда-илэрхийлэл нь нэргүй аргын хураангуй бичилтийг илэрхийлнэ. Лямбда-илэрхийлэл утга буцаадаг, буцаасан утгыг өөр аргын…

Нээгдсэн тоо : 82

 

Кодийн сайжруулалт /рефакторинг/ хичээлээр програмийн кодоо react -ийн зарчимд нийцүүлэн компонентод салгасан.…

Нээгдсэн тоо : 112

 

Хадгалагч (Memento) хэв обьектын дотоод төлвийг түүний гадна гаргаж дараа нь хайрцаглалтын зарчмыг зөрчихгүйгээр обьектыг сэргээх боломжийг олгодог.

Нээгдсэн тоо : 115

 

Делегаттай нэргүй арга нягт холбоотой. Нэргүй аргуудыг делегатийн хувийг үүсгэхэд ашигладаг.
Нэргүй аргуудын тодорхойлолт delegate түлхүүр үгээр…

Нээгдсэн тоо : 133

 

Математикт харилцан урвуу тоонууд гэж бий. Ямар нэгэн тооны урвуу тоог олохдоо тухайн тоог сөрөг нэг зэрэг дэвшүүлээд…

Нээгдсэн тоо : 136

 

Төсөлд react-router-dom санг оруулан чиглүүлэгчдийг бүртгүүлэн тохируулсан Санг суулган тохируулах хичээлээр бид хуудас…

Нээгдсэн тоо : 191

 

Хуваах нь нэг тоо нөгөө тоонд хэдэн удаа агуулагдаж буй тодорхойлох арифметикийн үйлдэл.
Хуваалтыг нэг бус удаа…

Нээгдсэн тоо : 135

 

Зуучлагч (Mediator) нь олон тооны обьектууд бие биетэйгээ холбоос үүсгэхгүйгээр харилцан ажиллах боломжийг хангах загварчлалын хэв юм. Ингэснээр…

Нээгдсэн тоо : 130

 

Делегатууд хичээлд ухагдхууны талаар дэлгэрэнгүй үзсэн ч жишээнүүд делегатийн хүчийг бүрэн харуулж чадахааргүй байсан.…

Нээгдсэн тоо : 142

 
Энэ долоо хоногт

илэрхийллийг хялбарчил.

Нээгдсэн тоо : 1584

 

Нээгдсэн тоо : 634

 

prob09_163_01Зурагт өгсөн ABC гурвалжны AN=9, BM=12 байх медианууд перпендикуляр ба O цэгт огтлолцох бол ONCM дөрвөн өнцөгтийн талбайг ол.

Нээгдсэн тоо : 65