Хичээлээр бид шатар тоглох үед өргөн тохиолдох "Итал өрөг" гэж нэрлэгддэг гарааг авч үзнэ. 1. e4 e5 2. Мf3 Мc6 3. Тc4 Тc5 нүүдлүүдийн дараа Итал өрөг бий болно. /зураг 1/
|
зураг 1 |
Ийм байрлал шатар тоглох үед ихээр үүсдэгийг та мэдэх байх. 3. ... Тc5 нүүдлээс гадна 3. ... Мf6 -г хангалттай сайн нүүдэл гэж үздэг. Гэхдээ 3. ... Мf6 -гийн дараа 4. Мg5 гээд нилээд сонирхолтой байрлал үүсдэг учраас 3. ... Тc5 -г боломжийг тэнцүүлэхэд хамгийн найдвартай нүүдэл гэж үздэг. Энэ байрлалд хард онцын асуудал байхгүй ч зарим зүйлүүдийг мэдэж байх хэрэгтэй. Одоо цагаан 17-р зуунд италийн шатарчин Грекогийн зохиосон довтолгооны хувилбараар 4. с3 гэж тоглож болно. Энэ хувилбарыг бид хичээлээр үзнэ. Үүнээс гадна цагаан 4. d4 гэж хүү өгж болно. Гэхдээ энд тийм ч энгийн бус. Бас 4 b4 гэж Эвансийн гамбитаар харын байрлалд дарамт үүсгэх хугацаа хожих зорилгоор цагаан хүү хаяж болно. Тайван тоглолтыг сонговол цагаан 4 Мc3 эсхүл 4 d3 гэж тоглож болно. Ямарч үргэлжлэлд хар сайн байрлалтай ч хамгийн гол нь гарааны онолыг сайн мэддэг байх хэрэгтэй. Ингээд 4. с3. Цагаан d4 -д хүүгээ түлхэн харын тэмээг хүүний дайралтад оруулах гэж байгаа нь ойлгомжтой. |
Ингэснээр цагаан хүчирхэг төвийг бүрдүүлнэ. Цагаан хүү d4 -д орж ирэхэд харын тэмээ зайлах нь гарцаагүй ч хар хөлөлгөөгөө 4. ... Мf6 гэж үргэлжлүүлнэ.
|
зураг 2 |
Хэрвээ цагаан 5. O-O гэж богино сэлгээ хийвэл хар сэлгээ хийхдээ болгоомжтой байх хэрэгтэй. Цагааныг даган 5. ... O-O сэлгэвэл цагаан 6. d4 exd4 7. cxd4 - гийн дараа хар тэмээ b4 дээр шалаагүй болно. Иймээс 5. O-O нүүдлийн дараа хар 5. ... Мхe4 гэж хүүг авах нь илүү. 6. d4 хар тэмээнд довтолбол 6. ... d5 гэж сөрөг дайралт хийнэ. /Зураг 2/ Хар илүү хүүтэйгийн дээр харын цагаан тэмээ тулаанд орох зам нээгдсэн. Жишээ нь 7. dxc5 dxc4 цагаан бэрсээ соливол хүүний дутууг нөхөх тийм ч амар биш тул 8. Бe2 Бd3 гээд хар давуу байдалтай болно. Өөрөөр 7. Тb5 exd4 8. cxd4 Тd6 гээд хар илүү хүүтэйн дээр найдвартай сайн байрлалтай болно. Цагаан эхлээд хүү өгөөд дараа нь тэмээ нь дайралтанд өртөн хий нүүдэл хийснээс болоод хард санаачлагыг алдана. |
Цагаан төлөвлөгөөнийхээ дагуу 5. d4 гэж нүүнэ. Хэрвээ цагаан 5. d3 гэж нүүвэл цагааны төлөвлөгөө нурна. 5. d4 -ийн дараа хар маш оновчтой тоглох хэрэгтэй. 5. ... exd4 6. cxd4 гэж хүүгээ солилцсоны дараа хар тэмээгээ 6. ... Тb6 гэж татвал цагаан 7. d5 Мe7 8. e5 гээд өөрийн санааг бүрэн хэрэгжүүлнэ. Хар мориуд шахалтанд ороход цагаан сэлгээ хийгээд цааш бодоо хөллөснөөр харын байдал улам хүнд болно. Иймээс хар сайн хариултыг олох ёстой. 6. ... Тb4+!. Шалаа хийснээр хар цаг хожихын дээр e4 дээрх цагаан хүүг авах боломж гарч ирсэн. Одоо цагаан шалааг тэмээгээрээ хаах эсхүл 7. Мc3 гэж болно.
|
зураг 3 |
Гэхдээ эхлээд 7. Нf1 нүүдлийг авч үзье. Энэ нилээд хуучирсан хувилбар учраас орчин үеийн өргүүдэд ийм нүүдэл бараг гардаггүй. Ноён хөдлөх нь гайхмаар боловч нүүдэлд тодорхой санаа байгаа. 7. Нf1 нүүдлийн дараа хар 7. ... O-O сэлгээ хийвэл 8. d5 Мe7 9. e5 Мe8 гээд цагаан илүү байрлалтай болж ирнэ. Хэдийгээр цагаан ноён сэлгээгүй болсон ч харын мориудыг шахан цагаан орон зайн давуу талыг олж авна. Хэрвээ 7. ... Мxe4 гэж хүүг авбал 8. d5 Мe7 9. Бd4 гээд цагаан нилээд аюултай байрлалыг эзэлнэ. Иймээс 7. Нf1 нүүдлийн хамгийн энгийн найдвартай хариулт бол 7. ... d5! юм. 8. exd5 Мxd5 -гийн дараа зураг 3 дээрх байрлал үүснэ. Энд материалын хувьд тэнцвэртэй ч цагаан ноён хөдөлсөн харын хувьд гурван бод хөлөлгөө хийгдсэн ноёноо сэлгээд цагаан тэмээгээ тулаанд оруулахад цагаанд хүнд болж ирнэ. Энэ байрлалд 1850 -иад онд тоглогдсон мастеруудын өрөгт цагаан 9. Мс3 гэж нүүсэн. Хэрвээ хар 9. ... Мxc3 гэж мориороо авбал цагаан 10. bxc3 Тxc3 11. Тxf7+ Нxf7 12. Бb3+ гэж сөрөг дотволгоо хийнэ. 9. Мс3 нүүдлийн маш зөв хариулт бол 9. ... Тxc3 10. bxc3 O-O юм. Ингэснээр хар ноён аюултай бүсээс зайлан гарааны давуу байдлаар хадгалан үлдэнэ. Өрөг нээлттэй хэлбэрийн учраас цагаан ноён аюулгүй байрлалд очихын тулд багагүй замыг туулах хэрэгтэй. |
6. ... Тb4+! шалааны дараагийн бас нэгэн хувилбар бол 7. Тd2 юм. Онолд 7. ... Тхd2 эсхүл 7. ... Мхe4 гэсэн хоёр үргэлжлэл байдаг.
|
зураг 4 |
Хамгийн энгийн нь мэдээжээр 7. ... Тхd2+ 8. Мbxd2 d5. Харын сүүлийн 8. ... d5 бол үндсэн хэрэгсэл. 9. exd5 Мxd5 гээд харын цагаан тэмээ тулаанд орох зам нээгдэнэ. Зураг 4 дээрх байрлалыг дүгнэвэл материалын тэнцвэртэй, цагааны санаачлага мухардалд ороод байна. Цагаан сэлгээ хийвэл хар бас дагаад сэлгэнэ. Энд хард багахан давуу тал байгаа. Учир нь цагаан таслагдсан хүүтэй. Өөрөөр хэлбэл цагааны d4 дээрх хүү өөрийн хүүний дэмжлэг авч чадахгүй. Ийм хүүг таслагдсан гэж хэлдэг. Таслагдсан хүү хүчтэй, сул байж болно. Энэ байрлалд d4 дээрх хүү цагаанд орон зайн давуу байдлыг хангаж байгаа ч түүнийг хүүгээр хамгаалах боломжгүй. Иймээс 9. ... Мxd5 нүүдлийн дараа таслагдсан хүүнээс болоод онолд цагааны сэлгээний нүүдэл байдаггүй. 10. Бb3. f7 нүдний замыг нээх гэсэн маш ноцтой үргэлжлэл. Хард 10. ... Мde7 нүүдлээс хамаагүй илүү цагаан бэрсийг довтолсон 10. ... Мa5 гэсэн нүүдэл бий. 11. Бa4+ Мс6. Энд цагаан хожих гэж зүтгэвэл голдуу ялагдалд хүрдэг. Жишээ болгоод 12. Мe5 нүүдлийг авч үзье. 12. ... O-O Шатарт хамгийн чухал зүйл бол материал биш ноёнгийн байрлал байдаг. Цагаан хүү хожих гэвэл 13. Мxc6 Бe8+ гээд боломжгүй болохын дээр цагааны байрлал улам муудаж ирнэ. 12. Мe5 гэвэл хар шууд л сэлгэх хэрэгтэйг тогтоон аваарай. |
Хичээлийн үргэлжлэлийг удахгүй нийтлэх болно.
илэрхийллийг хялбарчил
ABCD трапецийн бага диагонал BD=6 бөгөөд суурьтай перпендикуляр. Трапецийн AD=3, DC=12 бол B, D мохоо өнцгийн нийлбэрийг ол.