Microsoft Excel -ийг эхлэн суралцаж байгаа хүмүүст зориулсан цуврал хичээлүүдийг үзээрэй. Хичээлүүдээр программын нэн хэрэгтэй чухал хэрэгслүүдийг жишээнд дээр алхам алхамаар гүйцэтгэн хийснээр та энэхүү хүчирхэг программыг ашиглаж сурах болно. Программыг хэрхэн ачааллахаас эхлээд, хүснэгт зохиох, график үүсгэх, нэгдсэн хүснэгт /pivot table/, өгөгдлийн сан хүртэлх бүхий л ойлголтуудыг хамарсан нэг курс хичээлүүд юм. Хичээлүүдийг үзснээр та Microsoft Excel -ийн дамжаанд суун олж авах мэдлэгийг бүрэн хэмжээнд эзэмших болно. Бүх хичээлийг бүрэн судалж эзэмшсэн байхад танд Microsoft Excel -ийг ашиглахад гараад байх хүндрэл байхгүй болох бөгөөд та өөрийгөө манай хэрэглэгчдийн мэдлэгийн түвшингийн дундаас дээгүүр хэмжээнд гэж тооцож болно. За ингээд эхний хичээлдээ орьё.

Бодлого. Бидэнд өдөр бүр ашигладаг зурагт үзүүлсэн шиг хүснэгт байна гэе.

Жишээний хүснэгт жижигхэн хэмжээтэй санагдаж болох боловч асар их мэдээллийг агуулсан хүснэгттэй ажиллах тохиолдол практикт элбэг байдаг. Хүснэгттэй ажиллаж байх үед ашиглагдахгүй байгаа өгөгдлүүдийг дэлгэц дээр харагдуулахгүй байх өөрөөр хэлбэл

• сарын мэдээллүүдийг хаагаад зөвхөн улиралаар үзүүлэх
• зөвхөн нийт дүнгээр үзүүлэх
• ашиглахгүй байгаа салбаруудын мэдээллийг хаах гэх мэт

Бусдын хийсэн тооцооны логикийг ойлгох нь тийм амар ажил биш байдаг. Хүснэгтийн бүтэц нь тодорхой бус, ойлгомж муутай томьёог ямар нэгэн тайлбаргүй ашигласан бол дээрх ажил нь улам ч хүнд болдог. Ийм тохиолдолд Formulas -> Formula Auditing / View -> Toolbars -> Formula Auditing гэж ороход гарч ирэх хамааралыг үзүүлэх хэрэгслүүд танд туслана.

Хүснэгтийн томьёо бүхий дурын нүдийг сонгоод Trace Precedents , Trace Dependents товчнуудын аль нэгийг дарахад хамааралыг сумаар заан үзүүлдэг. Ингэснээр томьёоны тооцоонд аль нүднүүд нөлөөлж байгаа томьёоны үр дүн нь цаашаа ямар нүдний тооцоонд оролцож байгааг мэдэхэд амархан болно.

Excel 2003 хувилбараас эхлэн ийм төрлийн асуудлыг шийдвэрлэх нь их амархан болсон.

Цаг агаарын мэдээг вебээс татах

Data -> Get External Data -> From web / Data -> Import external data -> Web-query гэж орно. Гарч ирэх цонхны хаягийн мөрөнд мэдээлэл авах сайтын хаягийг ( http://www.tsag-agaar.mn ) бичиж өгөөд <Enter> дарна.

Баганад ямар шүүлтүүр тавигдсаныг хэрэглэгчийн функцын тусламжтайгаар дэлгэцэнд үзүүлэх боломжтой. Бидэнд дараах жагсаалт байсан гэе.

Жагсаалтын Тоо баганад 10 аас их харин Хөн.хувь баганад 15 тай тэнцүү гэсэн шүүлтүүр тавигдсан бол (ерөнхий тохиолдолд шүүлтүүрийн нөхцөл ямарч байж болно) тэдгээрийг үзүүлэхийн тулд Developer -> Code -> Visual Basic / Tools - Macro - Visual Basic Editor гэж ороод нээгдэх код бичих едиторын Insert -> Module командыг ажиллуулаад доорх кодыг бичиж өгнө.

Excel –ийн хүснэгттэй ажиллаж байх явцад жагсаалтыг шүүлтүүрээр харах тохиолдол их гардаг. Шүүлтүүр гэдэг нь тодорхой нөхцлийг хангаж байгаа бичлэгүүдийг нийт жагсаалтаас ялган авахыг хэлнэ. Нөхцөл нь энгийн эсвэл нарийвчилсан, өөр хоорондоо холбоотой, ямарч хамааралгүй гээд олон төрлийнх байж болно. Excel –д шүүлтүүр тавих хэдэн янзын аргууд бий.

Автофилтер эсвэл авто шүүлтүүр

Жагсаалтад авто шүүлтүүр тавина гэдэг нь тодорхой нөхцлийг хангаж байгаагаас бусад бүх бичлэгийг харагдахгүй болгоно гэсэн үг. Ийм шүүлтүүрийг тавихын тулд жагсаалтын дурын нүдийг сонгоод Home -> Editing -> Sort & Filter -> Filter  / Data -> Filter -> AutoFilter командыг өгнө. Ингэхэд жагсаалтын толгой мөрөнд авто шүүлтүүрийн тэмдэг болох сум бүхий товчнууд гарч ирнэ.

Жагсаалттай хийх үйлдлийг авч үзэхийн тулд дараах хүснэгтийг авч үзье.

Мөр болон баганыг бэхлэх (freeze) / салгах (split)

Их хэмжээтэй жагсаалттай ажиллах үед хэрэглэгчид тулгарах эхний асуудал нь гүйлгэн харах үед мөр болон баганы толгой нь дэлгэц дээр харагдахгүй болох юм. Ийм үед мөр баганыг бэхлэх аргыг хэрэглэнэ. Өөрөөр хэлбэл жагсаалтыг гүйлгэн харагч эхний мөр болон баганад нөлөөлөхгүй болгох.

1-р арга. Нөхцлөөр форматлах аргыг ашиглан хийх

Бидэнд сурталчилгаа явуулах ажлын төлөвлөгөө байсан гэе. Төлөвлөгөөнөөс ажлын графикийг нөхцлөөр форматлах аргаар хэрхэн гаргахыг авч үзье. Нөхцөл ашиглан бид хүснэгтийн дурын нүдийг хүссэн өнгөөр харуулж чадна. Иймд хүснэгтийн араас график үүсгэх нүднүүдийг нэмье. Энд 2010-01-01 нээс 2010-01-30 өдрийг оруулаад нийт 30 багана нэмэх юм. Одоо нэмсэн хэсгийг нөхцлөөр форматлана.

Хааяа зарим нэг хуудасыг бусдаас нуух шаардлага гардаг. Хуудасыг нуух сонгомол арга нь Home -> Cells -> Format -> Hide & Unhide / Format -> Sheet -> Hide  гэж орох байдаг. Хэрэглэгч Home -> Cells -> Format -> Hide & Unhide / Format -> Sheet -> Unhide  гэж ороход нуусан хуудасны нэр нь харагдах тул хэргэлэгчээс нуусан хуудас байгааг мэддэг. Ийм тохиолдолд зарим хэрэглэгчид нууцлалыг задлахыг оролдох талтай. Иймээс хэрэглэгч хүснэгтэд нуусан хуудас байгаа эсэхийг мэдэхээргүйгээр түүнийг нууцлах нь илүү тохиромжтой. Үүний тулд Developer ->Code -> Visual Basic / Tools - Macro - Visual Basic Editor гэж орон Visual Basic едиторыг нээнэ.

Excel нь хүснэгтийн нүдийг хамгаалах энгийн аргаас эхлээд бүтэн файлаа RC4 төрлийн алгоритм ашиглан шифрлэх хүртэл олон түвшингийн хамгаалалтыг хэрэглэгчид олгодог. Эдгээр аргуудыг авч үзье.

Нүдэнд буруу өгөгдөл оруулахаас хамгаалах

Хэрэглэгч хүснэгтийн тодорхой нүдэнд (сөрөг утгатай үнэ, буруу он сар өдөр г.м ) буруу өгөгдөл оруулахаас хамгаалах хамгийн энгийн арга. Ийм хамгаалалтыг оруулахдаа нүдийг сонгоод Data -> Data Tools -> Data Validation Data -> Validation гэж орно. Data Validation цонхны Settings үед тухайн нүдэнд оруулах өгөгдлийн төрөл болон утгуудын хязгаарлалтыг зааж өгнө. Харин дараагийн хоёр Input Message, Error Alert үед (заавал оруулах албагүй) өгөгдөл оруулахаас өмнө болон буруу өгөгдөл оруулсан үед гарах мэдээллийг оруулж өгдөг.