Алгебрт тоон эсхүл координатийн тэнхлэг ойлголт чухал үүрэгтэй. Иймээс хичээлээр тоон тэнхлэг ухагдхууны талаар авч үзье.
Эхлэлийн цэг, эерэг чиглэл болон нэгж хэрчмийг тэмдэглэсэн шулууныг координатийн буюу тоон тэнхлэг гэнэ. O эхлэлийн цэгтэй эерэг чиглэлийг сумаар заасан доорх шулууныг авч үзье.
Шулуунд уртын нэгжээр дурын хэрчмийг сонгоё. Ийм шулууныг тэнхлэг гэж нэрлэнэ.
Тэнхлэгт O цэгээс уртын нэгжээр (дурын байдлаар сонгосон хэрчим) баруун болон зүүн чиглэлд 1, 2, 3, 4, 5 гэх мэтээр хэрчим үүсгэн тэмдэглээд хэрчим бүрийн төгсгөлд эерэг чиглэлд +1, +2 харин зүүн тийш -1, -2 гэх мэтээр тоонуудыг тавья. Ийм тэнхлэгийг тоон тэнхлэг гэнэ.
Тэнхлэгт 0 нь O цэгтэй давхцана. Ингэснээр эерэг, сөрөг, эсхүл тэг дурын тоог тэнхлэгт зөвхөн нэг цэгээр төлөөлүүлэн үзүүлж болно.
Цэг ба тоо нь өөр ойлголтууд. Тухайн цэгт тавигдсан тоо бол O цэгээс тухайн цэг хүртлэх уртын нэгжээр илэрхийлэгдэх зай юм. Жишээ нь O цэгээс баруун тийш буюу эерэг чиглэлд тавигдсан 2,5 тоо нь цэг O цэгээс 2,5 уртын нэгж зайтайг илэрхийлнэ. Үүнийг "цэг 2,5 тоонд харгалзана", "цэг 2,5 -ийг дүрслэнэ" эсхүл "2,5 цэг" гэж ч ярьдаг.
Тодорхой цэгт харгалзах тоог энэ цэгийн координат гэдэг. Тэнхлэгт бүх цэгүүд тодорхой координатттай учраас ийм шулууныг координатийн тэнхлэг эсхүл координатийн шулуун ч гэж бас нэрлэдэг.
тэнцүү. KM шулуунтай перпендикуляр AB, CD, EF /Зур. 12/ шулуунууд нь өөр хоорондоо паралель байна. Паралель хоёр шулуунтай перпендикуляр шулууны урт нь паралель шулуунуудын хоорондын зай болно.
гэх мэт байна.
, харин талууд нь порпорционал байна.
илэрхийллийг хялбарчил
ABCD трапецийн бага диагонал BD=6 бөгөөд суурьтай перпендикуляр. Трапецийн AD=3, DC=12 бол B, D мохоо өнцгийн нийлбэрийг ол.