Мэдээллийн технологийн салбарын хөгжлийг дагаад кодлогчийн хэрэгцээ жилээс жилд өссөөр байна. Програмийн кодлогч болоход туслах зорилгоор сайтад орчин үед өндөр эрэлттэй байгаа хэлүүдийн хичээлүүдийг цувралаар оруулсаар байх болно. Аливаа зүйлийг сурах суурь бол таны хүсэл эрмэлзлэл гэдгийг Суралцах хир хэцүү вэ? нийтлэлийг уншаад эргэцүүлэн бодоорой.

Хичээлээр консолоос өгөгдөл оруулах, консолд өгөгдлийг үзүүлэхийг судлах болно.

Консолийн гаралт

Өмнөх хичээлүүдэд консолд мэдээлэл үзүүлэхдээ компиляторын Console.WriteLine аргыг хэрэглэсэн. Хэрвээ консолд мэдээллийг гаргах хэрэгтэй түүнийг Console.WriteLine аргад дамжуулах хэрэгтэй. Жишээ нь төслийн Program.cs файлд

string hello = "Сайн уу Монгол";
Console.WriteLine(hello);
Console.WriteLine("C# -д тавтай морил!");
Console.WriteLine("Баяртай Монгол...");
Console.WriteLine(24.5);

командуудыг (statement) өгөөд төслийг ажлуулбал консолд

гэж харуулна.

Програмчлалын бусад хэлүүдийн адилаар C# -д хувьсагчийг үүсгэхэд ашиглах өөрийн өгөгдлийн төрлүүд бий. Өгөгдлийн төрөл обьект авч болох, обьектод хэрэглэж болох үйлдлүүдийн өгөгдлийн дотоод илэрхийлэл, утгын олонлогийг тодорхойлдог тул өгөгдлийн төрлүүдийг маш сайн ойлгон зөв хэрэглэж сурах нь програмийн код бичихид маш чухал зүйл гэдгийг сануулъя.

Литерал нь өөрчлөгдөхгүй утгыг илэрхийлнэ. (хааяа тэдгээрийг тогтмолууд гэж ч нэрлэдэг.) Литералуудыг хувьсагчид утгаар өгч болдог. Логик, бүхэл тоон, бодит тоон, тэмдэгт, мөрийн литералууд байж болно. null түлхүүр үг тусдаа литералийг илэрхийлнэ.

Логикийн литералууд

true (үнэн), false (худал) гэсэн хоёр логик тогтмол бий.

Console.WriteLine(true);
Console.WriteLine(false);

Програмд өгөгдөл хадгалахдаа хувьсагчийг ашигладаг. Хувьсагч нь тодорхой төрлийн утгыг хадгалж буй санах ойн нэрлэгдсэн хэсэг юм. Хувьсагч төрөл, нэр, утгатай байна. Хувьсагчид ямар төрлийн өгөгдөл хадгалахыг төрөл тодорхойлдог. Ямарч хувьсагчийг ашиглахын өмнө тодорхойлох хэрэгтэй. Хувьсагч тодорхойлох /зарлах/ бичлэгийн дүрэм

төрөл хувьсагчийн_нэр;

байна. Эхлээд хувьсагчийн төрөл дараа нь түүний нэр. Дараах шаардлагыг хангасан дурын нэрээр хувьсагчийг нэрлэж болно.

C# хэл дээрх бүх програмийн код .cs өргөтгөлтэй файлд агуулагдана. Visual Studio -гоор үүсгэсэн төсөлд анхдагчаар Program.cs нэртэй нэг файл л үүснэ.  

Програмыг ажлуулахад анхдагчаар Program.cs файл ажилладаг. Шаардлагатай бол төсөлд C# -ийн бусад файлуудыг нэмж болно.

Боловсруулагчид C# дээр програм зохиохдоо голдуу Visual Studio эсхүл ямар нэгэн JetBrains компаний Rider мэтийн IDE (integrated development environment) боловсруулалтын хэрэгслийг ашигладаг. Гэхдээ бүхий л IDE -нууд боловсруулалтын ажиллагааг хөнгөвчилж өгдөг ч програм үүсгэх ажиллагааны олон жижиг зүйлүүдийг цаанаа хийдэг. Үнэн хэрэгтэй бид зөвхөн .NET CLI -ийн боломжийг ашиглан боловсруулалтын орчингүйгээр ажиллах боломжтой.

C# хэл дээр програм зохиоход бидэнд юу хэрэгтэй вэ?

• Програмийн кодоо бичих текст засварлагч.
• Програмийн кодийг exe өргөтгөлтэй файлд багцлах компилятор /хөрвүүлэгч/
• Програмийн компиляц, цаашдын ажиллагаанд хэрэгтэй .NET фреймворк

хэрэгтэй.

Програмийн кодийг бичих, тестлэн зүгшрүүлэх ажиллагааг хөнгөвчлөх үүднээс ихэнхдээ тусгай боловсруулалтын орчинг ашигдладаг. Тухайлбал Visual Studio.

Өнөө үед мэдээллийн технологийн салбарт эрэлттэй, эрчимтэй хөгжүүлэлттэй, хамгийн хүчирхэг хэлүүдийн нэг бол програмчлалын C# хэл юм. Хэл дээр десктопийн жижигхэн програмаас эхлээд өдөрт сая сая хэрэглэгчид үйлчлүүлдэг том хэмжээний веб портал, сервисүүд гээд маш олон төрлийн програмуудыг боловсруулж байна.
C# залуу хэл биш бөгөөд .NET платформ хөгжлийн урт замыг туулсан. 2002 оны 2-р сард Microsoft Visual Studio .NET -тэй зэрэг хэлний анхны хувилбар гарсан.

Task классыг ашиглан үүсгэсэн нэмэлт урсгалд үүссэн алдааг боловсруулах хичээлийн үргэлжлэлийг нийтэллээ. Өмнөх хичээлд цуцлалтын маркерыг ашиглан алдааг барихыг үзсэн. Энд анхаарах зүйл бас бий. Учир нь олон програм зохиогчид ялангуяа эхлэн суралцагчид цуцлалтын маркерыг тийм ч зөв ашиглаад байдаггүй. Бид Task классын Status шинжид RanToCompletion , Cancelled , Faulted гэсэн үндсэн гурван утгууд байдагийг судлан тогтоосон.

Нэмэлт урсгалтай ажиллах аргачлалын талаарх ээлжит хичээлийг толилуулъя. Та програм хангамжийн чиглэлээр ажилладаг эсхүл суралцдаг бол сайтын C# хэлний хичээлүүдийг бүгдийг үзэхийг зөвлөе. Учир нь C# хэлэнд оруулан өгсөн технологиудийн утгыг сайн ойлгохгүйгээр програм бичнэ гэвэл нилээд хүндхэн асуудал үүснэ шүү. Програмчлалын хэлүүдийн бичлэгийн ерөнхий дүрэм бараг ижилхэн болсон хэдий ч онолын үндсэн аргачлал, технологийг хэл бүр өөрийн онцлогоор хэрэгжүүлсэн байдаг. Иймээс технологийг ойлгохын тулд тухайн хэлийг гүнзгий судалсан байх хэрэгтэй. Технологийг сайн судлаагүй хүмүүс хэлэнд өөрт нь байдаг боломжуудыг өөрсдөө хэрэгжүүлэх гэж цаг хугацаа, хүч хөдөлмөрөө ихээр үрдэг ч үр дүн нь мэдээжээр сайнгүй гардаг гэдгийг санаарай. Хичээлээр нэмэлт урсгалын нэмэлт урсгалд гарсан алдааг хэрхэн зөв боловсруулахыг авч үзье.