Адитгал гэдэг бол тэнцүүгийн тэмдгийн хоёр тал адил буюу тэнцүү идэрхийллээр илэрхийлэгдэх тэнцэл. Адитгалууд үсгэн ба тоон гэж хуваагдана.

Адитгал илэрхийлэл

Алгебрийн хоёр илэрхийлэл үсгүүдийн дурын тоон утганд ижил тоон хэмжээстэй байвал тэдгээрийг адитгал буюу тэнцүү гэж нэрлэдэг.

Жишээ нь x(5 + x) ба 5x + x² илэрхийллүүд адитгал илэрхийллүүд юм. Учир нь илэрхийллүүд x -ийн дурын утганд бие биетэйгээ тэнцүү утгыг өгнө. Иймээс эдгээрийг адитгал буюу адил тэнцүү гэж нэрлэж болно.
Үүнээс гадна өөр хоорондоо тэнцүү тоон илэрхийллүүдийг адитгал гэж нэрлэж болно.
Жишээ нь 20 - 8 ба 10 + 2 илэрхийллүүдийг адитгал гэж болно.

Тэнцүүгийн (=) тэмдгээр холбогдсон хоёр тоон эсхүл үсгэн илэрхийлэл тэнцлийг бүрдүүлнэ. Тэнцүүгийн (=) тэмдгийн зүүн орших илэрхийллийг зүүн буюу нэгдүгээр харин баруун орших илэрхийллийг баруун буюу хоёрдахь хэсэг гэнэ.

Алгебр үзэж эхлэж байгаа сурагчдад тохиолддог эхний хүндрэл үсгүүд орж ирэх дараагийнх нь хаалт нээх байдаг. Хаалтыг алгебрийн илэрхийлэлүүдэд ихээр ашигладаг тул Алгебрийн илэрхийллүүд сэдвийн бодлогуудыг бодох явцад аяндаа цээжлэгдэх болно. Алгебрийн дүрэм, тоерем, томьёонуудыг шууд цээжлэх гэснээс илүү бодлогуудад ашиглан хэрэглэвэл илүү хурдан тогтоодог.
Хаалт нээх гэдэг бол хаалттай бичигдсэн илэрхийллийг түүнтэй тэнцүү хаалтгүй илэрхийллээр солихыг хэлнэ.

Ялгавар дахь хасагдагчийг эсрэг тэмдэгтэйгээр авбал ялгаварыг нийлбэрээр сольж болно. Нийлбэрийн энэ шинжийг

a - b = a + (-b)

ерөнхий томьёогоор илэрхийлж болно. Эндээс дурын ялгаварыг нийлбэрээр сольж болохыг энэ томьёо илэрхийлнэ. Иймээс алгебрт хасах, нэмэх үйлдэлүүд оролцсон дурын илэрхийллийг нийлбэр гэж үзэж болно.

Арифметикийн үйлдлүүдийн шинжүүдийг мэдэхгүй ч хүмүүс тэдгээрийг тооцоонд өргөн ашигладаг. Энэ удаа үржвэрийн шинжүүдийг аьч үзье.

Байр солих шинж.

Үржигдхүүнүүдийн байрыг солиход үржвэр өөрчлөлгдөхгүй. Өөрөөр хэлбэл үржвэрт орж буй гишүүдийн байрыг солиход үржвэрт нөлөөлөхгүй гэсэн үг. Эндээс дурын a, b тоонууд эсхүл илэрхийллийн хувьд a·b=b·a байна.

Жишээ

6·7=7·6 = 42
4·2·3=3·2·4 = 24
a·b·c=c·a·b=b·c·a

Нийлбэрийн шинжүүдийг сурагчид сайн мэддэг. Хүмүүс тоонуудын нийлбэрийг хурдан тооцоход эдгээр шинжүүдийг тогтмол хэрэглэдэг ч яг ямар шинж гэдгийг төдийлөн мэдээд байдаггүй.

Математикийн бүх илэрхийллүүд хамгийн сүүлд хийгдэх үйлдлээрээ нэрлэгддэг. Үүнийг сайн тогтоон аваарай. Учир нь сурагчид илэрхийллийг хараад a дээр нэмэх b хасах нь c үржих нь d гэх мэтээр унших гээд байх нь элбэг. Энэ нь таны алгебрийн анхан шатны мэдлэггүй гэж үзэхэд хүргэх том асуудал болохыг сануулъя.

Иймээс хичээлээр илэрхийллийг хэрхэн зөв уншихыг сурцгаая.

Алгебрийн илэрхийлэл гэдэг нь тооны оронд үсэг болон цифр байж болох хэлбэрээр зохиогдсон бичлэг. Өөрөөр хэлбэл үсэг болон тоонууд холилдон орсон бичлэг. Үүний дээр алгебрийн илэрхийлэл арифметикийн үйлдлүүдийн тэмдэгүүд болон хаалтыг агуулж байж болно.
Алгебрт тоог тэмдэглэсэн дурын үсэг, цифрүүдээр дүрслэгдсэн дурын тоог алгебрийн илэрхийлэл гэж үздэг. Томьёонд агуулагдаж буй алгебрийн илэрхийллийн үсгүүдийг өгөгдсөн тоонуудаар орлуулан заагдсан үйлдлүүдийг хийн арифметикийн тодорхой бодлогуудад хэрэглэдэг.

Алгебрийн ухагдхуун, илэрхийлэл, тэгшитгэл, тэнцэл биш гээд бүхий л зүйлийн тэмдэглэгээнд латин болон грек үсгийг голдуу ашигладаг тул үсгүүдийг тогтоон цээжилсэн байх хэрэгтэй.

Координатийн шулуун дээрх хоёр цэгийн хоорондын зай нь тэдгээрийн координатуудын ялгаварын модултай тэнцүү. Үүнийг математикийн хэлээр буюу томьёогоор илэрхийлбэл

AB=|a-b|

юм. Энд A, B бол координатийн шулуун дээрх дурын хоёр цэг бөгөөд a, b нь тэдгээрийн координатууд.