Рационал бутархай гэдэг нь хуваар болон хүртвэр нь олон гишүүнтээс бүрдсэн бутархайг хэлнэ. Монгол хэлний орчуулга гэж байдаггүй байх. Гэхдээ олон гишүүнт хуваар болон хүртвэрт нь орсон бутархайг рационал гээд ойлгоход болно. Рационал бутархайтай ажиллах нь математикийн олон төрлийн бодлогыг бодох үндэс болдог учраас үүнийг сайтар эзэмшсэн байх ёстой. Бутархайг зөв эмхэтгэж сураагүй тохиолдолд энгийн илэрхийллийг ч бодож чадахгүйд хүрдэг. Үүнээсээ болоод сурагчид математикийг хүнд гэж бодон тооны хичээлээс айдаг бүр зугтаадаг болдог. Гэтэл математикийн шинжлэх ухаан нь бусдынхаа суурь тул үүнийг ойлгохгүйгээр өөр бусдад суралцан амжилтад хүрнэ гэдэг бараг мөрөөдөл. Энэ бол миний бодол. Одоо үндсэн асуудалдаа орцгооё.

Модул орсон тэгшитгэл сурагчдыг хүнд асуудалд оруулдаг. Шалгалт шүүлэгт ийм төрлийн тэгшитгэлүүд дээр сурагчид ихэнх нь таах аргаар хариуг бөглөдөг нь нууц биш. Гэтэл тэтэгэлэгт хөтөлбөр, уралдаант шалгалт гэх мэт илүү нарийн авдаг буюу бичгийн шалгалтанд тааж оноо авна гэсэн ойлголт байхгүй болдог. Ялангуяа өгсөн даалгаварын бодолтоор оноо өгдөг бичгийн даалгавар байвал яах билээ. Иймээс сэдвийг онолын болоод практик талаас гүнзгий ойлгосон байх хэрэгтэй. Ингэж чадсан тохиолдолд шалгалт, шүүлэгийг ямарч хэлбэрээр авсан танд асуудал үүсэхгүй. Хичээлээр тэгшитгэлийн хоёр талд модул орсон болон модултай тэгшитгэлийг задлах аргаар бодох тухай үзнэ. Материалыг илүү сайн ойлгохын тулд Модултай тэгшитгэлийг бодох II , Модултай тэгшитгэлийг бодох I хичээлүүдийг үзсэн байхыг зөвлөе. 

ЭЕШ -д 800 оноо, Хоцрогдлыг бүрэн арилгана гэх мэтийн таныг цоо шинэ хүн болгочих юм шиг лоозун бол худлаа зүйл гэдгийг нэг мөр ойлгон аваарай. Таны асуудал таных байхаас өөр хэнийх ч биш тул та өөрөө л хичээн зүтгэн, тэсвэр, тэвчээрээ гаргаснаар амжилтанд хүрнэ гэдгийг хүн төрөлхтний түүх хэзээний баталсан зүйл.

Модултай тэгшитгэлийг бодох I хичээлд модул гэж юу болох, үндсэн томьёоны талаар авч үзсэн. Жишээ болгон энгийн тэгшитгэүүдийг бодсноор модултай тэгшитгэлийг бодох алгоритм байж болох үндэслэлийг гарган ирсэн. Тэгвэл энэ хичээлээр модултай тэгшитгэлүүдийн төрлүүд тэдгээрийг хэрхэн бодох аргачлалд суралцая. Модул ухагдхууныг хүнд гэсэн ойлголтоос болоод сурагчид түүнийг судлан суралцахдаа хойрго хандах явдал бий. Хичээлийн материалыг ойлгохгүй бол дахин үзээд ойлгон авахыг хичээгээрэй. Таныг хичээлийг хэдэн удаа үзсэнг хэн ч мэдэхгүй ямарч зэмлэл, хариуцлага хүлээлгэхгүй, цаг хугацаанд ч шахагдахгүй байдал нь интернет сургалтын давуу тал шүү.

Модул ухагдхууныг сурагчид бүгд мэддэг ч түүнийг сайн ойлгосон нь маш цөөн байдаг. Асуудлын гол нь модул сэдвийн хичээлийг өнгөцхөн үздэг дээр нь бодит амьдралд модул оролцсон жишээнүүд цөөн тохиолддогтой холбоотой байж мэднэ. Иймээс модултай тэгшитгэлийг хэрхэн бодох талаар авч үзье. Модул гэхээр сурагчид их хүнд хэцүү зүйл гээд зайлсхийх гээд байдаг ч үнэн хэрэгтээ тийм ч хүнд ойлголт ердөө биш гэдгийг хичээлийг үзээд мэднэ. Материалыг хөнгөн, ойлгоход амар байлгах үүднээс таслан оруулна. Хүүхдүүд олон хуудас материалыг судлан ойлгох нь хүндрэлтэй байж болох талтай. Материалыг 30-40 минутын хичээлийн конспект байдлаар бэлтгэн хүргэх нь илүү үр дүнтэй гэж үзсэн хэрэг.

Бутархай хэсэгт зарим тоонууд хязгааргүй давтагдсан бутархайнууд байдаг. Ийм бутархайнуудын бичлэг 0,666666...; 1,33333...; 0,6818181818... гэж харагдах бөгөөд эдгээрийг үет бутархай гэж нэрлэдэг. Хичээлээр ийм бутархайнууд хэрхэн үүсдэг тэдгээртэй яаж ажиллахыг үзэх юм.

Үет бутархай үүсэх.

1-ийг 3 хуваавал эхлээд тэгээр өгөөд нэг үлдэнэ. Үлдэгдэл дээр тэг нэмээд 3 -аар өгөөд дахиад 1 үлдэнэ. Дахин тэг нэмээд 3-аар өгөөд дахиад нэг үлдэнэ. Эндээс 1:3=0,33333... гэсэн бутархай үүснэ.

Тоо гэдэг ухагдхууныг хүмүүс маш эртнээс бий болгон ашиглан ирсэн. Эхлээд натурал тооны олонлог бий болон араас нь бутархай, эерэг иррационал тоонууд бий болсон. Орчин үеийн математикт тоонуудыг олон дэд олонлогт задлан үзэх болсон. Сурагчид эдгээр тоон олонлогуудын талаарх мэдлэг дутуугаас зарим нэгэн тэмдэглэгээг ч мэдэхгүй байх нь элбэг. Тоонуудын олонлогийн талаар сайн ойлгон тухайн олонлогт ямар тоонууд ордогийг мэдэж байх хэрэгтэй. Олонлогт багтах тоонуудыг сурагчид бараг бүгд мэддэг хирнээ ямар олонлог, хэрхэн тэмдэглэдэг, ямар шинжүүдтэй зэргийг мэддэггүй. Үүнээс болоод зарим бодлогын нөхцлийг буруу ойлгох, шийдийн олонлогийг буруу бичих зэрэг алдаануудыг гаргадаг. Иймээс тоон олонлогуудыг талаар мэдлэгтэй болцгооё.

Интеграл тооцох бодлого сурагчид гэлтгүй оюутнуудад нилээд төвөг учруулдаг. Сэдэв математикийн хичээлдээ хүндэвтэрт ордогийн дээр практикт интегралыг үндсэн дөрвөн үйлдэл шиг тэр болгон хэрэглээд байдаггүйтэй холбоотой. Гэсэн хэдий ч ямарч шатны шалгалт шүүлэгт интегралын бодлого орохгүй байна гэдэг ховор. Интегралыг тооцох ерөнхий аргачлал бол интеграл доорх функцийг хувирган хүснэгтийн интегралын хэлбэрт оруулах. Хэрвээ интеграл доорх функц хүснэгтийн буюу шийдэгдсэн интегралын хэлбэрт орвол бодолт хийгдэнэ.

Тойргийн элементүүд хичээлд тойрогтой холбоо бүхий ухагдхуунуудын талаар авч үзсэн бол энэ хичээлээр тойргийн элементүүдээр үүсгэгдэх өнцгүүдийн тухай үзье. Сэдвийг ЕБС -д дэлгэрүүлэн судалдаггүй учраас тойргийн элементүүдээр үүсгэгдсэн өнцөг, тэдгээртэй холбоотой бодлогыг сурагчид бараг бодож чаддаггүй гэж хэлж болно.

Хавтгайн геометрийн дүрсүүдээс сурагчид хамгийн хэцүү, ойлгомжгүй, асуудал үүсгэдэг дүрс бол тойрог. Гурвалжин, тэгш өнцөгт, квадрат, ромбо, трапец гэх мэт дүрсүүдийн тухайд сурагчид арай илүү ойлгосон байдаг. Хичээлээр тойргийн элементүүдийн талаар ойлголт өгөхийг хичээе.

Вектортой холбоотой бодлого сурагчдад нилээд хүндрэл учруулдаг. Учир нь тухайн сэдвийг дунд сургуульд маш өнгөцхөн байдлаар үзээд өнгөрдөгтэй холбоотой байх. Ойлголтыг дээд математикт гүнзгийрүүлэн үздэг ч ерөнхий ойлголтыг сайн ойлгосон байж л бодлого бодоход ашиглана. Иймээс энэ хичээлд векторын төрлүүдийн талаар авч үзье.