Вектор ба түүний үйлдлүүдийн талаар энэ хичээлээр авч үзье. Вектортой холбоотой бодлогууд дээр сурагчид будлих, алдаа гаргах нь элбэг байдаг. Ойлголт энгийн мэт боловч векторуудын нийлбэр, ялгавар, үржвэр зэргийг зөв ойлгохгүйгээр бодлого бодоход хүндрэл үүснэ. ЕБС-д энэ сэдвийн хичээлийг их өнгөцхөн үздэгээс сурагчид дутуу ойлгон улмаар бодлогод дээр дүрмүүдийг хэрэглэхдээ их сул байдаг. Иймээс вектор түүнтэй хийгдэх үйлдлүүдийг нэг мөр цэгцлэн тэдгээрийг бодлого бодоход ашиглаж сурахад хичээл зориулагдсан. Эхлээд ерөнхий ойлголтуудын талаар.

Модултай тэгшитгэл, тэнцэтгэл биш, илэрхийллүүдээс сурагчид их айдаг. Модул тийм ч аймшигтай зүйл биш зүгээр л сургуульд түүнийг сайн тайлбарлан ойлголт өгдөггүйтэй холбоотой. Үүнээс үүдэн нэмэлт давтлага л авахгүй бол модул агуулсан бодлогыг сурагчдын ихэнх нь бодож чадахгүйд хүрдэг. Энэ юу гэсэн үг бэ гэвэл ЭЕШ-д модул ороод ирвэл та гарцаагүй оноо алдах эсхүл таахаас өөр замгүй болно. Иймээс энэ хичээлээр модулийн талаарх дутуу ойлголтыг дүүргэх гээд үзье. Айдсаа хойш тавь. Асуудал таны бодож байгаа шиг хүнд зүйл биш гэдгийг хичээлийн төгсгөлд ойлгох болно.

Математикийн бодлого бодох яагаад хүнд байдаг вэ? гэвэл энд бүх зүйлийг ямар нэгэн алдаа гаргахгүй хийх хэрэгтэй болдог. Алдаа гаргавал тэр дороо алдаа гэж мэдэгдэхгүй та зүгээр л өөр бодлого бодох ажиллагаанд шилжээд явдаг. Тэгвэл бодлого биш жишээ нь гадаад хэл, уран зохиол, нийгмийн чиглэлийн асуудлыг буруу зөрүү явсан байсан ч зөв замдаа шууд ороод шийдэх боломжтой. Харин бодлого бодоход ийм зүйл байхгүй. Алдаа л хийсэн бол буруу зам руу орно. Үүнийгээ мэдэхгүй бол алдаа болно мэдвэл бараг эхнээс нь шалгах хэрэгтэй болно.

Энэ хичээлээр логарифм тэгшитгэлүүдийг бодох аргуудын талаар авч үзнэ. Хувьсагч утга нь логарифмын тэмдэгт байрлах тэгшитгэлийг логарифм тэгшитгэл гэдэг. Жишээ нь
Логарифмын үндсэн адитгал, чанаруудын талаар Логарифм хичээлээс үзээрэй. Үүнээс гадна логарифм тэгшитгэлүүдийг бодож сурахад Үндсэн томьёонуудыг мэддэг байх хэрэгтэй. Логарифм тэгшитгэлийг бодох үндсэн дүрэм бол

Алгебрийн тэгшитгэл гэдэгт хэлбэрээр өгөгдсөн тэгшитгэлийг ойлгоно. Энд a_n, a_n-1, ... , a₀ - өгөгдсөн тоонууд, x - үл мэдэгдэгч, n - үл мэдэгдэгчийн хамгийн их зэрэг буюу алгебрийн тэгшитгэлийн зэрэг гэж нэрлэнэ. Алгебрийн тэгшитгэлүүдийн төрлүүд болон тэдгээрийг бодох аргуудтай танилцгаая.

1. Шугаман тэгшитгэл

n=1 байхад дээрх бичлэг ax+b=0 хэлбэртэй болох бөгөөд ийм төрлийн тэгшитгэлийг шугаман тэгшитгэл гэх бөгөөд дараах аргаар бодно.

• Хэрвээ a≠0, b бодит тоо байвал x=b/a шийдтэй, Жишээ.  x-3=2-4x ⇒ x+4x=2+3 ⇒ 5x=5 ⇒ x=1
• Хэрвээ a=0, b=0 бол x дурын тоо байна. Жишээ. 2x+3=5x+5-3x-2 ⇒ 2x-5x+3x=5-2-3 ⇒ 0=0 ⇒ x -дурын тоо
• Хэрвээ a=0, b≠0 бол тэгшитгэл шийдгүй. Жишээ. 2x+1=5x+5-3x-2 ⇒ 2x-5x+3x=5-2-1 ⇒ 0=2 ⇒ шийдгүй.

Энэ нийтлэлээр элсэлтийн ерөнхий шалгалтын хүрээнд ирдэг тригнометрийн бодлогуудаас арай хүндэвтэр тэгшитгэлүүд, тэдгээрийг бодох аргуудын талаар авч үзэцгээе. Ийм төрлийн тэгшитгэлүүдийг бодож сурах нь танд ямар нэгэн олимпиад, нэмэлт сонгон шалгаруулалтанд /жишээ нь тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдах шалгалтууд/ хэрэг болж мэднэ ээ. Та тригнометрийн тэгшитгэлүүдийг бодох стандарт аргуудын талаар эндээс үзээрэй.

Логарифмыг ердийн тоонуудын адилаар нэмж, хасан төрөл бүрээр хувиргаж болдог. Гэхдээ логарифм бол ердийн тоонууд биш болохоор энд үндсэн чанарууд гэж нэрлэгдэх өөрийн гэсэн дүрэм үйлчилнэ. Эдгээрийг заавал мэддэг байх хэрэгтэй. Үгүй бол логарифмын ямар ч бодлогыг бодох боломжгүй юм. Үндсэн чанарууд олон биш учраас сайн ойлгоод дадлага хийхэд тэдгээрийг тогтоон авахад их цаг хугацаа шаардахгүй. Ингээд логарифмын үндсэн чанаруудтай танилцая.

Бид илэрхийллийг үржигдхүүнд задлах аргуудын эхний 4 -ийг өмнөх хичээлүүдээр үзсэн. Одоо та квадрат 3-н гишүүнтийг үржигдхүүнд задлахыг бүрэн хэмжээнд сурсан гэж бодож байна. Хэрвээ бид бодлого бодож байхад x -ийн зэрэгт квадратаас /2-оос/ их зэрэгтэй илэрхийлэл ороод ирвэл яах вэ? x -ийн зэрэг хоёроос их илэрхийллийг дээд эрэмбийн гэж нэрлэдэг.
Олон гишүүнтүүд гэсэн ерөнхий хэлбэртэй байдаг. n=1 бол хоёр гишүүнт, n=2 бол квадрат гурван гишүүнт, n>2 их бол ерөнхийд нь дээд эрэмбийнх гэж нэрлээд байгаа хэрэг.
Дээд эрэмбийн олон гишүүнтийн шийдийг олохдоо бид өмнө нь үзсэн аргуудыг ашиглаад үржигдхүүнд задлах боломж гарч болох ч нилээд цаг зарцуулах хэрэгтэй болж мэднэ.

Логарифм бол ЕБ сургуулийн математикийн хичээлийн хүндхэн сэдэвт ордог. Гэхдээ ерөнхий ойлголтыг зөв авсан байхад сэдэв нь тийм хүнд биш гэдгийг та энэхүү хичээлийг үзээд мэдрэх болно. Гол зүйл бол логарифмын үндсэн тодорхойлолт, түүнийг хэрхэн тооцоход л байгаа юм. Үүнийг сайн ойлгосон байхад цаашид логарифм илэрхийлэл, тэгшитгэл, тэнцэтгэл бишүүдийг бодоход онцын хүндрэл гарах ёсгүй. Логарифмын бодлогуудыг математикийн бүхий л илэрхийлэл, тэгшитгэл, тэнцэтгэл бишүүдийг боддог ерөнхий аргачлалын дагуу тэдгээрийг эхлээд хялбарчлан энгийн хэлбэрт оруулаад эцэст нь үндсэн тодорхойлолтыг ашиглан боддог. За ингээд логарифм гэж юу болохыг ойлгоцгооё.

Илэрхийллийг үржигдхүүнд задлах 4 дэх аргад квадрат гурван гишүүнтийг задлах ордог тухай бид Бодлого бодож сурах нь I хичээлд дурдсан байгаа. Бид үржүүлэхийн хураангуй томьёог ашиглан үржигдхүүнд задлах хичээлийн эцэст x²-6x+8 илэрхийллийг бүлэглэх аргыг ашиглан үржигдхүүнд задалсан. Ийм төрлийн илэрхийллийг хэрхэн үржигдхүүнд задлах талаар энэ хичээлээр авч үзэх болно.