Зэргийн үйлдлүүд

• Ижил суурьтай зэргүүдийг үржихдээ тэдгээрийн зэрэг илтгэгчдэдийг нэмнэ.

• Ижил суурьтай зэргүүдийг хуваахдаа тэдгээрийн зэрэг илтгэгчдэдийг хасна.

• Тоонуудын үржвэрийн зэрэг нь үржигдхүүн бүрийн тухайн зэргийн үржвэртэй тэнцүү.

• Харьцааны /бутархай/ зэрэг нь хуваагдагч /хүртвэр/ , хуваагчийн /хуваарь/ зэргийн харьцаатай тэнцүү.

• Зэргийг зэрэг дэвшүүлэхдээ зэрэг илтгэгчдэдийг хооронд нь үржүүлнэ.

Тэгш зэргийн язгуур нь нэмэх, хасах гэсэн хоёр утгатай байдгийг бид мэднэ.
Учир нь (+5)²=25 бас (-5)²=25 байдаг.

Эерэг a тооны n зэргийн арифметик язгуур гэдэг нь ямар нэгэн эерэг тооны n зэрэг нь a тоотой тэнцүү байхыг хэлнэ.
Тооны n зэргийн алгебрын язгуур гэдэг нь энэ тооны бүх язгуурын олонлогийг хэлнэ. Тэгш зэргийн алгебрын язгуур нь эерэг, сөрөг хоёр утгатай байна.

Иррационал тоо -г рационал тоо шиг m/n /энд m , n - бүхэл тоонууд/ хэлбэрийн хураагдахгүй энгийн бутархай байдлаар илэрхийлж болдоггүй. Иррационал тоог дурын нарийвчлалтай тооцож болох боловч рационал тоогоор солих боломжгүй. Иррационал тоо нь геометрийн хэмжээсийн үр дүнд гарч ирж болно.

Жишээ

• Квадратын диагналын урт, түүний талын уртын харьцаа -
• Тойргийн уртыг диаметрт нь харьцуулсан харьцаа нь π / пи /тоотой тэнцүү  
• Өөр иррационал тоонуудын жишээнүүд.

Хоёрдугаар эрэмбийн алгебрын тэгшитгэлийг квадрат тэгшитгэл гэнэ.

Энд a, b, c өгөгдсөн тоон болон үсгэн коэффициентууд. x нь үл мэдэгдэгч. Хэрвээ a=0 бол шугаман тэгшитгэл болно. Иймээс бид энд зөвхөн a≠0 тохиолдолыг авч үзнэ. Тэгвэл тэгшитгэлийн бүх гишүүдийг a -д хуваавал дараах тэгшитгэл гарна.

Энд p=b/a, q=c/a. [2] тэгшитгэлийг эмхэтгэсэн квадрат тэгшитгэл гэдэг. Харин [1] тэгшитгэлийг гүйцэд квадрат тэгшитгэл гэнэ. Хэрвээ b эсвэл c эсвэл хоёулаа тэгтэй тэнцүү тохиолдолд тэгшитгэлийг дутуу квадрат тэгшитгэл гэнэ.

x²=a гэсэн дутуу квадрат тэгшитгэлийг авч үзье. Энд a - тодорхой тоо. Энэ тэгшитгэлийн шийд нь

болно.

Энд гурван тохиолдол гарна.

1. Хэрвээ a=0 бол x=0
2. Хэрвээ a нь эерэг тоо бол тэгшитгэл эерэг, сөрөг хоёр шийдтэй.

Жишээ
тэгшитгэл нь 5, -5 гэсэн хоёр шийдтэй. Шийдийг дараах хэлбэрээр гэж бичдэг.

1. Дээд эрэмбийн зарим тэгшитгэлийг квадрат тэгшитгэлийг ашиглан бодож болно. Тэгшитгэлийн зүүн талыг хоёроос ихгүй зэрэгтэй үржигдхүүнээр задлана. Тэгээд үржигдхүүн болгоныг тэгтэй тэнцүүлж квадрат эсвэл шугаман тэгшитгэлийг бодсноор анхдагч тэгшитгэлийн бүх шийдийг олно.

Жишээ
тэгшитгэлийг бод.

Бодолт
Тэгшитгэлийн зүүн талыг үржвэрт задалбал.
болно. Эндээс x²=0 тэгшитгэлийн шийд нь x₁=x₂=0 гэж гарна.
Одоо тэгшитгэлийг бодвол x₃=1, x₄=-3 гэж гарна
Тэгэхлээр анхны тэгшитгэл нь x₁=0, x₂=0, x₃=1, x₄=-3 гэсэн 4 шийдтэй болно.

Хавтгай буюу огторгуйд байрлах хоёр цэгийг холбосон чиглэл бүхий хэрчмийг вектор гэнэ. Векторыг голдуу жижиг үсэг эсвэл эхлэл төгсгөлийн цэгүүдээр тэмдэглэж дээр нь зураас тавьдаг.
Жишээ нь A цэгээс B цэг рүү чиглэсэн векторыг эсвэл гэж тэмдэглэнэ.
векторуудыг эсрэг вектор гэнэ. Тэгвэл болно.
Эхлэл төгсгөлийн цэг нь давхцаж байгаа векторыг тэг вектор гэдэг бөгөөд 0 эсвэл гэж тэмдэглэнэ.
Векторыг үзүүлж байгаа AB хэрчмийн уртыг векторын урт /модуль/ /тэмдэглэгээ |a| / гэнэ.
Хэрвээ векторуудын чиглэл заасан хэрчмүүд паралел шулуун дээр байвал тэдгээрийг коллинар вектор гэдэг. a, b векторуудыг коллинар гэдгийг a||b гэж тэмдэглэнэ.
Гурав ба түүнээс дээш векторууд нэг хавтгайд оршиж байвал тэдгээрийг комплинар вектор гэнэ.

Квадрат тэгшитгэлийн бодолтын D<0 / энд D нь квадрат тэгшитгэлийн дискриминант / үед шинэ төрлийн тооны хэрэгцээ гарч ирсэн. Удаан хугацаанд эдгээр тоонуудыг бодит хэрэгцээ гараагүй байснаас тэдгээрийг хуурмаг тоо гэж нэрлэж байлаа. Одоо эдгээр тоо нь физик, цахилгаан техник, аэро болон гидродинамикт зэрэгт маш өргөн хэрэглэгээтэй болсон. Комплекс тоог a+bi хэлбэрээр бичдэг. Энд a ба b нь бодит тоо, харин i нь хуурмаг нэг буюу i²=-1. a тоог комплекс тооны абсцисс, харин b тоог ординат гэдэг. a+bi ба a-bi хоёр комплекс тоог хос комплекс тоо гэдэг.

Үндсэн тохиролцоо

• Бодит a тоог a+0i эсвэл a-0i гэсэн комплекс хэлбэрээр бичиж болно. Жишээ : 5+0i эсвэл 5-0i бичлэг нь 5 гэсэн тоог илэрхийлнэ.
• 0+bi комплекс тоог цэвэр хуурмаг тоо гэнэ. bi бичлэг нь 0+bi гэснийг илэрхийлнэ.
• a+bi ба c+di хоёр комплекс тооны a=c , b=d байвал эдгээр тоог тэнцүү гэнэ. Эсрэг тохиолдолд комплекс тоонуудыг тэнцүү биш гэнэ

Натурал n тооноос хамаарсан тодорхой шинжийг батлах хэрэгтэй боллоо гэж бодъё. Энэ шинж нь томьёо, адитгал, тэнцэл биш, нотолгоо байж болно. Хэрвээ
Энэ шинж ямар нэгэн n₀ натурал тооны хувьд үнэн
n=k үед энэ шинж үнэн байх нөхцлөөс үүдэн дурын k≥ n₀ хувьд n=k+1 үед энэ шиж үнэн гэвэл энэ шинж нь дурын n≥ n₀ натурал тооны хувьд үнэн байна.
Жишээ:

1+3+5+ … +(2n-1)=n² гэдгийг батал.

(>) их , (<) бага , (≥) их буюу тэнцүү , (≤) бага буюу тэнцүү тэмдгүүдийн аль нэгээр холбогдсон тоон болон үсгэн илэрхийллүүд тэнцэл биш үүсгэнэ. Тэнцэл бишид орсон үсгэн хэмжээнүүд нь тодорхой болон үл мэдэгдэгч байдлаар байж болно. Тэнцэл бишийг бодох гэдэг нь тэнцэл бишийг үнэн байлгах үл мэдэгдэгчийн утгуудын хилийг олохыг хэлнэ. Тэнцэл бишийн системийг бодох гэдэг нь системд орсон тэнцэл бишүүдийг нэгэн зэрэг үнэн байлгах үл мэдэгдэгчдийн утгуудын хилийг олохыг хэлнэ.