Татгалзсан бэрсний гамбитыг их мастеруудын түвшинд ихээр тоглодог гараа. Олон төрлийн салаа хувилбартай маш сонирхолтой хурц тоглолттой гараа. Шатар тоглох ур чадвараа дээшлүүлэхэд гарааны онолоос гадна их мастеруудийн өргүүдийг сайн судлан ойлгон авч өөрийн тоглолтод ашиглах юм. 

Хаалттай гарааны төрөлд багтах бэрсний гамбитийн с4 хүүний хаяаг хар аваагүй тохиолдолд үүсдэг хувилбарыг татагалзсан бэрсний гамбит гэж нарлэдэг. XX зууны эхэнд хар тэнцүүхэн байрлалтай болох ганц зам бол төвийн төлөө хүүгээр тэмцэх гэх онол давамгайлж байснаас энэхүү хамгаалалт хамгийн өргөн дэлгэрсэн гарааны нэг болсон. Энэ удаад Татгалзсан бэрсний гамбитийн Тарашийн хамгаалалтын талаар авч үзнэ.

Орчин цагт хаалттай гарааны ангилал 30-40 жилийн өмнөхтэй харьцуулбал ихээхэн өөрчлөгдсөн. Өмнө нь хаалттай гараанд цагаан эхний нүүдэлдээ ноёны хүүгээ хоёр нүдээр түлхээгүй бүх гарааг хамруулдаг байсан бол одоо зөвхөн цагаан эхний нүүдлээр бэрсний хүүгээ хоёр нүдээр түлхэн харин хар яг ижил хариу нүүдэл хийдэг гараануудыг хаалттай гэж нэрлэдэг болсон. Өөрөөр хэлбэл өнөө цагт төвд 1. d4 d5 гэсэн шууд хүүний тулалт хийгддэг бэрсний гамбитийн төрлийн эхлэлүүдийг хаалттай гараа гэж үздэг. Иймээс өмнө нь хаалттай гараанд оруулж байсан бусад гараанууд гараанд үүсэх хүүний бүтцийг үндэслэн хагас хаалттай, жигүүрийн гэсэн хоёр бүлэгт хуваагдсан.

Хичээлээр Татгалзсан бэрсний гамбитийн Кембриж-спринг, Тартаковерийн хувилбарын талаар авч үзье. Та шатар сонирхдог бол сайтад нийтлэгдсэн гарааны хичээлүүдийг үзэн тоглолтын ур чадвараа дээшлүүлэхийг санал болгоё.

Бэрсний гамбитийн с4 хүүний хаяаг хар аваагүй тохиолдолд үүсдэг хувилбарыг хаалттай гарааны төрөлд багтах татагалзсан бэрсний гамбит гэж нарлэдэг. XX зууны эхэнд хар тэнцүүхэн байрлалтай болох ганц зам бол төвийн төлөө хүүгээр тэмцэх гэх онол давамгайлж байснаас энэхүү хамгаалалт хамгийн өргөн дэлгэрсэн гарааны нэг болсон. Гарааны хичээлүүдийг нухацтай судласнаар таны шатар тоглох ур чадварт мэдэгдхүйц дэвшил гарна гэдэгт итгээрэй. Хичээлийн материалыг хараад өнгөрөх биш нүүдэл, хувилбар бүрийн утга агуулгыг сайн ойлгон авахыг эрмэлзэх хэрэгтэй. Зарим хичээлүүд төлбөртэй хэдий ч хичээлүүдээс таньж мэдсэн зүйлүүд таны төлбөрийг бүрэн нөхнө гэдэг эргэлзэх хэрэггүй. Хичээлүүдээс илүү хир ихийг олж авах нь гагцхүү таниас л шалгаална.

Тусгай эрх нээлгэн сайтын бүх хичээлийг тодорхой хугацаанд бүгдийг хэрхэн үзэх талаар эндээс үзээрэй. Танд амжилт хүсье. 

Бэрсний гамбитийн жишээ өргүүдийг нийтэллээ. Шатар боломжийн тоглож сурахад таниас багагүй хүч хөдөлмөр, цаг хугацааг шаардана гэдгийг ойлгоорой. Та шатар сонирхдог бол онолын мэдлэгээ байнга дээшлүүлж их мастеруудын өргүүдийг сайн судлах нь өөр хоорондоо тоглох эсхүл хүмүүсийн тоглохыг харах зэргээс хамаагүй илүү үр дүнтэй. Шатар сонирхогчид нарын өргүүд гарааны нүүдлүүд дээр алдаа гаргаснаас бараг 70, 80 хувь нь шийдэгддэг. Иймэрхүү байдлаар хичнээн ч тоглосон нэг их сайжрахгүй. Учир нь нөгөө гаргадаг алдаагаа давтаад л байвал цаашдын өрнөл буюу өргийн дунд хэсэгт шилждэггүй тул сонирхогчид өргийн дунд болон төгсгөл хэсгийг бараг хийж сурдаггүй. Гараанаас шууд төгсгөл хэсэг рүү гулгаад явчих маягаар тоглодог гэсэн үг. Гэтэл тоглолтын ур чадварыг жинхэнэ шаарддаг өргийн дунд хэсэгт орохоороо яахаа мэдэхгүй болоод ирдэг. Иймээс сайтад тавигдаж буй жишээ өргүүдийг маш судлан суралцахыг зөвлөе.

Гёттингений гар бичмэл, Дамианогийн ном, Р. Лопеса, А. Сальвио, Ф. Стаммы нарын судалгаанд дурдагдсан бэрсний гамбитийн хамгийн өргөн тархсан системийн нэг. Зөвшөөрсөн бэрсний гамбитийн системийг А. Алехин, М. Ботвинник, В. Смыслов, Т. Петросян зэрэг мастерууд үнэт санаагаар баяжуулсан.
Гараанд цагаан бат бэх хүүний төвийг үүсгэн ноёнгийн жигүүрт санаачлагыг авахыг оролдоно. Харин хар зарим хувилбарт тактикийн хурц хүндрэлийг үүсгэн цагааны төвд бодны үйлчлэл үзүүлэхийг хичээдэг. Орчин цагын их мастеруудын түвшингийн тэмцээнүүдэд гарааг хэрэглэдэг.

Бэрсний гамбитаар тоглож сурахыг тулд гарааг нилээд гүнзгий судлах хэрэгтэйг зөвлөе. Хичээлээр үзүүлж байгаа хувилбар бүрийг цааш нь гүнзгийрүүлэн бодож тоглолтыг хэрхэн үргэлжлүүлэхийг өөрөө судлаарай.

Орчин цагт хаалттай гарааны ангилал 30-40 жилийн өмнөхтэй харьцуулбал ихээхэн өөрчлөгдсөн. Өмнө нь хаалттай гараанд цагаан эхний нүүдэлдээ ноёны хүүгээ хоёр нүдээр түлхээгүй бүх гарааг хамруулдаг байсан бол одоо зөвхөн цагаан эхний нүүдлээр бэрсний хүүгээ хоёр нүдээр түлхэн харин хар яг ижил хариу нүүдэл хийдэг гараануудыг хаалттай гэж нэрлэдэг болсон. Өөрөөр хэлбэл өнөө цагт төвд 1. d4 d5 гэсэн шууд хүүний тулалт хийгддэг бэрсний гамбитийн төрлийн эхлэлүүдийг хаалттай гараа гэж үздэг. Иймээс өмнө нь хаалттай гараанд оруулж байсан бусад гараанууд гараанд үүсэх хүүний бүтцийг үндэслэн хагас хаалттай, жигүүрийн гэсэн хоёр бүлэгт хуваагдсан.

Югославийн их мастер В. Пирц ЗХУ-ын мастер А. Уфимцев нарын боловсруулсан хөлөлгөөний энэ системийг харын эхний нүүдлээс үндэслэн хагас нээлттэй гараанд оруулдаг бөгөөд гараанд үүсэх олон байрлалууд стратегийн талаасаа хуучин энэтхэг хамгаалалтынхтай төстэй. Харын хамгаалалтын үндсэн санаа нь боднуудын дийлэнхийг 7, 8 -р хэвтээд хөллөн цаашид цагааны төвийн эсрэг сөрөг тоглолт хийх. Хараар тоглогч бага судлагдсан нарийн байрлалаар тоглохыг хүсвэл тоглолтын ийм стратеги тохиромжтой. Дээд түвшинд энэхүү хамгаалалтыг В. Иванчук, Я. Непомнящий, Ш. Мамедъяров, М. Вашье-Лаграв нар хэрэглэж байсан.
Энэ гараагаар хагас нээлттэй гарааны хичээлүүд дуусч байгаа. Та шатар сонирхдог бол Нээлттэй гараанууд , Хагас нээлттэй гараанууд багц хичээлүүдийг үзэн өөрийн шатар тоглох ур чадвараа дээшлүүлээрэй. Цаашид сайтад хаалттай ба хагас хаалттай, жигүүрийн гараануудын талаар хичээлүүдийг оруулах болно.

Арон Исаевич Нимцович бол шатрын түүхэн дэх нэртэй шатарчид, онолчдын нэгээр зүй ёсоор тооцогддог. Тэрээр 1920-1930 онуудад дэлхийн аваргын төлөөх өрсөлдөгч, шатрын онолын бичигч, шатар тоглох санааны хөгжлийн тод төлөөлөгч юм. Нимцович шатрын онолын хөгжилд өөрийн "Миний систем", "Миний систем практикт", "Бүслэлт" гурван бүтээлээр их хувь нэмрийг оруулсан. Сайтад Нимцовичийн "Миний систем" номноос тодорхой хэсгийг орчуулан хүргэсэнг та үзээрэй.

Сайтын Багц хичээл хэсэгт хичээлүүдийг сэдэвчлэн нэгтгэн оруулж байгааг сонирхохыг зөвлөе.

Дэлхийн шатрын дөрөв дэх аварга Александр Александрович Алехин нь Оросын хаант улсын нэрийн өмнөөс тоглож байсан. Дэлхийн нэгдүгээр дайны өмнөх хүчтэй шатарчдын нэгд тооцогдож байлаа. 1920 онд ЗХУ-ын анхны аварга болсон бөгөөд 1921 онд Оросоос Францад шилжин суурьшсан 1925 онд Францын иргэншил авсан. 1927 онд ялагдашгүй Хосе Рауля Капабланкийг дэлхийн аваргын төлөөх тэмцээнд хожин дараачаар нь хэдэн жилийн туршид өөрийн цаг үеийн томоохон тэмцээнүүдэд тогтмол сайн тоглож байсан.
Алехин гүнзгий тооцсон комбинацаар үр дүнтэй дайралт хийн тоглодог дайрах хэв шинжээр тоглодог шатарчин байсан. Үүнээс гадна тэрээр гарааны онолын олон тооны боловсруулалтыг хийсний зэрэгцээ төгсгөл буюу эндшпилийн өндөр техниктэй тоглогч байсан.
Энэхүү хамгаалалтыг А. Алехин 1921 онд Будапешт Л.Штейнертэй хийсэн өрөгт хэрэглэн практикт оруулан ирсэн. Алехиний хамгаалалтын санаа нь цагааны хүүний төвийг сөрөг довтлох, боднуудын тоглолт юм. Хэдийгээр өөрөө санаачилсан ч гарааг хангалттай зөв биш үздэг байснаас өөрийн тоглолтонд бага хэрэглэдэг байсан.
Өнөө цагт гарааны онолын компьютерийн судалгаа хөгжсөнөөр Алехиний гараа өндөр зэрэглэлийн тоглолтод бараг тохиолдохоо больсон. Төвийг сайн дураар өгөн хэдэн темп алдсанаар ихэнх хувилбарт цагаанд тогтвортой, байрлалын давууг өгдөг.